تعریف مساله : پس از فروپاشی شوروی در سال 1991 غرب و بویژه آمریکا توجه ویژه ای به حوزه های تحت نفوذ شوروی داشته و نفوذ در آسیای مرکزی و قفقاز از الویت برنامه های غرب و بویژه ناتو بوده است. در دوران جدید این بازی با شکل جدید و این بار روسیه و ناتو در صف اول این رقابت قرار داشته اند. ناتو در دوران جدید و پس از جنگ سرد در راستای گسترش نفوذ خود در این جمهوریها، به این حوزه راهبردی توجه ویژه مبذول داشته است و به نظر می رسد جمهوری آذربایجان به دلیل موقعیت جغرافیایی، منابع انرژی، همسایگی با روسیه و ایران، از اهمیت برخوردار است. هدف : هدف این تحقیق این خواهد بود که اهمیت و جایگاه راهبردی آذربایجان در برنامه های ناتو بررسی شود و این اهمیت در ابعاد نظامی، تامین امنیت و تامین منابع انرژی خواهد بود. ناتو در سالهای اخیر برنامه گسترش به شرق و نفوذ در جمهوریهای جدا شده از شوروی را در راس برنامه های خود قرار داده است و آذربایجان به دلایلی چند دارای اهمیت است. انرژی : در سالهای اخیر غرب تلاشهایی را برای تامین مصرف بالای انرژی و متنوع ساختن منابع انرژی انجام داده است. غرب در سالهای اخیر در تلاش داشته تا وابستگی خود را به انرژی روسیه و منطقه خلیج فارس کاهش داده و به دنبال یافتن جایگزینی است که آذربایجان با داشتن منابع انرژی دارای اهمیت است. یکی از اهداف ناتو تامین امنیت در منطقه و مبارزه با بنیادگرایی اسلامی است. قرار گرفتن در مجاورت دریای خزر، همسایگی با ایران و روسیه، پل ارتباطی با آسیای مرکزی و شرق آسیا از طریق دریای خزر، ایجاد امنیت برای ناتو با هدف ثبات در منطقه، مبارزه با بنیادگرایی اسلامی از دیگر گزینه هایی است که آذربایجان را دارای اهمیت نموده است. فرضیه : آذربایجان در تامین اهداف ناتو در قفقاز جنوبی دارای اهمیت است. سوال اصلی : جایگاه راهبردی آذربایجان چه تاثیری در تامین اهداف ناتو در قفقاز جنوبی دارد؟ سوال فرعی : اهداف و برنامه های ناتو در قفقاز جنوبی پس از فروپاشی شوروی چه بوده است؟ اقدامات و فعالیت ناتو در آذربایجان چه بوده است؟ تلاشهای آذربایجان در قبال گسترش ناتو چه بوده است؟ روش تحقیق : این تحقیق به صورت توصیفی و تحلیلی است و از منابع کتابخانه ای و اینترنتی و مصاحبه با افراد متخصص نیز در آن استفاده شده است. فصل بندی تحقیق : -مقدمه -ناتو (شکل گیری، کارکردها، ماموریت ها)، ناتو پس از پایان جنگ سرد، گسترش فعالیت و ماموریت، گسترش ناتو به شرق، اقدامات ناتو برای مبارزه با تروریسم -جایگاه راهبردی قفقاز جنوبی، عوامل ناامنی در قفقاز، امنیت انرژی و سیاستهای انرژی اروپا، اقدامات ناتو و سازمانهای امنیت در قفقاز -جمهوری آذربایجان و وضعیت اقتصادی آذربایجان، همکاری آذربایجان با ناتو، جایگاه راهبردی آذربایجان در برنامه های ناتو و اهداف -نتیجه گیری