نام پژوهشگر: صادق امیدی نرگسی
صادق امیدی نرگسی حمیدرضا عشقی زاده
این تحقیق در شرایط آبکشت با استفاده از محلول غذایی هوگلند در مرکز پژوهشی کشت بدون خاک دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1392 انجام گرفت. در این مطالعه تأثیر کاربرد کود کلات آهن به فرم معمول و نانوذرات بر شش رقم گندم (لاین 9 شوری، کویر، سرخ تخم، چمران، عدل و استار) در چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم) مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. گیاهان در دو مرحله رشد رویشی و رسیدگی فیزیولوژیک برداشت شدند. در این آزمایش در اثر شوری شاخص سبزینگی، ارتفاع گیاه، طول ریشه، حجم ریشه، سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی و کل، غلظت پتاسیم اندام هوایی و ریشه، تعداد سنبله در بوته، طول سنبله، وزن سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله کاهش یافت. با این حال، در سطح 50 میلی مولار کلرید سدیم صفات شاخص سبزینگی و حجم ریشه در ارقام چمران و عدل، وزن خشک اندام هوایی و کل در رقم کویر، طول و تعداد سنبله در بوته در رقم عدل تحت تأثیر منفی شوری قرار نگرفتند. در اثر شوری شدت زردبرگی، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی، غلظت سدیم اندام هوایی و ریشه و نسبت سدیم به پتاسیم اندام هوایی و ریشه در شرایط شور افزایش یافت. میزان کاهش وزن خشک اندام هوایی در سطوح شوری 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم گیاهان برداشت شده در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک (به ترتیب 48، 65 و 83 درصد) در مقایسه با گیاهان برداشت شده در مرحله رشد رویشی (20، 27 و 28 درصد) بیشتر بود. بر اساس میانگین کاهش وزن خشک اندام هوایی در سطوح مختلف تنش شوری، در مرحله رشد رویشی ارقام عدل و لاین 9 شوری و در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک ارقام عدل و سرخ تخم به ترتیب متحمل ترین و حساس ترین ارقام نسبت به تنش شوری بودند. بین ارقام گندم از نظر واکنش به کاربرد کلات آهن حاوی نانوذرات تفاوت وجود داشت، به طوری که کاربرد کلات آهن به فرم نانو نسبت به فرم معمول آن در مرحله رشد رویشی باعث افزایش وزن خشک اندام هوایی ارقام لاین 9 شوری، کویر، چمران، عدل و استار و کاهش وزن خشک رقم سرخ تخم و در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک موجب افزایش وزن خشک ارقام لاین 9 شوری، کویر، سرخ تخم و استار و کاهش وزن خشک ارقام چمران و عدل شد. با کاربرد کود نانو کلات آهن نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی در سطح شوری 50 میلی مولار کاهش ولی در سطوح شوری 100 و 150 میلی مولار افزایش یافت. نتایج این آزمایش نشان داد که بین ارقام گندم از نظر واکنش به تنش شوری و تغذیه گیاهان با نانوذرات کلات آهن تفاوت قابل ملاحظه ای وجود دارد.