نام پژوهشگر: مهدی محمدی قناتغستانی
مهدی محمدی قناتغستانی سید ابوالقاسم فروزانی
حکومت اتابکان زنگی(521- 616 ه.ق.) اولین حکومتی بود که توانست شام را پس از فروپاشی سلجوقیان متحد سازد. عماد الدین زنگی(521- 541 ه.ق.) موسس این سلسله، در طول حکومت بیست ساله خود این دولت را با دول متعددی همسایه ساخت که از این قرار اند: سلجوقیان، خلافت عباسی، آل بوری، خلافت فاطمی و صلیبیان. مناسبات اتابکان زنگی درقبال این حکومت ها غالبا خصمانه بود چرا که این حکومت ملیتاریست دائما در پی گسترش قلمرو خود در سمت شرق و غرب بود. تلاش عماد الدین برای توسعه قلمرو حکومت خود در شرق به دلیل وجود قدرت های نیرومندی چون خلافت عباسی و سلجوقیان با شکست روبرو شد از این رو روابط این حکومت بیشتر متمرکز بر حکومت های غربی شد. طرح عماد الدین مبنی بر اتحاد منطقه جزیره و شام تا حدی موفقیت آمیز بود و زمینه های فتوحات بیشتر در دوران فرزندش نور الدین محمود زنگی(541- 569 ه.ق.) فراهم آورد. رها کردن جبهه شرق از جانب نور الدین، تمام توان وی را معطوف به مبارزه با صلیبیان ، آل بوری و خلافت فاطمی نمود. تمامی فعالیتهای مداوم نور الدین در مدت بیست وهشت سال حکومت خود؛ منجر به اتحاد مصر، شام و جزیره شد. این مهمترین کار اتابکان زنگی بود چرا که از یک سو استراتژی بلند مدت دول اسلامی در جنگ های صلیبی را مشخص نمودند و از سوی دیگر زمینه باز پس گیری بیت المقدس در زمان ایوبیان را در زیر سایه اتحاد ممالک اسلامی فراهم نمودند. واژگان کلیدی: اتابکان زنگی، جنگ های صلیبی، سلجوقیان، آل بوری، خلافت فاطمی، عماد الدین زنگی، شام، جزیره.