سلولهای بنیادی مزانشیمی مغز استخوان دارای خاصیت تنظیم سیستم ایمنی هستند,به همین دلیل جهت اهداف درمانی بسیار مناسب می باشند.استروژنبه عنوان یک هورمون جنسی، نوعی تنظیم کننده سیستم ایمنی می باشد.در این مطالعه سعی بر آن شده است که تاثیر سلولهای مزانشیمال رت که با استروژن تیمار گردیده اند بر برخی از عملکردهای نوتروفیل که یکی از سلولهای مهم و تاثیرگذار سیستم ایمنی می باشد,بررسی شود.،سلول مزانشیمال،از مغز استخوان فمور و تیبیا رت نر 6-8 هفته استحصال و در محیط کشت dmem کشت داده شد.پس از بلوغ،سلول مزانشیم با استروژن( 10nm و 20nm)به مدت 72 ساعت و در ?c37 تیمار گردید.سپس سلول مزانشیم با نوتروفیل خون محیطی مجاور شد و عملکرد نوتروفیل تست فاگوسیتوز مخمر و انفجار تنفسی[احیا نیترو بلو تترازولیوم(nbt)]مورد سنجش قرار گرفت.میزان زنده مانی نوتروفیل با استفاده از رنگ آمیزی فلورسنت اکریدین-اورنج محاسبه گردید.داده ها با استفاده از نرم افزار spssو آنالیز واریانس یکطرفه و آزمون توکی در سطح معنی داری(05/0<p)آنالیز شد.درصد فاگوسیتوز در نوتروفیل مجاور شده با سلول مزانشیم تیمار شده با استروژن نسبت به گروه کنترل افزایش داست که این افزایش در هر دو غلظت 10nm,20nmاستروژن معنی دار بود( 05/0<p).از طرف دیگر بین دوزهای 20nm و 10nm اختلاف معنی داری وجود نداشت.درصد فاگوسیتوز در مایع رویی سلول های مزانشیمال بعد از تیمار با هر دو دوز 10 نانومولار (p<0.01) و 20 نانو مولار(p< 0.001) استروژن،در مقایسه با گروه کنترل دارای افزایش معنی دار می باشد. از طرف دیگر بین دوزهای 20nm و 10nm نیز اختلاف معنی داری وجود داشت(p< 0.05).میزان اپوپتوز سلولی در گروه تیمار شده با استروژن10 نانومولار( دوز 10nm)کاهش معنی داری را در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (05/0p<).به علاوه در گروه تیمار شده با استروژن 20 نانومولار( دوز 20nm )در مقایسه با گروه کنترل دارای کاهش معنی داری بود(p<0.01).اما بین دوزهای 20nm و 10nm اختلاف معنی داری وجود نداشت.میزان اپوپتوزمایع رویی در گروه تیمار شده با استروژندوز 10nm کاهش معنی داری را در مقایسه با گروه کنترل نشان داد(p<0.05).به علاوه در گروه تیمار شده با استروژن دوز 20nmدر مقایسه با گروه کنترل دارای کاهش معنی داری بود(p<0.01).اما بین دوزهای 20nmو 10nmاختلاف معنی داری وجود نداشت.میزان انفجار تنفسی درنوتروفیل مجاور شده با سلول مزانشیم تیمار شده با استروژن،در هر دو غلظت 10nmو 20nmبطور معنی داری نسبت به گروه کنترل افزایش یافتدرصد اپوپتوز هم در گروه نوتروفیل مجاورشده با msc تیمار شده با استروژن نسبت به گروه شاهد کاهش معنی داری داشت.فاگوسیتوز در نوتروفیل مجاور شده با سلولهای تیمار شده با استروژن افزایش داشت.میزانانفجار تنفسی در نوتروفیل مجاور شده با مایع روییسلول های مزانشیمال را در گروه های مختلف مورد مطالعه نشان می دهد.این میزان در گروه تیمار شده با دوز 10nm استروژن در مقایسه با گروه کنترل دارای کاهش معنی دار بود (p< 0.05).در گروه تیمار شده با دوز 20nm استروژن نیز در مقایسه با گروه کنترلکاهش معنی داری را نشان داد(p<0.01).این اختلاف بین دوزهای 20nm و 10nmاستروژن معنا دار نبود.