نام پژوهشگر: محمد مهدی اخوی یان

تحلیل مضامین ادبی بر نقوش پارچه های صفوی با نگاهی به آثار غیاث الدین نقش بند
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علم و فرهنگ - دانشکده هنر و معماری 1393
  زهرا تقدس نژاد   محمد مهدی اخوی یان

بسیاری از مبانی و ریشه های تفکری ملل در اعصار گوناگون را می توان در نقوش بازمانده آثار هنری بازیافت. منسوجات و نقوش بافته شده در آن ها متأسفانه در اغلب تحقیقات نادیده یا کمرنگ مانده اند زیرا اغلب به عنوان فرعی از نگارگری مطرح شده و به همین علت مغفول مانده اند، اما پژوهش بر آن ها می تواند اطلاعاتی ژرف و دسته اول به پژوهشگر ارائه نماید. منسوجات عصر صفوی که آثار زربفت و مخمل در آن ها جلوه ای تام دارد از این دست آثار محسوب می شود. نقوش بافته شده بر پارچه های زربفت و مخمل این دوره تنوع و گویایی بسیاری دارند. این پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی می باشد، که به شیو? اسنادی با مداقه در پارچه های طراحی شده توسط غیاث الدین نقش بند که از طراحان به نام دوره صفویه می باشد، که تا کنون 9 نمونه از آن شناسایی شده، به تحلیل مضامین و داستان های ادبی مستتر در نقش ها و طرح های مندرج در آن ها پرداخته شده است. البته بدیهی ست که این امر با توجه به جایگاه خیال در حکمت و عرفان اسلامی همراه بوده، زیرا شالود? اصلی ادبیات فارسی، به ویژه در اغلب آثار برجسته، این دو شاخصه است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که مضامین ادبیات غنایی و عرفانی در نقوش اغلب منسوجات این دوره تبلور یافته و از آن جا که بسیاری از نگارگران آن عصر خود طراح پارچه بوده اند، از پارچه به عنوان بستری برای هنرنمایی خود استفاده کرده اند. یکی از این طراحان غیاث الدین نقش بند است که در طراحی و بافت پارچه جزء سرآمدن آن زمان است و تا کنون نیز تکنیک بکار رفته در برخی آثار او در پرده ابهام است.