هدف اصلی در پژوهش های ژنومی حیوانات اهلی تهیه نقشه های ژنومی جامعی است که بتواند شناسایی جایگاه های موثر بر صفات مهم اقتصادی را امکان پذیر سازد. انتظار می رود که شناسایی چنین جایگاه¬هایی منجر به طراحی برنامه های کارآمد اصلاح نژادی، خصوصاً انتخاب به کمک نشانگر (mas) و در نتیجه افزایش صحت و پیشرفت انتخاب در حیوانات مزرعه¬ای شود. هدف مطالعه حاضر مکان یابی فیزیکی مقایسه ای کلون های bac گاوی حاوی ژن های باروری فاکتور رشد تمایز یافته 9 (gdf9)، پروتئین ریخت زای استخوان 15 (bmp15) و گیرنده نوع یک آن (bmpr1b) با استفاده از تکنیک هیبرید سازی در محل فلورسنتی (fish) برای اولین بار روی کروموزوم های r- باندینگ گاو (bta, 2n=60)، گاو میش رودخانه ای (bbu, 2n=50)، گوسفند (oar, 2n=54) و بز (chi, 2n=60) با توجه به استاندارد iscndb 2000 بوده است. برای تهیه کروموزوم های r- باند شده با وضوح زیاد، نمونه های خون کامل از گونه های مورد مطالعه با وارد سازی دیر هنگام brdu و hoechst33258 کشت شدند. کلون های bac حاوی ژن های مورد نظر از روی آخرین سازه ژنوم گاوی با توجه به گردآوری های توالی ژنوم گاوی umd_3.1 و btau_4.6.1 شناسایی شده و سپس از کتابخانه bac گاوی موسسه inra تهیه شدند. پس از کشت کلون ها، استخراج dna و نشاندار سازی آن با روش nick translation، اسلایدهای متافازی در حضور cot-l dna گاوی به مدت یک شب تحت تیمار fish قرار گرفتند. مراحل ردیابی سیگنال های fitc و تهیه متافازهای rbpi- باندینگ به ترتیب با استفاده از سیستم آنتی بادی های fitc-avidin و anti-avidin و رنگ آمیزی اسلایدها با پروپیدیوم آیوداید انجام شد. تجزیه و تحلیل fish موقعیت دقیق فیزیکی و باندهای کروموزومی مربوط به ژن های مورد مطالعه را روی متافازهای گاو، گاومیش رودخانه ای، گوسفند و بز نشان داد. جایگاه دقیق فیزیکی ژن bmpr1b در گاو، گوسفند و بز یکسان بود (bta/oar/chi6q15). در گاومیش رودخانه ای، ژن bmpr1b روی موقعیت bbu7q21 مکان یابی شد. ژن bmp15 در گاو و گاومیش رودخانه به ترتیب روی btaxq31 و bbuxq36 و در موقعیت همولوگ (oar/chixq24) در گوسفند و بز مکان یابی شد. برای جایگاه gdf9، موقعیت های کروموزومی bta7q22.3، bbu9q24، oar5q22.3 و chi7q22.3 به ترتیب برای گاو، گاومیش رودخانه ای، گوسفند و بز شناسایی شدند. داده های حاصل شده از مطالعه حاضر علاوه بر توسعه نقشه های سیتوژنتیک گونه های مطالعه شده باعث توسعه اتصال نقشه های ژنتیکی روی باندهای اختصاصی کروموزومی شده و همچنین می تواند برای مطالعات ساختاری و عملکردی دقیق تر ژن های اخیر مخصوصاً در گاوسانان مورد استفاده قرار گیرد. انتظار می رود که علاوه بر ردیابی دقیق موقعیت مکانی ژن ها روی کروموزوم ها، بتوان هر چه بیشتر از تکنیک های مبتنی بر سیتوژنتیک مولکولی در مطالعات مرتبط به شناسایی نواقص کروموزومی و امکان ارتباط آن ها با صفات اقتصادی، خصوصاً صفات تولید مثلی در دام های اهلی استفاده نمود. قابل ذکر است که شناسایی موقعیت مکانی ژن ها روی کروموزوم ها، منجر به این خواهد شد که ردیابی qtlها در حوالی این ژن ها هر چه سریع تر و با هزینه کمتر گیرد.