نام پژوهشگر: مهرانگیز شیروانی
مهرانگیز شیروانی جعفر میرکتولی
جهان امروز، جهان اطلاعات است. در جهان امروز برخورداری از اطلاعات بهنگام و دارای کیفیت و دقتهای بالا و دسترسی سریع و آسان به آنها برای هر کشوری جنبه حیاتی دارد، چرا که این امر در برنامه ریزی های بزرگ ملی و طرح های جامع کشور بخوبی پیداست. یعنی شناخت و ارزیابی توان آنها با داشتن اطلاعات صحیح، نخستین گام در توسعه و بهبود کیفی این منابع می باشد. در همین راستا سیستمهای اطلاعاتی نقش بسیار مهمی در عرصه های اطلاعاتی ایفا می نمایند. سیستمهای اطلاعاتی جغرافیایی به کسب اطلاعاتی در رابطه با پدیده هایی می پردازند که بنحوی با موقعیت مکانی در ارتباطند. امروزه بخشهای مختلف علوم از جمله کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و برنامه ریزی شهری و ... نیاز به سیستمهای اطلاعات جغرافیایی را به حد زیادی احساس می نمایند. چرا که این بخش از علوم عموما با حجم وسیعی از داده های مکانی و توصیفی در ارتباطند و به واقع جهت برنامه ریزیها و تصمیم گیریهای صحیح و سریع و نیازهای روزافزون بشری از قبیل سرعت در انجام امور، تسهیلات بیشتر و دقتهای بالاتر، وجود سیستم های اطلاعاتی gis را باید الزامی دانست، چرا که واقعا وجود بسیاری از خدمات پیچیده امروزی بدون تکنولوژی پیشرفته سخت افزاری و نرم افزاری و مدیریت صحیح آنها غیر ممکن شده است. در این تحقیق سعی شده است، میزان موفقیت سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر شیراز در ارتقاء کارایی و عملکرد کارشناسان و مدیران توسعه شهری از یک طرف و از طرف دیگر تأثیر این سامانه را در پیشبرد اهداف طرح های شهری مورد بررسی قرار گیرد. چهارچوب مکانی تحقیق را مناطق 4 و 6 شهر شیراز تشکیل می دهد، که یکی از مناطق (منطقه 6) از این سامانه (gis) بهره برداری می نماید، و منطقه دیگر (منطقه 4) به همان روشهای دستی و قدیمی اکتفا نموده و در واقع از این سامانه (gis) بهره برداری نمی کند. جامعه آماری پژوهش نیز شامل 66 نفر از کارشناسان توسعه شهری، کارشناسان بخش فنی و شهرسازان مناطق نه گانه شهرداری شیراز می باشد، که از این تعداد 33 نفر با سامانه gis آشنایی داشته و 33 نفر با این سامانه آشنایی نداشته اند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود. بخشی از اطلاعات نیز از طریق گزارشات موجود شهر شیراز (طرح تفضیلی) جمع آوری شده است. با توجه به ماهیت موضوع برای آزمون فرضیات از آزمون اسپیرمن و آزمون t و روش مقایسه ای استفاده نموده ایم. یافته های تحقیق نشان می دهد که، آموزش سیستم اطلاعات جغرافیایی تأثیر مثبتی بر کارایی مدیران و کارشناسان توسعه شهری داشته است، همچنین بهره برداری از این سامانه به مدیریت شهری شهر شیراز کمک نموده تا در پیشبرد اهداف طرح های شهری موفق تر عمل نماید، به عنوان مثال منطقه شش شهر شیراز از gis بهره برداری می نماید طرح های شهری را بهتر اجرا نموده است و میزان تحق پذیری کاربری های پیشنهادی بهتر صورت گرفته است و در واقع می توان گفت که با استفاده از این سامانه کمتر می توان از طرح های شهری عدول نمود، بنابراین ضرورت و اهتمام تلاش اجرای gis در زمینه کنترل توسعه شهرها بسیار مناسب است.