نام پژوهشگر: مهرداد عمرانیان
مهرداد عمرانیان عباس حیدری
توزیع یارانه ها در دهه های اخیر با هدف پایین نگه داشتن سطح عمومی قیمت ها و افزایش رفاه مصرف کنندگان، مانع از ایجاد تحرک و پویایی لازم در اقتصاد شده بود، به گونه ای که حجم بسیار زیاد حمایت های دولتی، دولت را با مشکلات بسیار زیادی مواجه و ضرورت اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها را دو چندان کرده بود. در راستای اهداف از پیش تعیین شده گسترش عدالت، کاهش تورم و رقابت پذیر شدن اقتصاد ایران، دولت در اواخر سال 1388 اقدام به اجرای برنامه حذف یارانه ها و اصلاح قیمت حامل های انرژی نمود و برای جبران افزایش مخارج خانوارها، ماهیانه مبلغی را به آن ها پرداخت می نمود؛ اما این امر سبب افزایش هزینه های تولید و کاهش سود صنایع تولیدی گردید. افزایش قیمت حامل های انرژی مدت هاست که در اقتصاد ایران محل بحث و منازعه بوده است و با توجه به اهمیت موضوع و تأثیر آن بر اقتصاد و رفاه جامعه، مطالعه ها و بررسی های بیشتر و جامع تر در این حوزه ضروری به نظر می رسد. اکنون با گذشت چندین سال از اجرای فاز اول هدفمندسازی یارانه ها، زمان آن رسیده است که پرسش ارزیابی تأثیر هدفمندسازی یارانه ها بر پیشرفت صنایع پاسخ داده شود. بدین منظور به سراغ شرکت های بورسی به عنوان نمایندگان شرکت های فعال در صنایع کشور رفته و شاخص های مالی عملکرد، شامل شاخص های حسابداری و اقتصادی آن ها را برای صنایع غذایی، دارو، خودرو، لوازم خانگی، محصولات شیمیایی، کاشی و کانی غیرفلزی، سیمان و فلزات اساسی در بورس اوراق بهادار تهران، 3 سال قبل و بعد از هدفمندی یارانه ها اندازه گرفته ایم. این پژوهش به صورت توصیفی- کاربردی است که در کنار مطالعات کتابخانه ای با استفاده از شاخه مطالعات پیمایشی به گردآوری داده ها پرداخته است. از تحلیل عاملی تأییدی نیز به منظور تأیید دقت زیر شاخص های معرفی شده در اندازه گیری درست عملکرد مالی استفاده گردیده است. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که در کل با هدفمندی یارانه ها در سال های 86 تا 91 شاخص های ارزیابی عملکرد شرکت های بورسی تغییرات خاصی نداشت. عارضه یابی و تعمیم نتایج پژوهش در اجرای بهینه و موثر فاز دوم هدفمندی یارانه ها، کمینه کردن تأثیرات نامطلوب و بیشینه کردن تأثیرات مثبت بر روی صنایع و واحدهای مختلف و ارائه پیشنهادهایی در راستای حمایت از تولیدکنندگان در طول اجرای فاز دوم هدفمندی نیز از دیگر اهداف این پژوهش می باشد.