نام پژوهشگر: سعید عربلو
سعید عربلو حسن رنگریز
توسعه سازمانی به عنوان نیاز سازمان های امروز در تعریف تلاشی برنامه ریزی شده با هدف افزایش اثربخشی و سلامت سازمان است. پیشرفت راهبردهای توسعه سازمانی از طریق مداخلات طرح ریزی شده در فرآیندهای سازمانی با استفاده از دانش علوم رفتاری و با بهره گیری از توانایی ها و ویژگی های افراد انجام می گیرد. بدین ترتیب نحوه مداخله مناسب در سازمان و بهره گیری صحیح از نیروی انسانی مساله اساسی و حیاتی برای سازمان های امروزی خواهد بود. نیروی انسانی همواره نقشی کلیدی در طراحی، پیش برد و اجرای راهبردهای توسعه سازمانی داشته است. در گذشته توجه به ویژگی های نیروی انسانی، رویکردی بود که توانست درک مناسبی از وضعیت سازمان ها به تصمیم گیرندگان آن ها بدهد. با این حال هم چنان نقاط کور و گره های متعددی وجود دارد که علت آن ها عدم شناخت کافی مدیران از کارکنان بود. بنابراین موضوع مهمی که مطرح شده است توجه به نحوه تعامل افراد با یکدیگر در سازمان است. به عبارت دیگر بررسی و تحلیل تعاملات و ارتباطات افراد می تواند شناخت بهتری از سازمان به دست -دهد و می تواند در تدوین و موفقیت راهبردهای توسعه ای نقش مثمر ثمری داشته باشد. در این پژوهش، با تمرکز بر ویژگی های افراد و تشریح انواع روابط درون سازمانی آنها با یکدیگر، قابلیت های ابزار تحلیل شبکه اجتماعی در جهت توسعه سازمانی، از نظر راهبردهای افزایش اثربخشی، راهبردهای بهبود فرایندها و راهبردهای تحول سازمانی، بررسی می شود. در واقع این پژوهش، در راستای ارائه رویکردی جهت بهره مندی هر چه بهتر مدیران برای انجام فعالیت های مرتبط با توسعه سازمانی، در صدد آن است تا با مدلسازی روابط افراد در قالب شبکه اجتماعی و تحلیل آن به نقش نیروی انسانی و روابط بین آن ها در توسعه سازمان بپردازند. رویکردی که در اینجا مورد استفاده قرار می گیرد رویکرد تخریب شبکه است. به عبارت دیگر در گام اول هدف مدلسازی شبکه اجتماعی میان افراد در یک سازمان است. سپس به بررسی نقش روابط افراد بر مبنای الگوی رفتاری میان افراد پرداخته می شود و در گام نهایی بررسی توسعه سازمان از طریق بررسی شبکه اجتماعی موجود در میان افراد مورد نظر خواهد بود. در انتها، به عنوان یک مطالعه موردی، شبکه اجتماعی کارکنان یک فروشگاه الکترونیکی مورد تحلیل و ارزیابی قرار می گیرند. برای پاسخ به این پرسش که چگونه بررسی روابط میان افراد می تواند جهت توسعه سازمانی کمک کننده باشد رویکرد پژوهش حاضر ناظر بر نحوه مدلسازی شبکه تعاملات افراد و استفاده از ویژگی های شبکه جهت تحلیل روابط و استفاده از آن برای توسعه سازمان است. بر طبق این رویکرد می توان از بررسی روابط افراد جهت مداخلات مربوط به توسعه سازمان بهره برد. همچنین موضوع دیگر که مورد پرسش این تحقیق است به نقش هر فرد در سازمان می پردازد. بر اساس دستاورد این پژوهش فرد از نظر موقعیت کاری در سازمان دارای یک جایگاه خاصی دارد و شبکه اجتماعی وی می تواند از دیدگاه مدیریت حائز اهمیت باشد. از سوی دیگر تاثیرپذیری افراد از یکدیگر که خود به نوعی متاثر از روابط آن ها است، زمانی که رضایت شغلی و فرهنگ سازمانی آن ها را دچار بهبود کند خواهد توانست بر افزایش بهره وری سازمان نیز مفید باشد.