نام پژوهشگر: عاطفه فلاحتی
عاطفه فلاحتی قباد کیانمهر
بته جقه به عنوان یکی از نقوش گیاهی و از عناصر تزئینی متداول و کاربردی در هنرهای سنتی که به صورتی فراگیر مورد استفاده هنرمندان قرار گرفته است،این نقش نگاره ای است متوازن و متعادل با هماهنگی موجود در میان اجزاء درونی و ترکیب بیرونی اش که در طی زمان و گذر جغرافیایی اش از میان فرهنگهای مختلف همیشه راه تکامل و زیبایی را طی کرده و در این گذر در مناطقی مانند ایران و کشمیر مانده و متکامل شده است.این آرایه تزئینی نمادی از اندیشه و هنر سنتی است که گروهی از نشانه شناسان آن را نمادی از سرو یا درخت زندگی می دانند که با حفظ هویت خود و در اثر خلاقیت و خرد ورزی هنرمند از طبیعت اولیه اش فاصله گرفته و به شکل ها و گونه های متفاوت به صورت تجریدی و انتزاعی در هنرهای مختلفی چون شال بافی، پته دوزی، قالیبافی، کاشیکاری، مسگری، معماری و…بازتاب دارد. پژوهش حاضر سعی بر شناخت و تقسیم بندی نقوش بته ای موجود درترمه های ایران و کشمیر دارد و هدف آن کاربردی کردن نقوش موردنظر در طراحی و ساخت دکوراسیون داخلی است تا افزون بر داشتن ویژگیهای اصیل هنری موتیف بته جقه،دارای کاربرد جدید نیز باشند.از همین رو تصاویر ترمه های موجود شناسایی و مورد آنالیز قرار گرفته و با الهام از آن ها به طراحی دکوراسیون داخلی پرداخته شده است.این پژوهش در مسیر خود سعی در پاسخگویی به سوالات زیر را دارد: 1-ویژگیهای هنری نقوش بته ای ترمه های ایران و کشمیر چیست؟2-تشابهات و تفاوت های موجود در نقوش بته ای ترمه های ایران و کشمیر تا چه حدی است و احتمالا تاثیر پذیری نقوش بته ای کشمیر از نقوش بته های ایرانی تا چه حدودی بوده است؟3-آیا نقوش بته ای ترمه های ایران و کشمیر قابلیت اجرایی شدن در تکنیکهای مربوط به آثار هنری چوبی را دارند؟ پژوهش حاضر از حیث هدف نظری - کاربردی و از نظر نوع روش تاریخی – تجربی _توصیفی است. روش یافته اندوزی،کتابخانه ای -مشاهده ای بوده و روش تجزیه تحلیل داده ها کیفی-تطبیقی است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که نقوش بته ای موجود در ترمه های ایران و کشمیر،قابلیت کاربردی شدن در طراحی و ساخت دکوراسیون داخلی را دارند.این نقوش گاهی بدون هیچ گونه دخل و تصرفی به کار می روند ولی گاهی لازم است،بکار گیری این نقوش در ترکیب های جدید و مطابق با کاربرد مورد نظر، ویژگیهای وی و موقعیت قرار گیری آن در دکوراسیون معاصر تغییر یابد.افزون بر آن از نظر اجرایی نیز لازم است که جزئیات نقوش تغییر یابد تا قابلیت اجرایی شدن توسط تکنیک های موردنظر در هنرهای چوبی را به دست آورد.