نام پژوهشگر: زهرا شرعی

بررسی نظریه ی اجماع همپوشان در فلسفه ی سیاسی جان رالز و کاربرد آن در اتحادیه ی اروپایی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  زهرا شرعی   علی محمودی

جان رالز، فیلسوف عدالت دوران معاصر، اندیشه ی سیاسی خود را حول محور عدالت و طراحی جامعه ای عادل (جامعه ی بسامان) بیان نموده است. در این راستا وی در کتاب لیبرالیسم سیاسی خود سعی کرده است نقص موجود در مقالات و کتابهای پیشین خود را برطرف ساخته و جامعه ای عادل را به تصویر بکشد که بر اساس اصول دموکراتیک اداره می شود. وی با پذیرش اصل تکثر عقاید واصل تساهل ، (یعنی پذیرش نظریات معقولی که در یک جامعه وجود دارد)، خطوط اصلی نظریه ی اجماع همپوشان خود را ترسیم کرده است. یعنی با پذیرش واقعیات وفوق (تکثرگرایی معقول و اصل تساهل) ، از نظر وی شهروندان یک جامعه ی دموکراتیک عادل قادر خواهند بود تا از میان نظریات و مفاهیم ضد و نقیض موجود، بهترین برداشت از عدالت را در سایه ی اجماع بر پایه ی مشترکات برگزینند. نظریه ی اجماع همپوشان جان رالز، پایه و اساس پژوهش حاضر به شمار می رود. در این پژوهش سعی شده است تا این نظریه، مبنای ارزیابی یکی از نهادهای بزرگ جهانی یعنی اتحادیه ی اروپایی قرار گیرد، یعنی بر پایه ی اجماع همپوشان مد نظر رالز، اتحادیه ی اروپایی به عنوان یک مصداق مورد آزمون قرار گیرد. در این راستا با بررسی دقیق ارکان و مبانی نظریه ی رالز از سویی و ارزیابی روند شکل گیری اتحادیه ی اروپایی از آغاز همگرایی تا کنون از سویی دیگر، می توان وحدت در اتحادیه ی اروپایی را به عنوان مصداقی از تحقق نظریه ی اجماع همپوشان جان رالز دانست. مشاهده ی نمونه های ملموس در اتحادیه ی اروپایی که با مفاهیم کلیدی در اندیشه ی رالز همسویی دارند، از جمله : وجود تعدد و تکثر عقاید، پذیرش اصل تساه، معقول بودن اعضای اتحادیه، پذیرش اصل مرجعیت خرد عمومی و تعهد اعضای اتحادیه به ثبات اتحادیه و قوانین موضوعه ی آن، همه و همه دال بر عینیت نظریه ی رالز در اتحادیه ی اروپایی هستند این مستندات نشان می دهند که یکی از علل موفقیت اتحادیه ی اروپایی در همگرایی و ایفای نقش مشترک در جامعه ی جهانی، وجود اجتماعی بر پایه مشترکات میان اعضای آن بوده است. تجربه ی شکل گیری اتحادیه ی اروپایی به عنوان مصداقی از تحقق نظریه ی اجماع همپوشان جان رالز، می تواند در ارتقاء روندهای اجماعی در سایر مناطق و کشورها، مورد بهره برداری قرار گیرد.