کلم ها از جمله سبزی هایی هستند که از زمان های خیلی قبل کاشته می شدند و مورد استفاده قرار می-گرفتند. بیش از 25 قرن قبل از میلاد مسیح کلم پیچ را می کاشتند و از آن به عنوان غذا استفاده می کردند. کلم ها همگی مقاوم به سرما بوده و در آب و هوای خنک و مرطوب بهتر رشد می کنند.. فسفر یک عنصر ضروری است که نقش های مهمی در متابولیسم های کربوهیدرات ها و سیستم انتقال انرژی ایفا می کند. فسفیت ( -phi,po33 ) یک شکل احیاء شده فسفات (-pi,po43 ) می باشد. لذا به منظور بررسی اثر فسفات و و فسفیت درph های مختلف بر عملکرد، رشد و وضعیت فسفر در کلم بروکلی آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی و با دو فاکتور شامل منبع فسفر ( در سه سطح فسفیت، فسفات و نسبت مساوی فسفیت فسفات) و ph ( در سه سطح 5/5/، 7 و 5/8) و با چهار تکرار انجام شد. در پایان آزمایش، اثرات اصلی منبع فسفر و ph بر فسفر و پتاسیم برگ در سطح احتمال 1 درصد معنی داربود، درضمن اثر متقابل منبع فسفرph× بر فسفر برگ در سطح احتمال 1 درصد و بر پتاسیم برگ در سطح احتمال 5 درصد معنی دار شدند. کمترین وزن تر هد(عملکرد) و تعداد خوشه چه مربوط به تیمار فسفیت می باشد و در واقع چنین می توان نتیجه گرفت که فسفیت استفاده شده به عنوان منبع فسفر باعث تولید هدهای کوچک و نابالغ و حتی در بعضی از گیاهان مانع تولید هد شد و در نتیجه کاهش عملکرد را در پی داشت. مقایسات میانگین عملکرد و تعداد خوشه چه نشان داد که بین سه سطح ph(5.5, 7, 8.5) در تیمار فسفیت و فسفات تفاوت معنی دار وجود نداشت. دربین تیمارها، نسبت مساوی فسفیت و فسفات با ph=5.5 دارای بیشترین وزن تر هد و تیمار فسفیت با ph=7 دارای کمترین وزن تر هد بودند. مقایسات میانگین فسفر و پتاسیم برگ نشان داد که بیشترین میزان فسفر و پتاسیم برگ از تیمار فسفیت با سطح ph 5/5 بودند که غلظت فسفر و پتاسیم برگ در این تیمار(phi,ph=5.5) به ترتیب 5901/1 و 6400/62 میلی گرم بر گرم ماده خشک گیاهی بدست آمد. ضریب همبستگی ساده نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین فسفر ساقه با پتاسیم ساقه(**578/0r= ) وجود دارد.