نام پژوهشگر: حسنعلی طاهری
حسنعلی طاهری مهرداد سلیمانی منفرد
لرزه نگاری، یکی از روش های مهم مطالعات اکتشافات ژئوفیزیکی است که به دو شیوه ی انکساری و بازتابی انجام می گیرد. لرزه نگاری بازتابی به طور گسترده در اکتشافات نفت توسعه یافته است که از مزیت های آن می توان به ارائه ی مقطع تفسیری اشاره کرد که به خوبی می توان آن را با مقطع زمین شناختی واقعی مربوط ساخت. هدف نهایی از لرزه نگاری و پردازش داده های لرزه ای، بدست آوردن مقطع لرزه ای و در نهایت تعیین یا پیشنهاد نقطه ی حفاری است. با توجه به هزینه بر بودن عملیات حفاری، تعیین دقیق محل هدف، اهمیت فراوانی دارد. روش های پردازشی معمول، نیاز به مدل سرعت دارند که کوچک ترین خطا در این مدل، می تواند منجر به جابجایی چندین متری و گاهی چند صد متری در مکان یابی هدف مورد مطالعه شود. از این نقطه نظر، دست یابی به مدل سرعت مناسب و دقیق در پردازش و تفسیر داده های لرزه ای، امری مهم و اساسی به شمار می رود. داده های لرزه ای در حوزه ی زمان برداشت می شوند و حفاری در عمق صورت می گیرد. با توجه به این موضوع، تبدیل صحیح عمقی داده ها از حوزه ی زمان به عمق، در کاهش هزینه های حفاری و اکتشافی امری موثر و مهم است. یکی از اساسی ترین کاربردهای مدل سرعت، بکارگیری این مدل در تبدیل به عمق مقاطع لرزه ای زمانی است. ساخت مدل سرعت و تبدیل عمقی، گام های اساسی و دشوار در پردازش و تفسیر داده های لرزه ای به شمار می آیند. یکی از راه های شناسایی مخزن احتمالی، بدست آوردن نقشه ی عمقی بستگی های کانتوری است که این بستگی ها می تواند به عنوان اهداف مخزنی مورد توجه باشد. از این نقطه نظر، تهیه ی مدل سرعت و نیز نقشه ی عمقی در مناطق با پتانسیل بالای نفت و گاز مانند منطقه ی نفت خیز جنوب ایران که دارای پیچیدگی های چینه-شناسی و تغییرات جانبی سرعت است دارای اهمیت ویژ ه ای است. در این مطالعه، افق های سازندهای ایلام، لافان، سروک، کژدمی و لافان در مقاطع کوچ زمانی هفت خط برداشت لرزه ای دست چین شد و نقشه های کانتوری زمانی این افق ها ارائه شد. به منظور صحت از دست چین افق ها، نشانگرهای لرزه ای نیز بر روی مقاطع کوچ زمانی اعمال و صحت دست-چین تایید شد. به منظور تبدیل عمق، داده های سرسازند مورد استفاده قرار گرفت و در نهایت، تبدیل عمق انجام و نقشه ی کانتوری عمقی سازندهای لافان، سروک و داریان ارائه شدند و با توجه به بستگی های موجود در این نقشه ها، مکان احتمالی مخزن هیدروکربوری تعیین و شناسایی شد. در ادامه، داده ی خام خط برداشت شده مورد پردازش قرار گرفت و مدل سرعت منطقه و نیز مقطع کوچ عمقی حاصل از این خط برداشت ارائه شد.