قرن چهارم و پنجم هجری شاهد شکوفایی ادبی بی¬نظیری بوده که شعر و نثر ادبیات عربی در دیگر دوره¬ها از آن بهره-مند نبوده است؛ زیرا بدنبال گسترش دولت¬های کوچک محلی، مراکز ترویج اندیشه و تولید ادبی در سراسر حکومت اسلامی افزایش یافت و با توجه به اینکه گرگان یکی از مراکز چهارگانه تمدن ایرانی آن زمان (قصر صاحب بن عباد، قصر ساسانیان در بخاری، قصر پادشاهان خوارزم و قصر شمس المعالی قابوس بن وشمگیر در گرگان و طبرستان) به حساب می¬آید، رساله حاضر قصد بررسی میراث ادبی ارزنده¬ی به جای مانده از علما و ادبای گرگانی بزرگی، مثل عبدالقاهر جرجانی، قاضی جرجانی، قابوس بن وشمگیر و أبو الحسن جوهری و...و دیگر ادیبانی مثل بدیع الزمان همدانی، صاحب بن عباد و ابن سینا را که از دورترین سرزمین¬ها به گرگان سفر کرده بودند، دارد؛ لذا این پژوهش طی سه فصل به بررسی ادبیات عربی گرگان در قرن چهارم و پنجم هجری می¬پردازد؛ فصل اول به بررسی جغرافیای منطقه گرگان سپس به بررسی حیات سیاسی و تاریخی، اجتماعی و اقتصادی می¬پردازد. فصل دوم به حیات فرهنگی، ادبی، جایگاه علمی گرگان، پیشگامان ادب عربی در گرگان و اغراض شعری و نثری گرگانیان اختصاص یافته است و فصل سوم به بررسی زیبایی شناسی، موسیقی و صور خیال شعر عربی تازی سرایان گرگان می پردازد.