بیشتر پژوهش¬های ادبی در کشور ما بر روی شاعران درجه اول و بنام صورت می¬پذیرد و تابش انوار آثار این شاعران موجب شده که بسیاری از آثار درجه دو و سه ادب پارسی در مرکز دید پژوهشگران قرار نگیرد؛ در حالی که از نظر علمی و پژوهشی هر کدام از متون منثور و منظوم فارسی در حکم یک حلقه¬ای است که مجموعاً زنجیره¬ی ادب پارسی را کامل می¬کنند. محمّد نزل¬آباد از شاعران کم آشنای زبان پارسی است که در قرن هشتم و نهم می¬زیسته و تا کنون درباره¬ی آثار و اشعار او تحقیقات گسترده¬ای صورت نپذیرفته است.در این پایان نامه، منظومه جمال و جلال این شاعر از دیدگاه نقد بلاغی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. بر اساس پژوهشی که بر روی این منظومه¬ی عاشقانه از دیدگاه بلاغی صورت پذیرفت، مشخص شد که کارکرد عناصر خیال در این مثنوی قابل توجه می¬باشد و از میان آن¬ها، بیشترین میزان تصاویر را، تشبیه به خود اختصاص داده است. نتیجه¬ی این پژوهش در هفت فصل به ترتیب زیر ارائه شده است: فصل اول: به مباحث مربوط به کلّّیات پژوهش اختصاص یافته است؛ در فصل دوم گذری بر احوال و آثار محمّد نزل¬آباد انداخته¬ایم؛ در فصل سوم چگونگی صور خیال و کارکرد آن در این منظومه بررسی شده است؛ فصل چهارم به مقوله تشبیه اختصاص دارد؛ فصل پنجم به استعاره و چند وچون آن در این مثنوی مربوط می¬شود؛ در فصل ششم مقوله های کنایه و مجاز بررسی شده اند و فصل هفتم به نتیجه گیری اختصاص یافته است.