در سال 1912 ویکتور هس به دنبال حل معمای کم شدن بار اجسام باردار الکتروسکوپ¬هایی را در نقاط مختلف زمین نصب کرد و از تغییر میزان شدت کاهش بار نتیجه گرفت منشأ آن پرتوهای باردار خارج از زمین است. درسال 1926 رابرت میلیکان نام پرتوهای کیهانی را به آن¬ها داد. پرتوهای کیهانی ذراتی هستند که در فضای خارج از اجرام آسمانی تولید شده و به جو این اجرام برخورد می¬کنند؛ در مورد کره زمین این امواج در عبور از جو زمین در برخورد با ذرات جو به ذرات مختلفی مانند مئون¬ها، مزون¬ها، پوزیترون¬ها و ذرات دیگر تبدیل می¬شوند. ذراتی که به جو زمین وارد می¬شوند شامل 85 درصد پروتون، 5/12 درصد هسته هلیوم، 1 درصد هسته عناصر سنگین و 5/1 درصد از الکترون¬ها است. ذرات پس از نزدیک شدن به زمین به علت وجود مغناطوکره زمین در شعاع خاصی می¬چرخند و پس از برخورد با جو زمین واپاشی می¬کنند و به سطح زمین می¬رسند. پرتوهای کیهانی در کاهش ضخامت لایه ازن موثرند. برای رصد و آشکارسازی پرتوهای کیهانی از رصدخانه¬های متعددی که در سطح زمین قرار دارند استفاده می¬شود. در این کار با بررسی پرتوهای کیهانی و داده¬های اندازه¬گیری شده در رصدخانه¬های ایستگاه¬های یونسفری به تأثیرات آن بر پارامترهای جوی از جمله ازن پرداخته¬ایم.