چکیده: «رمان به مثابه رسانه: گونه شناسی رمان های تاثیرگذار بعد از کودتای ?? مرداد تا بهمن ??» پژوهشی در مطالعات بینارشته ای علوم ارتباطات و ادبیات داستانی است. پژوهشی که به تفسیر کارکردهای رسانه ای رمان و میزان نفوذ آن در شبکه های اجتماعی رمان خوان می پردازد؛ این پژوهش بیانگر این موضوع است که رمان چگونه فرصتی برای گذران اوقات فراغت و گریز از واقعیت های دردناک زندگی فراهم کرده و در کنار این سرگرمی، زندگی اجتماعی را تفسیر می کند. زیرا رمان به عنوان متن ادبی که در آن لاجرم و به طور اجتناب ناپذیر رد پای ایدوئولوژی به چشم می خورد، نه تنها متاثر از شرایط اجتماعی است، بلکه تفسیری از آن نیز به دست می دهد، برای بررسی این موضوع 11 نویسنده، منتقد و روزنامه نگار ادبی برجسته ایران از میان رمان های منتشر شده بعد از کودتای 28 مرداد تا بهمن 1357 سیزده رمان تاثیرگذار را انتخاب کردند. انتخاب این رمان ها به این علت است که فضای سیاسی این دوره تاثیر عمیقی بر ادبیات به جا گذاشت، به گونه ای که رمان جای خالی مطبوعات منتقد را پر کرده و در قامت رسانه جانشین، اندیشه های پیشروترین قشرهای طبقه متوسط ایران را درباره قانون، ترقی صنایع، اصلاحات دینی و فرهنگی مطرح کرده است. البته هدف از این تحقیق انکار اهمیت فرم در رمان و صحه گذاشتن بر ادبیات متعهد نیست، بلکه تطبیق ویژگی های رمان و رسانه از دو منظر معیارهای هویت بخش و کارکرد اجتماعی است. این پژوهش با استفاده از سه روش تحلیل محتوای کیفی، مصاحبه عمقی و تحلیل منابع کتابخانه ای، نشان می دهد که رمان از منظر نخست واجد شش معیار هویت بخش وسایل ارتباط جمعی همچون نویسنده، رمزگذار و ... است و از منظر محتوایی نیز ماهیت چندصدایی، چند مفهومی، دیالوگ محوری رمان موجب شده منطق آن موافق منطق جامعه باشد.