نام پژوهشگر: فریده داودی مقدم
مرتضی رضاوند شهلا خلیل اللهی
پژوهش حاضر ، تبیین و بررسی مفاهیم و اصطلاحات عرفانی با بسامد بالا ، در اشعار پایداری قیصر امین پور، سید حسن حسینی و مقایسه آن ها با اصطلاحات و مفاهیم عرفانی علامه حسن حسن زاده آملی است . مسأله اصلی این پژوهش بررسی جایگاه اصطلاحات عرفانی :"وحدت وجود " ، "انسان کامل " ، "معرفت نفس" ، "عشق" و " می " در اشعار شاعران نامبرده است که به روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. حسن زاده آملی به پیروی ابن عربی و شارحان فصوص الحکم ، انسان کامل را مرتبه ی کون جامع و جامع حضرات خمس می داند و وحدت وجود را وحدت حقه ی حقیقیه ی ذاتیه می خواند که انسان کامل مظهر اتمّ آن و صاحب وحدت حقّه ی ظلیه است و خود شناسی و معرفت نفس را اقرب طرق به ماورای طبیعت و صراط مستقیم حق متعال می نامد. نتیجه ی این بررسی نشان می دهد که اشعار امین پور و حسینی با محوریت پایداری ، تا حدودی درراستای این اندیشه ها و دیدگاه ها قرار دارند ،با این تفاوت که اصطلاحات پیچیده ی عرفانی در اشعار آن ها با زبان ساده تری بیان شده اند. کلید واژه ها : وحدت وجود ، انسان کامل ، نفس ، حسن زاده آملی ، قیصر امین پور ، حسن حسینی
اسماعیل محمدپور شهلا خلیل اللهی
شعر گیلکی که شاخهای ادبی و بازتابی اندیشهگرا از زبان گیلکی است، از قرن هشتم ه.ق به بعد نمود مکتوب یافته و پیش از این تاریخ، اشعار ثبت شدهی گیلکی بهدست نیامده است. ظهور جلوههای پایداری در شعر گیلکی، عموماً به سدهی اخیر و شکلگیری جنبشهای آزادی خواهانه، بهویژه نهضت مشروطه، نهضت جنگل، نهضت اسلامی و پس از آن، دفاع مقدّس برمیگردد. اشعار گیلکی در موضوعات پایداری، از نظر زبانی دارای بسندگیها و کژتابیهایی هستند که مطالعه و شناخت آنها میتواند در درک درست جایگاه شعر گیلکی در شعر ایران و نسبت کیفی آن با اشعار سایر زبانهای بومی موثّر واقع شود. هستهی اصلی پژوهش حاضر در پاسخ به دو پرسش زیر، بنیان نهاده شده است: 1- بیشترین بسندگیها و کژتابیهای زبانی شعر گیلکی در موضوعات پایداری به کدام مقولههای زبانشناسی مربوط هستند؟ 2- ورود موضوعات پایداری به حوزهی ادبی زبان گیلکی، تا چه اندازه توانسته است بر غنای این زبان بیفزاید؟ تأمّل در دو پرسش فوق به این نتیجه انجامید که بیشترین بسندگیهای زبانی شعر گیلکی در موضوعات پایداری، مربوط به عملکرد واژگان بر قطبهای استعاری و مجازی و فرایند برجستهسازی زبان از طریق اِعمال قواعد هنجارکاهی و بیشترین کژتابیهای زبانی، مربوط به اِعمال ناهنجار قواعد هنجارکاهی لیچ است. همچنین بر اساس مستندات علمی ارائه شده، تحقیقاً ثابت میشود که سهم موضوعات پایداری در غنای زبان گیلکی با استفاده از ظرفیّتی به نام شعر، به اندازهی موضوعات دیگری است که طی یک سدهی اخیر، ذهن شاعران گیلان را به خود مشغول کرده است.