نام پژوهشگر: کبری واعظی
کبری واعظی ابوتراب طالبی
مقدمه: سلامت اجتماعی گاه یک ویژگی فردی و بخشی از سلامت فرد و گاه در مفهوم تعیین کننده های اجتماعی سلامت و زمانی نیز ویژگی جامعه و مترادف با جامعه سالم به شمار می آید. هر جامعه ای با توجه به شرایط موجود تعریف متفاوتی از سلامت اجتماعی دارد و ویژگی هایی را برای آن برمی شمارد. عوامل فراوانی بر روی سلامت اجتماعی نقش تعیین کننده دارند. دین به عنوان یک نظام معنایی بر تمایلات شخصی و ترجیحات افراد تأثیر دارد. از این رو سلامت اجتماعی و تجربه آن نیز از باورهای دینی افراد تأثیر می پذیرد. در این پژوهش که با مشارکت 24 نفر از زنان مبتلا به بیماری خاص انجام شد، نسبت التزامات مذهبی بر فهم و تجربه آنان از سلامت اجتماعی در زندگی روزمره مورد بررسی قرار گرفت. هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت و توصیف نسبت دینداری و سلامت اجتماعی زنان مبتلا به بیماری خاص صورت گرفت. روش بررسی: با توجه به ماهیت مسأله پژوهش یعنی از یک سو سنخ شناسی دین و از سوی دیگر فهم و تجربه سلامت اجتماعی که هر دو از مسائلی هستند که شناسایی آنها احتیاج به دستیابی به تجارب ذهنی و عملی افراد مورد مطالعه دارد، از این رو از روش شناسی کیفی استفاده شد. سپس با روش تحلیل تماتیک، داده های گردآوری شده مورد تحلیل قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از تکنیک مصاحبه نیمه ساختاری، مشاهده مشارکتی و اسناد و مدارک استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش در بخش دینداری عبارت است از کشف سبک های خدامدار، نیت مدار، اخلاق مدار، گزینشی و فایده گرا. فهم زنان مبتلا به بیماری های خاص از سلامت اجتماعی در رویکرد سلامت اجتماعی به عنوان بخشی از سلامت فرد، در بردارنده مقوله های مشارکت اجتماعی، همبستگی اجتماعی، انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی و شکوفایی اجتماعی است. در رویکرد تعیین کننده های اجتماعی سلامت در بردارنده عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی- درمانی است؛ و در رویکرد سلامت اجتماعی به مثابه جامعه سالم، نشانگرهای جامعه سالم شامل: نبود اعتیاد، نبود طلاق، نبود فقر و نابرابری اقتصادی، نبود خودکشی، نبود فساد و فحشا، نبود خشونت، نبود سرقت و دزدی، رعایت حقوق افراد، رضایت از زندگی و امنیت اجتماعی است. نتیجه گیری: نتیجه کلی پژوهش این است که برداشت افراد مورد مطالعه از نسبت دینداری با سلامت اجتماعی عبارت است از دینداری و مشارکت اجتماعی، دینداری و انسجام اجتماعی، دینداری و رضایت از زندگی و دینداری و کاهش آسیب های اجتماعی.