پژوهش حاضر با این مسأله ی اصلی آغاز شد که چگونه می توان در متون برنامه های رادیو آذری برون مرزی از عناصر فرهنگی ایران و جمهوری آذربایجان بهره گرفت به طوری که با انتقال فرهنگ اصیل این جامعه به آن، تحریف های گسترده ی فرهنگی صورت گرفته در نظام آموزشی و نظام رسانه ای جمهوری آذربایجان را بعد از جدائی آن از ایران خنثی کرد و با افزایش تعداد مخاطبان این رادیوها، موجب همگرایی جامعه ی این کشور به ایران شد بدون آنکه پایه های قوم گرایی ترکی و آذری تقویت شود. برای پاسخ به این سئوال ابتدا با روش اسنادی و مصاحبه ی عمیق آراء پژوهشگران متعدد با رویکردی تاریخی به فرهنگ بومی این کشور بررسی شد و عناصر فرهنگ اصیل آن ذیل فرهنگ ایران در زمینه های تاریخ، دین، ادبیات و زبان، هنر، آداب و رسوم و اماکن گردشگری- زیارتی شناسایی و معرفی شد. همچنین تحریف های صورت گرفته در این زمینه ها و جریان های فرهنگی معاصر این کشور نیز شناسایی شد. سپس به تحلیل محتوای یک ماه از برنامه هایِ فرهنگی هر سه ایستگاه رادیو آذری (تهران، تبریز و اردبیل) به وسیله ی مقوله های حاصل از مبانی نظری پرداخته شد. بعد از کشف و دسته بندی آسیب ها که از مهمترین آن ها آسیب های زبانی و کم توجهی به حافظه ی تاریخی- فرهنگی و فضای متشنج آموزشی- رسانه ای حوزه ی مخاطب بود، با مراجعه به صاحبنظران فرهنگی- رسانه ای این حوزه علل آسیب ها کشف و پیشنهادهای مطلوب برای رفع آن ها استخراج شد. از اهم پیشنهاد های به دست آمده می توان به این موارد اشاره کرد؛ آموزش کارشناسان تخصصی و تشکیل شورای مشورتی برای رفع آسیب های زبانی، اتخاذ نگاه فراگیر در محتوای برنامه ها متناسب با سلایق مختلف در جامعه ی هدف به ویژه در برنامه های دینی، توجه کامل به حافظه ی تاریخی- فرهنگی و فضای متشنج آموزشی- رسانه ای در کشور آذربایجان، نگارش متون اختصاصی در زمینه های مختلف فرهنگی برای نوجوانان و جوانان، استفاده ی حداکثری از نظرات مخاطبان در محتوای برنامه ها، استفاده ی حداکثری از رسانه های نوین و آرشیوسازی فعال برنامه های فرهنگی در سایت های رادیوهای آذری، شناسنامه دار کردن متون برنامه ها با تکنیک هایی نظیر ذکر مثال های بومی و به روز از جریان های فرهنگیِ جمهوری آذربایجان با نگاهی قیاسی به مشابه آن ها در تاریخ و فرهنگ ایران، نگارش متونی مختص جریان های تاریخی و ادبی، پرهیز از مستقیم و یک جانبه گویی با استفاده از نظرات مختلف در تحلیلی روشنگرانه از جریان ها و حوادث فرهنگی. کلمات کلیدی: عناصر فرهنگی، ایران، جمهوری آذربایجان، متن رادیویی، رادیو آذری برون مرزی

روند تولید گونه های مختلف برنامه های گفتگو محور، از یک سو و کمبود پژوهش های مبنایی در مورد نقش تعامل سازنده و اثرگذار در این گونه برنامه ها در تلویزیون، از سوی دیگر، موجب شده است تا برنامه سازان توجه کافی نسبت به قابلیت تعامل پویا و خلاقانه در برنامه های گفتگو محور نداشته باشند. این در حالی است که «گفت وگوی رسانه ای» در سایه «تعامل» می تواند نقشی ارزنده تر برای ایجاد مخاطب فعال و حذف یک طرفه بودن ایجاد نماید. درواقع تعامل پویا و چندجانبه، می تواند با تأثیری که بر ماهیت گفتگو می گذارد و با دخل و تصرفی که بر کلیت سنتی این گونه برنامه ها دارد زمان و فضای نو در قالب متنوع ارتباط ایجاد کند، در حقیقت بستر قابل دسترس وب برای همگان در بحث ارتباط آزاد، باعث می شود مخاطب در خلال تجربه لذت خود افشاگری، به عبارتی به یک رسانه ی کوچک بدل گردد. لذا در این پژوهش، محقق با روش توصیفی و تبیینی، ویژگی ها و شاخصه های ارتباط مبتنی بر فضای وب و تعامل پویای رسانه ای به عنوان شاکله ی برنامه گفتگو محور امروزی؛ هم چنین نقش کاربردی شبکه های اجتماعی در ارتباط با تولید فردی را در جهت تأثیرگذاری بیشتر مخاطب فعال در روند تولید برنامه مورد مطالعه قرار داده است.