نام پژوهشگر: فرشته بنی تمیم
فرشته بنی تمیم علیرضا زراسوندی
گردوغبار خیابان به طور عمده تحت تاثیر آلودگی هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (pah) از منابع مختلف موجود در شهر همانند وسایل نقلیه و صنایع قرار دارد و ممکن است سلامت انسان و محیط زیست را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد. به منظور ارزیابی و تعیین منشا احتمالی هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای(pah) در گردوغبار خیابان شهر اهواز، 10 نمونه گردوغبار از سطح شهر در شرایط آب و هوایی خشک جمع آوری شد. نمونه ها پس از آماده سازی، جهت تعیین نوع و غلظت ترکیبات pah توسط دستگاه gc-ms مورد تجزیه قرار گرفتند. به منظور تعیین منشا احتمالی ترکیبات pah از نسبت های زمین شیمیایی آروماتیکی و آنالیزهای آماری استفاده شد. از 16 ترکیب pah مهم تعیین شده توسطepa، 13 نوع ترکیبpah در نمونه های گردوغبار تشخیص داده شد. مقدار ?comb/?pah بین 53/0 تا 71/0 با میانگین 66/0 بود. نسبت ant/(ant+phe) بین 102/0 تا 375/0 و (baa/(baa+chr بین 178/0 و 572/0 و ind/(ind+bgp) نیز بین 287/0 تا 375/0 بوده است. این نسبت ها و نتایج آنالیز آماری نشاندهنده ی منبع پیروژنیک برای pahهای ورودی به گردوغبار خیابان و احتراق سوخت فسیلی می باشند. احتمال سرطان زایی نیز بوسیله فاکتور معادل سمیت(tef) برای همه ترکیبات pah و در همه ایستگاه های نمونه برداری محاسبه شد، که از مقدار استانداردی که توسط کشور کانادا برای حفاظت سلامت انسان معین شده (600bapeq ?g kg-1 )، کمتر می باشد. بنزوپیرن که سرطان زاترین ترکیب pah است، در همه ی ایستگاه های نمونه برداری با غلظت های مختلفی تشخیص داده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که شهر اهواز به دلیل قرارگیری صنایع بالادستی و پایین دستی نفت، گاز و پتروشیمی شدیدا تحت تاثیر این فرایندها به لحاظ نوع و ترکیب pahها قرار دارد.