نام پژوهشگر: پروانه نادرنژاد
پروانه نادرنژاد حسن حضرتی
:پژوهش پیش رو با عنوان«تاریخ نگاری چپ گرایان و انقلاب اسلامی»در صدد یافتن مولفه ها و ویژگی های تاریخ نگاری چپ گرایان در رابطه با انقلاب اسلامی است.همان طور که از عنوان آن برمی آید،این پژوهش در زمینه ی تاریخ نگاری معاصر و در ارتباط با روایت آن از انقلاب اسلامی ایران، صورت گرفته است و چنانکه می دانیم تاریخ نگاری چپ گرا یکی از روایت های اصلی تاریخ نگاری دوره ی پهلویست.بررسی اینکه تاریخ نگاری چپ گرایان در حوزه ی انقلاب اسلامی ایران دارای چه آثاری است و این آثار چگونه به موضوع انقلاب اسلامی،رهبری و اهداف آن پرداخته اند،نیز در این پژوهش با دقت نظر پیگیری شده است.مسأله ی پژوهش حاضر این است که بر چه اساسی می توان ویژگی ها و مولفه های تاریخ نگاری چپ گرا را در خصوص انقلاب اسلامی ایران و نقاط عطف آن شناخت؟نمایندگان اصلی تاریخ نگاری چپ گرا چه کسانی هستند؟متون تأثیرگذار در این نحله،کدام ها هستند؟روش علمی مورد تأکید چپ گرایان،در نگارش تاریخ،کدام روش ها هستند؟و در نهایت،نتایجی که ظهور جریان تاریخ نگاری چپ گرا،در حوزه ی انقلاب به جا گذاشته،شامل چه مواردی است؟در ابتدا در مبحث تعریف مفاهیم دو مفهوم خاص تاریخ نگاری و تفکر چپ مارکسیسم تعیین و مشخص شدند.سپس بر این اساس به بررسی نظریه ی مارکسیسم راجع به تاریخ و تحولات اجتماعی آن پرداختیم و همچنین به سیر تغییر و تطّور آن از آغاز تا ورود آن به ایران و قبول آن از سوی هسته ی مارکسیستی اشاره کرده ایم.در نهایت می توان گفت:تاریخ نگاری چپ گرایان در ایران همواره تحت تأثیر تاریخ نگاری مورخان شوروی قرار داشته است.محققان ایرانی این سبک آثار مورخان شوروی در زمینه ی تاریخ ایران(از ابتدا تا آن زمان)را ترجمه و خود نیز از منشور آنان به بازنویسی تاریخ ایران و برجسته کردن برخی نقاط عطف پرداختند.از سوی دیگر،همین محققان با الهام از انقلاب های سایر کشورهای بلوک شرق مانند روسیه،چین،یوگسلاوی و ... به بیان شاخصه های انقلاب اسلامی ایران پرداختند و با توجه به عدم تطبیق انقلاب مورد نظر آن ها با انقلاب مردمی ایران اسلامی آن را ناقص خواندند.با این همه،این نوع تاریخ نگاری فرهنگ و ادبیات سیاسی ما را غنی تر کرد و بسیاری از مفاهیم جدید مانند توسعه و توسعه یافتگی را در ایران مطرح کرد. واژگان کلیدی:تاریخ نگاری، چپ گرائی سیاسی، مارکسیسم، انقلاب 1357