نام پژوهشگر: علیرضا سیرتی
علیرضا سیرتی عبدالحمید دهواری
تغییرات اقلیمی و وقوع خشکسالی دراز مدت، به شدت بر تراکم پوشش گیاهی حوزه¬های آبخیز موثر می¬باشد که پیامد آن تغییر ضریب رواناب و پتانسیل سیل¬خیزی حوزه¬ها است. مجموعه عوامل طبیعی به همراه افزایش غیر اصولی بهره بری از منابع، منجر به تشدید سیلاب ها و فراوانی وقوع آن می گردد. به ¬منظور بررسی تغییرات سیل¬خیزی حوزه آبخیز بندان تحت تاثیر وقوع دوره خشکسالی، اقدام به برآورد شماره منحنی در دو مقطع زمانی مختلف گردید. پس از بررسی آمار طولانی مدت بارندگی سالانه، شاخص¬های خشکسالی و مدت زمان آن تعیین گردید. مدل رقومی ارتفاع (با قدرت تفکیک مکانی30 متر) تهیه و از روی آن با استفاده از نرم افزار arc gis 9.3 ویژگی¬های فیزیوگرافی حوزه استخراج و از تلفیق نقشه های شیب و خاکشناسی با در نظر گرفتن سازندهای زمین شناسی، نقشه گروه¬های هیدرولوژیکی خاک تهیه گردید. سپس تصاویر ماهواره های لندست 5 و 7 از منطقه برای مقاطع زمانی قبل و حین دوره خشکسالی تهیه و پس از پردازش و تحلیل، شاخص تفاضل نرمال شده پوشش گیاهی(ndvi) به کمک نرم افزار envi 4.7 محاسبه و نقشه های وضعیت پوشش گیاهی برای مقاطع زمانی مد نظر و همچنین نقشه کاربری اراضی تهیه شد. بدنبال آن به کمک نرم افزار arc gis 9.3، نقشه¬های شماره منحنی یعنی cn که بیانگر تغییرات پتانسیل سیلخیزی در هر یک از واحدهای همگن هیدرولوژیکی حوزه می¬باشد، از تلفیق نقشه های گروه هیدرولوژیکی خاک، کاربری اراضی و وضعیت پوشش گیاهی، براساس جداول روش برآورد رواناب سرویس حفاظت خاک امریکا، برای مقاطع زمانی قبل و حین دوره خشکسالی حاصل گردید. نتایج نشان داد مقدار میانگین وزنی cn حوزه آبخیز بندان از 88/69 در ترسال 1369 به 9/73 و 74/71 به ترتیب در سال های 1385 و 1388 که خشکسال بوده اند تغییر یافته است. همچنین دبی اوج سیلاب با دوره باز گشت 5 ساله از 85/83 در ترسال 1369 به 63/146 متر مکعب بر ثانیه در سال 1385 که دچار خشکسالی بوده معادل 87/74 درصد افزایش یافته است. این افزایش برای دبی اوج 200 ساله، معادل 64/22 درصد بوده است به طوری که مفدار آن از 1012 در سال 1369 به 1242 متر مکعب بر ثانیه در سال 1385 افزایش نشان داده است.