نام پژوهشگر: حمید رضا سرلک
امیر زرین سید محمد اسماعیل جلالی
یکی از ماشین آلات حفاری برای ایجاد فضاهای زیرزمینی، ماشین حفاری تمام مقطع (tbm) می باشد. در کنار استفاده از این ماشین، به منظور جلوگیری از نشست زمین و ورود جریان آب به داخل تونل حفر شده و نگهداری از ماشین و تجهیزات مربوط به آن و تسریع انجام پروژه، در حین حفاری از سگمنت های پیش ساخته بتنی استفاده می شود. به کار گیری این نوع قطعات بتنی به علت تفاوت میان شعاع حفر شده توسط دستگاه و شعاع خارجی سگمنت ها مستلزم استفاده از دوغاب به عنوان ماده پرکننده فضای خالی میان سگمنت و دیواره حفر شده می باشد. این دوغاب به علاوه برای کاهش نشست زمین، اتصال یکنواخت و یکدست میان زمین و سگمنت و نگه داشتن سگمنتهای به کار برده شده در جای خود به کار می رود. این نوع دوغاب از مخلوط موادی از قبیل سیمان، بنتونیت، آب و مواد افزودنی دیگر با نسبت های خاص ساخته می شود. با توجه به موارد استفاده این نوع دوغاب، هدف از انجام این پروژه ارائه طرح اختلاط به منظور استفاده در عملیات تزریق پشت سگمنت در پروژه خط 7 متروی تهران می باشد. در این پروژه با توجه به سطح آب های زیرزمینی و موقعیت تونل، طرح اختلاط ارائه شد. دوغاب مناسب، دوغابی می باشد که تمامی ملزومات اجرایی، فنی و هزینه ای را به خوبی تأمین نماید. بدین منظور، در مرحله اول آزمایشات، از میان 60 طرح اختلاط، 9 طرح که از لحاظ فنی و هزینه ای دارای شرایط مناسب بودند انتخاب شدند. در مرحله بعد، درصد آب انداختگی و گرانروی مارش 9 نمونه اندازهگیری شد و در نهایت با توجه به استانداردهای موجود، 2 نمونه برگزیده شد. در مرحله بعد به این دو نمونه مقادیر مختلف افزودنی ضد آب شستگی و سیلیکات سدیم افزوده شد و سپس زمان ژل شدگی هر یک از نمونهها اندازه گیری شد. در این مرحله از میان 130 نمونه، 24 نمونه دارای شرایط استاندارد بودند. در مرحله آخر، پایداری نمونهها در برابر آب شستگی و مقاومت فشاری هر یک از این 24 نمونه تعیین شد و در نهایت بر اساس نتایج به دست آمده دوغابی با میزان مصالح ??? کیلو گرم سیمان، ?? کیلو گرم بنتونیت، ? کیلو گرم دیرگیر،70 کیلو گرم سدیم سیلیکات، 4 /2 کیلو گرم افزودنی ضد آب شستگی نوع k(6/0 % وزن سیمان) و ??? کیلو گرم آب برای یک متر مکعب دوغاب تعیین شد.