lamiaceaeیکی از بزرگترین تیره های گیاهان گل دار است . این تیره دارای خواص بسیار متنوع و مهمی مانند خاصیت دارویی ، آرایشی و بهداشتی است . جنس آویشن از جنس های مهم این تیره محسوب میشود که در طایفه ی mentheaeقرار دارد.این گیاه کاربرد های زیادی در صنایع دارد و از گیاهان معطر ایران به شمار می آید .این پژوهش با هدف مطالعه و بررسی وجود تنوع درون گونه ای گیاه thymus daenensis( celak.) jalas. در استان همدان با استفاده از روش تعیین زیستگاه ویژه (d.s.s.) انجام شد .بر این اساس از بین محل های مورد بررسی ، 11 زیستگاه ویژه برای گونه گیاهی thymus daenensis( celak.) jalas. تعیین گردید .در برسی این زیستگاه ویژه گونه های همباش جمع آوری و شناسایی شد .سپس با استفاده از نرم افزار anaphytoداده های فلوریستیک به روش f.c.a.و p.c.a. آنالیز گردید و گروه بندی زیستگاه های ویژه بر اساس مارکر فلوریستیک (ترکیب رستنی ها )انجام شد .داده های اکولوژیک با استفاده از نرم افزار anaphytoبه روش f.c.a.و .h.a.c نرم افزار mvsp به روش های c.c.a. و .p.c.oآنالیز گردید .در این راستا آنالیز خاک نیز صورت گرفت . پس از تعیین وجود تنوع درون گونه ای ، به منظور تعیین سطح و نوع تنوع درون گونه ای گروه های حاصل از بررسی های فوق ،از بررسی های آناتومی ، مورفومتری و الکتروفورز پروتئین های ذخیره ای بذر استفاده شد. سپس آنالیز داده های حاصله با استفاده از نرم افزار mvsp با روش های upgma و .p.c.oانجام گرفت .در نهایت بررسی و مقایسه ی نتایج بدست آمده برای گونه ی مورد بررسی منجر به تعیین 3 گروه pedodeme ، 3 گروه altideme و 5 گروه proteodemeگردید . لازم به یاد آوری است که نتایج بدست آمده از بررسی های فلوریستیک – اکولوژیک ، آناتومی ، مورفومتری و الکتروفورز پروتئین ذخیره ای بذر با یکدیگر همخوانی دارد و وجود درون گونه ای گیاه thymus daenensis( celak.) jalas. را در استان همدان نشان می دهد . کلید واژه ها : استان همدان،اکولوژی، تنوع درون گونه ای، روش.d.s.s،thymus daenensis( celak.) jalas.