نام پژوهشگر: فرید خورشیدیان

مطالعه کانه زایی آهن در کانسارهای چغارت و چادرملو، با استفاده از ویژگی های کانی شناختی و زمین شیمیایی آپاتیت در منطقه معدنی بافق، استان یزد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم پایه 1392
  فرید خورشیدیان   فرید مُر

کانسار آهن چادرملو در 65 کیلومتری شمال شهرستان بافق، 180 کیلومتری شمال شرقی شهرستان یزد و کانسار آهن چغارت نیز در 12 کیلومتری شمال شرق بافق، 130 کیلومتری جنوب شرق شهرستان یزد واقع شده است. هر دو کانسار در زون ایران مرکزی قرار دارند و سن زمین شناسی این ذخایر اینفراکامبرین (پروتروزوییک پسین- پالئوزوییک زیرین) است. مدل زایشی ذخایر آهن بافق بسیار بحث برانگیز است به طوری که در طول صد سال گذشته تا کنون زمین شناسان بسیاری بر روی منطقه کار کرده و مدل های زایشی گوناگونی از جمله خاستگاه ماگمایی، رسوبی، آتشفشانی، دگرگونی، گرمابی و بروندمی را برای این ذخایر پیشنهاد کرده اند. در این پژوهش برای پی بردن به فرایندهای زمین شناختی مرتبط با کانسنگ سازی از زمین شیمی مگنتیت و آپاتیت و ریز دماسنجی میانبارهای سیال در آپاتیت استفاده شد که شواهد حاصل از آن به همراه شواهد صحرایی و سنگ شناسی در چغارت و چادرملو نشان می دهد این کانسارها به ذخایر مگنتیت- آپاتیت تیپ کایرونا و ذخایر ماگمایی- گرمابی مانند کانسار ال لاکو شیلی شبیه هستند. در مطالعات جدید کانسارهای تیپ کایرونا در گروه ذخایر iocg (ذخایر طلا- مس- اکسید آهن) قرار می گیرند. مجموع عناصر کمیاب خاکی در آپاتیت ها و مگنتیت های چغارت و چادرملو بسیار زیاد و ree? بین 16460- 5781 ppmدر آپاتیت و 22-774 ppmدر مگنتیت متغیر است. پراکندگی عناصر کمیاب خاکی و عناصر اصلی و جزیی در آپاتیت و مگنتیت ها نیز بیانگر یکسان بودن فرایندهای زمین شیمیایی در کانسارهای چغارت و چادرملو است، و شباهت مدل زایشی دو کانسار را به ذخایر iocg تیپ کایرونا نشان می دهد، اما شواهد روشنی مبنی بر نقش مهم فرایند های گرمابی و جانشینی های فراوان بین کانی ها و کانه زایی آهن توسط سیالات شور و دما بالا وجود دارد. شوری میانبارهای سیال در آپاتیت ها بین 56-15 درصد وزنی معادل nacl، دمای همگن شدگی میانبارهای سیال مطالعه شده بین 310 تا 475 درجه سانتی گراد و میزان فشار محاسبه شده با نرم افزار baker بین6/2 تا 4/3 کیلوبار متغیر است. شوری و دمای همگن شدگی سیال کانسنگ ساز شبیه آب های ماگمایی و شورابه ها است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که فرایندهای گرمابی و ماگمایی هر دو در کانسنگ سازی در کانسارهای چغارت و چادرملو نقش داشته اند.