حاکمان اسلامی بلافاصله پس از گستراندن مرزهای جغرافیایی،خود را در جوار دو تمدن بزرگ آن زمان یعنی ایران و بیزانس یافتند. طبیعی بود که رویارویی های ابتدایی به صورت منازعات نظامی ظاهر شوند ولیکن بعدها مسلمانان شروع به اخذ معارف و علوم از آنان نمودند. بدین ترتیب سیستم حکومتی ایرانیان به عنوان الگوی اداری مسلمانان و میراث یونانی بیزانس به عنوان مرجعی برای کاوش های فلسفی مورد استفاده قرار گرفتند. در میان این حاکمان، در دوران حکومت مأمون و معتصم شاهد حجم گسترده ای از روابط میان حکومت اسلامی و امپراتوری بیزانس می باشیم. گزارش های تاریخی فراوانی از نبردهای نظامی میان این دو جبهه وجود دارد. اما در کنار این خونریزی ها و ویرانی هاست که علم و فرهنگ اسلامی شکوفا می شود. بدون شک یکی از عوامل اصلی ارتقا علوم اسلامی در این دوره گسترش روابط فرهنگی و اجتماعی میان عباسیان و امپراتوری بیزانس می باشد.نهضت ترجمه و عصر طلایی اسلام از شاخص های چشمگیر این دوران به حساب می آیند که حاصل بینش حاکمان عباسی و زحمات مترجمین می باشند. با توجه به ماهیت موضوع ، در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بهره گرفته شده است. پژوهشگر کار خود را با بررسی زمینه ها و توصیف و تشریح موضوع مورد بحث آغاز کرده و سپس به ابعاد گوناگون روابط دو خلیفه عباسی با امپراتوری بیزانس پرداخته است. با توجه به نوع موضوع تحقیق و فاصله زمانی با دوره مورد پژوهش، روش کتابخانه ای برای گردآوری اطلاعات و داده های تاریخی به کار گرفته شده است. منابع مورد استفاده نیز منابع اصلی و تحقیقات جدید می باشند . توجه به مطالب گردآوری شده محقق را به این نکته رهنمون می سازد که طی دوره مورد نظر این تحقیق بنا به روال گذشته خصومت میان خلافت عباسی و امپراتوری بیزانس ادامه داشته ولیکن علیرغم این منازعات و رکود مبادلات اقتصادی و همچنین کشمکش های مذهبی ،مسلمانان از منابع علمی و فلسفی بیزانس بهره فراوان گرفتند.