قرآن معجزه پیامبر اکرم(ص) منشوری باشکوه و دارای وجوه متعدد است که تاکنون از ابعاد گوناگون به آن نگریسته شده و مباحث علمی، هنری، ادبی و...بسیاری از آن مستخرج گشته است. یکی از این جستارها، بحث تقابل های دوتایی می باشد. تقابل های دوتایی مانند روح و جسم، معقولات و محسوسات، مرد و زن، شب و روز و ... از زمان باستان تا عصر حاضر از موضوعات مورد کنکاش فیلسوفان و دانشمندان علم و ادب و هنر بوده است. برخی مانند افلاطون معتقدند در متقابلین یکی بر دیگری برتری دارد،؛ برخی (مانند دریدا) آن دو را دارای ارزش یکسان می شمارند؛ عده ای تنها به تضاد میان الفاظ متقابل اشاره داشته و برخی دیگر با بیان نسبیت کلی هستی همه نوع تقابلی را نفی نموده اند. در این پایان نامه تقابل های دوتایی در سوره ی مبارکه ی واللیل و کارکردهای هنری تقابل های دوتایی سوره ی اللیل در کتیبه های آن با تاکید بر نُسخ خطی قرآن کریم ارائه شده است. نتایج نشاندهنده ی آنست که عدد تقابل های دوتایی موجود در سوره ی اللیل به هشت مورد می رسد. کارکردهای هنری این تقابل ها در کتیبه های سوره ی اللیل شامل تطبیق یکی از قواعد خوشنویسی به نام قاعده ی اصول و تطبیق رنگ های نقوش، زمینه و کادر کتیبه با تقابل های دوتایی یافت شده در سوره ی اللیل و سپس استخراج موسیقی مرتبط با سوره ی مبارکه ی اللیل از طریق تطبیق رنگ تقابل های دوتایی سوره با نُت مخصوص هر رنگ می شود. به عنوان نمونه تقابل های دوتایی اللیل با رنگ های متقابل لاجورد و طلایی، سرخ و سبز روشن، سفید و سیاه، آبی روشن و نارنجی، بنفش و زرد روشن (دنیای ممدوح)، زرد تیره و سبز تیره (دنیای مذموم) مطابقت دارد. تصاویر مندرج در پایان نامه از طریق عکاسی از نُسَخ خطی قرآن کریم و اسکن های موجود در موزه های مختلف ایران مانند موزه ملی قرآن کریم، کاخ موزه گلستان، موزه قرآن حضرت عبدالعظیم(ع) و موزه قرآن و نفایس آستان قدس رضوی به دست آمده است.