قانون و قانون گرائی و التزام عملی به قانون از مهمترین وجوه اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) می باشد.در منظر ایشان معیار همه چیز قانون است و حرف آخر را درهمه امور قانون می زند و جز با تحقق قانون سعادت فرد و جامعه تامین نمی شود. دیدگاههای امام درخصوص امنیت، دارای ویژگی های کاملا جدای از هم می باشد.ایشان از یک طرف، جنبه آرمانی امنیت جهان اسلام واز سوی دیگر حفظ نظام ج.ارا از اهم واجبات می-دانند. درمنظر امام ثبات وحفظ امنیت در درون نظام با تبعیت از قانون وحفظ آن از تهدیدات بیرونی مشروط به وحدت کلمه درعمل به قوانین اسلامی و تجمع پیرامون محور توحید است . امروزه از بزرگترین دغدغه های فکری نظامهای سیاسی جهان مساله تامین امنیّت ملّی آنها است، از این رو هدف از انتخاب پژوهش حاضر بررسی اندیشه های امام در اثبات قانون گرائی برای حفظ و ارتقاء امنیت ملی ج .ا.ا است. بر این اساس ضمن تعریف مفاهیم و مقایسه مبانی نظری حاکمیت قانون وامنیت درنگاه مکاتب غربی و دین اسلام، مولفه های قانون گرائی و امنیت ملی نیز از منظرایشان مورد بررسی قرارگرفته است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام و درجمع آوری اطلاعات نیز از روش کتابخانه ای استفاده شده است . اهتمام و توجه جدّی به رعایت شاخص های قانون گرایی و امنیّت ملّی می تواند ما را به نتیجه منطقی و عقلانی تبعیت ازقانون جهت حفظ و ثبات یک جامعه برساند .

پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن سال 1357، برای همه دولت‎ها و مردم دنیا یک واقعه مهم تلقی می‎شود اما انقلاب اسلامی ایران به لحاظ ماهیت و تأثیرگذاری‎اش دارای اهمیت زیادی است. انقلاب اسلامی از دو بعد بسیار مهم جهان پیرامون خود را تحت تأثیر قرار داد؛ وقوع آن در یکی از با اهمیت‎ترین مناطق استراتژیک جهان که جزء حوزه نفوذ آمریکا و در همسایگی شوروی بود این دو ابرقدرت را با چالش وربرو کرد و بعد مهم دیگر، تأثیر انقلاب اسلامی بر احیای ارزش‎ها و آگاهی‎های اسلامی بوده است. جنبش الحوثی‎ها در یمن یکی از نهضت‎های آزادی‎بخش است که پیروزی انقلاب اسلامی سبب الگوگیری و بیداری اسلامی در میان شیعیان زیدیه در این کشور شد شهید حسین الحوثی رهبر جنبش الحوثی‎های یمن با پیروزی انقلاب اسلامی و آشنایی با امام خمینی(ره) و اندیشه‎های سیاسی ایشان توانست با الگوگیری از تفکر امام خمینی(ره)، با تشکیل هسته مقاومت در یمن و پایه‎گذاری آن بیداری ایجاد شده متأثر از اندیشه‎های اسلامی را در یمن گسترش دهد و اساسا هنر بزرگ شهید حسین الحوثی، قرائت انقلابی از مفاهیم تشیع با الگوی تفکر امام خمینی(ره) بود که از سویی در مقابل نفوذ استعماری عربستان در یمن و تبعیض شدید مذهبی و سیاسی حکومت یمن علیه شیعیان، ایستادگی فرهنگی می‎کرد و از سوی دیگر، حلقه جدیدی را نیز به زنجیره خط مقاومت در منطقه افزود. اساسا پیدایش گروهی انقلابی و شیفته امام خمینی(ره) و در خط سیاسی جمهوری اسلامی در کنار مرزهای عربستان، به عنوان مهم‎ترین هم‎پیمان سیاسی آمریکا در منطقه، زنگ خطری برای آمریکا بود، به ویژه اینکه مهم‎ترین اعتراض سیاسی این گروه، حضور نظامی بیگانگان و سیاست‎های تبعیض‎آمیز علیه شیعیان بود. نقش و تاثیر پیروزی انقلاب اسلامی در تحرکات ایجاد شده میان جنبش های آزادی بخش منطقه یکی از اهداف اصلی این پژوهش است و با نگاهی به این تاثیرات در برخی از کشورهای خاورمیانه جنبش الحوثی ها در یمن و تاثیراتی که از انقلاب اسلامی پذیرفته اند را بررسی کرده ایم.

با توجه به دغدغه محقق در مورد وضعیت موجود در ادبیات سیاسی حاکم برجهان موضوع مورد نظر مورد بررسی قرار گرفته شده است که سوال اصلی و فرضیه تحقیق چنین مطرح شده است. آیا گسترش سلام در طول تاریخ ناشی از ماهیت صلح طلبی اسلام بوده و یا آنگونه که مستشرقین اروپایی مدعی شده اند برگرفته از هویت جنگ جویانه آن است؟ فرضیه تحقیق: به نظر می رسد گسترش دینی اسلام ناشی از ماهیت صلح طلبی اسلام بوده است. اما اغلب مستشرقین، اسلام را جنگ طلب و گسترش آن را معلول همین عامل می دانند. لذا جهت اثبات اینکه اسلام صلح طلب بوده و اصل همزیستی مسالمت آمیز را مدنظر قرار می دهد موضوع در سه محور بررسی شده است .موضوعات بررسی شده منابع اسلامی از جمله قرآن سیره پیامبر و سیره ائمه می باشد. و در مقابل نظریه اسلام گروهی از مستشرقین اروپایی مدنظر تحقیق وجود دارند که مخالف نظر اسلام نظر دارند و اسلام را جنگ طلب و خشونت محور می دانند که نظریات مستشرقین اروپایی در دوره های مذکور بررسی و ذکر گردیده است.

اساس و مبنای سیاست جهانی اسلام بر «دعوت »استوار می باشد. سیره عملی حضرت رسول اکرم(ص) و ائمّه ه‍‍ُدی(ع)نیز مبتنی بر «دعوت»به توحید بوده است.پذیرش و گسترش اسلام اصیل نیز بر همین مبنا صورت گرفته و اجباری در پذیرش اصل اسلام نبوده است.جنگ در اسلام از نتایج مخالفت سران کفر با دعوت اسلامی به شمار می رود. جنگ مشروع در اسلام به «جهاد فی سبیل الله» موسوم است.بر اساس سیره نبوی و سیاست های دولت علوی(ع) ،جنگی مشروع است که در جلو گیری از ستم و بیداد و دفاع از کیان و ناموس اسلام باشد.بر این اساس حتّی جهاد ابتدایی نیز در واقع جهاد دفاعی محسوب می شود. صلح در اسلام،دارای معنی عمیق و وسیعی است و آن عبارت است ازسازش و همزیستی مسالمت آمیز در سایه عدالت وامنیّت اجتماعی برای تمام مردم. حضرت علی (ع) خود مظهر این ارزش ها است که در تمام زندگی شریف خود،با ملاطفت و مهربانی و مردم داری برخورد میکرد.اصل در سیاست آن حضرت(ع) بر صلح و هم زیستی مسالمت آمیز است و در بسیّاری مواقع، با وجود امکان آغازگری و پیروزی حتمی در جنگ،حتی الامکان به این امر اقدام نمی کردند مگر این که وادار به آن می گردیدند و در هر سه جنگ ،آن حضرت،آغازگر جنگ نبوده اند. می توان گفت که رفتار صلح خواهانه آن حضرت،یکی از مهمترین سیاست های استراتژیک ایشان بوده است. در این پژوهش ، شامل چهار فصل و یک نتیجه گیری ،به تشریح نظرات اسلام وبیانات و سیره عملی امیر المومنین،علی (ع) در خصوص جنگ و صلح پرداخته شده است.

اندیشه عبارت است از مرتب ساختن امور معلوم برای کشف مجهول و در معنای خاص، اندیشه دارای ویژگی هایی مانند انسجام و حد و حدود منطقی و قابلیت استدلال است. هرگونه تفکر یا تلاش ذهنی را که به لحاظ منطقی منسجم و دارای مبنا و چارچوب بوده و موجه و مهم باشد، اندیشه می نامیم. اندیشه سیاسی که سرآغاز مباحث اصلی این پایان نامه بوده است، مجموعه ای از آرا و عقاید را در بر می گیرد که به شیوه ای عقلانی، منطقی و مستدل دربار? چگونگی سازمان دادن به زندگی سیاسی مطرح می گردد و می تواند توصیفی یا تبیینی باشد. از این سو اندیشمند سیاسی کسی است که بتواند دربار? آرا و عقاید خود به گونه ای عقلانی و منطقی استدلال کند؛ تا جایی که اندیشه های او دیگر آرا و ترجیحات شخصی به شمار نرود. اندیشه سیاسی اگر بر اساس مبانی فلسفی مطرح گردد، فلسفه سیاسی خوانده می شود و اگر بر پایه مبانی فقهی یا کلامی مطرح شود، «فقه سیاسی» یا «کلام سیاسی» نام می گیرد. امام خمینی (ره) در بخشی از نظرات سیاسی خود چنین عنوان می فرمایند: "{حاکمان} شهوت و غضب دارند، شیطنت و خدعه دارند، منافع شخصی خود را می خواهند، منافع دیگران را فدای خود می کنند، جمله کلام آن که آنها هم محتاج و گرفتار عوامل بسیار هستند و از چنین بشری کسی توقع ندارد که احکامش به مصالح عامه باشد و خود را بر دیگران ترجیح ندهد و منافع دیگران را پایمال نکند." نتیجه آنکه امام با دلایل مختلف، لزوم وجود و تلاش برای برپایی حکومت دینی را اثبات می کند؛ حکومتی که پیش زمینه آن اثبات رابطه دین و سیاست است. اندیشه های امام خمینی(ره) در بعضی محورها با عقاید مرحوم آیت الله کاشانی به عنوان یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین اندیشمندان و مبارزان عرص? سیاست، دارای نقاط اشتراک و البته در مواردی نیز دچار عدم هم خوانی بود.

انقلاب پدیده نادری است که کل زندگی انسان را تحت الشعاع قرار می دهد. عمر نظریه پردازی درباره این پدیده به درازای تاریخ اندیشه مدون بشر می رسد؛ به گونه ای که مقوله توالی انقلاب ها در مدن ضاله از دغدغه های اصلی اندیشمندان و فلاسفه باستان از جمله افلاطون بود. سایر اندیشمندان کلاسیک همچون ابن خلدون و ماکیاوللی نیز به انحاء مختلف فروپاشی نظام های سیاسی در اثر انقلاب را مطمح نظر قرار دادند. با این حال تنها پس از وقوع انقلا بهای مدرن از جمله انقلاب فرانسه و آمریکا نظریه پرداری در این باره به طور مستقیم در کانون مطالعات عالمان علوم اجتماعی قرار گرفت. انقلاب اسلامی، اما، در زمانی روی داد که اندیشه پایان انقلاب ها به دیدگاه غالب در علوم اجتماعی تبدیل شده بود. از همین روی این انقلاب، در ابتدای امر، به شگفتی، سردرگمی و تردیدهای بسیاری دامن زد. با این حال این پدیده به زودی به آزمایشگاه تئوری های مختلف تبدیل شد و صاحبنظران این حوزه با استفاده از تئوری های مبتنی بر اصل تضاد و تعادل ( رهیافت کل گرایانه یا ساختارگرایانه) و نظریه های روان شناسانه و خرد ( رهیافت فرد گرا) به تبیین انقلاب اسلامی پرداختند. زمانی که انقلاب اسلامی روی داد نظریه های پست مدرنیستی همچون روش تحلیل گفتمان، و نیز نظریه های موج سوم فلسفه علوم اجتماعی دوران طفولیت خود را سپری می کردند. البته بعدها روش تحلیل گفتمان وارد ادبیات تحلیلی انقلاب شد ولی هنوز خلاء نظریات مربوط به موج سوم احساس می شود. این نظریه ها که به عنوان تلاشی برای ایجاد آشتی میان نظریه های مدرن و پست مدرن قلمداد می شوند از قابلیت بالایی برای تبیین پدیده هایی مثل انقلاب اسلامی برخوردارند؛ از این رو، در این رساله، یکی از مکاتب فرارشته ای و در حال گسترش این موج یعنی واقع گرایی انتقادی به عنوان دستمایه تحلیلی این پدیده انتخاب شد. چهارچوب تئوریک واقع گرایی انتقادی به طور عام و هستی شناسی اجتماعی این مکتب به طور خاص قابلیت بالایی برای تبیین ریشه ها و گمانه زنی درباره چشم انداز انقلاب اسلامی دارد. در واقع هستی شناسی عمقی واقع گرایی انتقادی که واقعیت را به سه لایه تقسیم می کند و منشأ ظهور پدیده ها را در فعل و انفعلات لایه زیرین(مکانیسم ها و نیروهای علّی) جستجو می کند ابزار علمی مهمی را برای مطالعه علل غیر ملموس و ماورایی انقلاب اسلامی به دست می دهد. باسکار معتقد است در لایه زیرینِ واقعیت، مکانیسم هایی وجود دارند که دیده نمی شوند اما تاثیر مستقیمی در شکل گیری و ظهور و بروز پدیده ها دارند؛ البته این زاویه دید مبنای واکاوی علل وقوع انقلاب اسلامی در این نوشتار نیست. هستی شناسی عمقیِ واقع گرایی انتقادی در حوزه اجتماعی و انسانی همچنین، می کوشد توأمان نقش کارگزاران و ساختارهای اجتماعی را در شکل گیری پدیده های اجتماعی مطمح نظر قرار دهد. این نگرش می تواند انحصار تئوری های یک بعدی اعم از ساختارگرا و کارگزارمحور را در تبیین پدیده های اجتماعی از جمله انقلاب اسلامی بشکند. از این حیث، انقلاب اسلامی را می توان به منزله پدیده ای مربوط به لایه و سطح تجربیِ واقعیت قلمداد کرد که زاییده ساختارها و کنش کارگزارانی است که در لایه زیرین واقعیت جای دارند. بنابراین، برای تحلیل انقلاب اسلامی باید لایه تجربه و مشاهدات را برش زد تا به لایه زیرین، که در برگیرنده مولفه های کارگزاری و ساختاری است، رسید. البته، احصاء و شناسایی صرف این مولفه ها کفایت نمی کند، بلکه لازم است براساس «مدل گشتاری کردار اجتماعی » تعامل دوجانبه مولفه های مزبور که باعث شکل گیری انقلاب اسلامی شدند نیز مورد بررسی قرار گیرد؛ یعنی تلاقی و تقارن تاریخی وجه فرصت سازی ساختارها با وجه بازاندیشی و دگرگون سازی بر اندازانه کنش کارگزاران انسانی در دهه منتهی به انقلاب اسلامی. مبانی انتزاعی و مباحث انضمامی واقع گرایی انتقادی ابزار تئوریک لازم برای گمانه زنی درباره چالش های پیش روی انقلاب اسلامی نیز قرار می دهد. مراد از چالش های پیش روی انقلاب شیوه گذار احتمالی از انقلاب اسلامی و مقصد این گذار است. بر این اساس، با بهره گیری از معادله فرصت سازی و دگرگون سازیِ رفورمیستی مدل گشتاری کردار اجتماعی می توان دست به گمانه زنی و سناریوپردازی درباره چشم انداز انقلاب اسلامی زد. بنابراین در بررسی چالش های پیش روی انقلاب اسلامی ذکر چند نکته اساسی است: اول- زمانی که در این پژوهش سخن از چالش به میان می آوریم نباید فراموش کرد که در چارچوب تئوریک مشخصی بحث می کنیم و مفهوم چالش را باید در همین محدوده تعبیر و تفسیر کرد. از این منظر مهمترین چالش قابل بحث، گذار احتمالی از صورتبندی سیاسی انقلاب اسلامی است و نه تمام مشکلاتی که پیش روی آن قرار دارد؛ که این خود حوزه بحث جداگانه ای است و در این مقال نمی گنجد. درعین حال، در بحث چالش ها، تعبیر موسعی از انقلاب اسلامی مد نظر است که آن را به منزله پدیده ای ساری و جاری به شمار می برد نه رویدادی که به پایان رسیده است؛ به تعبیر دیگر انقلاب اسلامی معادل جمهوری اسلامی قلمداد شده است. دوم-روش گمانه زنی درباره چشم انداز جمهوری اسلامی نیز محدود و منحصر به چارچوب تئوریک رساله است و نه متودلوژی هایی که که به آینده پژوهشی موسومند و از ابزار تحلیلی ویژه خود بهره می گیرند. در واقع، گمانه زنی درباره چالش گذار احتمالی از جمهوری اسلامی با همان منطقی صورت خواهد گرفت که علل گذار ایران از نظام سیاسی سابق مورد بررسی قرار گرفت. به نظر می رسد مکتب واقع گرایی انتقادی از چنان قوت تحلیلی برخوردار است که تحولات مختلفی چون انقلاب، رفورم، اصلاحات از بالا و شورش های اجتماعی را تببین کند. سوم- ارتکاز اصلی رساله حاضر بر تبیین علت وقوع انقلاب اسلامی است و گمانه زنی درباره چشم انداز جمهوری اسلامی مبحثی جانبی است که می توان به دیده طرح بحثی برای پژوهش های آینده بدان نگریست. بنابراین هم به لحاظ حجم بحث و هم میزان تمرکز ذهنی، توان اصلی رساله مصروف تبیین ریشه های انقلاب اسلامی شده است.

انقلاب اسلامی ایران تحولی عظیم و بنیادی و انقلابی معنوی بود که بسیاری از ساختارها را درهم شکست و تحولات اجتماعی و انقلابی در جهان را نیز دچار تغییراتی کرد، به همین دلیل تأثیر شگرف و متفاوتی در صحنه جهان گذاشت. این تحول بنیادین که به رهبری امام خمینی(ره) به وقوع پیوست براساس اصولی بنا نهاده شد که نشأت گرفته از مذهب تشیع بود و با خیلی از انقلابهای مادی گرای عصر حاضر متفاوت بود، از این رو چالشهای منطقه ای و فرامنطقه ای زیادی را به دنبال داشت .انقلاب مذکور حادثه بزرگ قرن بیستم بود که علاوه بر تحول بنیادین و فراگیر در ایران، بازتاب و دستاوردهای جهانی فراوانی داشت و با احیاء تفکر دینی بویژه در صحنه سیاست و جامعه و اداره زندگی بشری، بسیاری از تئوری‏ها و اصولی را که قطعی و خدشه‏ناپذیر معرفی شده بودند مورد چالش قرار داد.ما شاهد وقوع انقلاب اسلامی در تجدید حیات تمدن اسلامی و بیداری اسلامی می باشیم. هر چند بحث تمدن در قالب فرهنگ و مباحث فرهنگی می گنجد اما هدف این است که بتوانیم مولفه های عینی این تاثیرگذاری را نیز به روشنی نشان دهیم.در یک جمع‏بندی کوتاه و با توجه به واقعیتهای جهان می‏توان گفت که ابعاد معنوی، الهی و وحیانی انقلاب اسلامی تحولات فکری عمیقی را در سطح داخلی و بین‏المللی به وجود آورد. به طوری که مطالعه پیرامون مذهب و نقش آن در صحنه‏های سیاسی و بین‏المللی و در جنبه‏های فردی و اجتماعی و بهره‏گیری از آن در سیاستهای مختلف، علیرغم دو قرن تلاش برای منزوی و مطرود کردن مذهب در دستور کار قرار گرفته است . چون گفتمان انقلاب اسلامی بدون تکیه بر اسلام و ارزشها و اصول ان دچار بی معنایی می گردد. علت تفوق گفتمان اسلام گرایی در ایران آن است که اولاً با مفاهیم آن دسترس مردم است و هم چنین اعتبار قابل توضیح است.

انقلاب اسلامی ایران یکی از مهم ترین پدیده های سیاسی – اجتماعی قرن بیستم می باشد و به عنوان نقطه عطفی در تاریخ معاصر جهان اسلام و به خصوص ایران اسلامی قلمداد می شود. انقلاب اسلامی ایران هم در پیدایش و هم در انگیزه و کیفیت مبارزه با همه انقلابهای جهان متفاوت بود. تردیدی نیست که هدیه غیبی بوده که از جانب خداوند برملت مظلوم و ستمدیده ایران عنایت شده است. با مروری بر ریشه ها و ماهیت انقلاب اسلامی ایران می توان به وجه تمایز آن با سایر انقلابها پی برد. نقش برجسته عناصر فکری و فرهنگی، بویژه فرهنگ مذهبی در انقلاب اسلامی ایران کاملاً چشمگیر بود. محور اصلی انقلاب اسلامی ایران اسلام و فرهنگ و ایدئولوژی شیعی بود. همه عناصر اعتقادی اسلام، در ساختن فرد وجامعه ای مبارز وانقلابی به گونه ای دخالت داشتند، نقش موثر و بی بدیل مجموعه آموزه ها و اندیشه های اسلامی، احکام فردی وجمعی و نیز اصول ارزشی و اخلاقی اسلام در ذهن و رفتار مسلمانان، انگیزه تحول آفرینی قوی و گسترده ای را در او ایجاد می کند. انقلاب اسلامی ایران، همچون سایر انقلابهای بزرگ، قطعاً زمینه های عینی و مادی فراوانی داشته است، اما اگر اسلام و مکتب تشیع و آموزه های برخاسته از آن از یک سو و اعتقاد و باور عمیق مردم ایران به آن از سوی دیگر نبود، هرگز انقلابی رخ نمی داد. توجه کردن به مردم و نیازهای عالی او، حاکمیت انسان برسرنوشت خویش، ظلم ستیزی، برقراری عدالت و عدالتخواهی، استقلال خواهی و... تماماً آموزه های دینی و اسلامی هستند که انقلاب اسلامی ایران آنها را در رأس اهداف خود قرار داد و به عبارت دیگر مذهب تشیع به یک ایدئولوژی بسیج گر تبدیل شد که باعث حرکت سیاسی و جنبش مردم ایران شد. دراین میان باید به نقش و نفوذ روحانیت وعالمان شیعه و تلاش های فکری و فرهنگی آنها به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تهییج وتشدید نیروی مبارز مردم ایران و به عنوان عاملی که میزان استفاده از فرهنگ های استثنایی را در تاریخ ملت ایران را تعیین می کند و در رشد و پیشرفت انقلاب نقش تعیین کننده ایی دارد و نیز کانون ترکیب وانسجام همه عوامل جهت دهنده این نیروی عظیمی انقلابی اشاره کرد. براین اساس تبیین صحیح انقلاب اسلامی ایران با توجه به ویژگی های خاص آن، که باعث تمایز آن از سایر انقلابها شده است، نیازمند اتخاذ یک چارچوب فرهنگی – ایدئولوژیکی می باشد. این رهیافت تا قبل از وقوع انقلاب اسلامی ایران در حوزه نظریه پردازی انقلابها جایگاهی نداشت و از جمله تأثیرات انقلاب اسلامی ایران در این عرصه می باشد. دراین پژوهش به تبیین و بررسی انقلاب اسلامی ایران در چارچوب این رهیافت پرداخته شده است. ?

وقتی به تاریخ تحولات سیاسی در ایران بعد از اسلام توجه می گردد -جدا از تغییر سلسله نظام های مستقر- عملاً نمی توان پدیده سیاسی با گرایش مذهبی یافت که توانسته باشد باعث دگرگونی در پایه های فرهنگی و سیاسی و اجتماعی حاکم شده باشد. حتی در نهضت مشروطه نیز که اگر پیروز هم می شد انتظار تحول عمیقی نمی رفت، چرا که مبارزان مشروطیت نیز ساختار حاکم را صرفاً با پیش شرط هایی قبول داشتند و در وادی عمل همین تعارض بود که به مقابله نیروهای مذهبی منجر شد. این روند طولانی مدت تاریخی که تا حدود زیادی منبعث از تفسیر فقهی هم بود باعث شد تا ساخت درونی فقه از حوزه اجتماعی-سیاسی به حوزه عبادی-اعتقادی کشیده شود و امکان تغییر ساختارهای بیرونی بر اساس آموزه های فقهی و دینی گرفته شود. پژوهش حاضر نیز قصد دارد نحوه و چگونگی این تحول و تفسیر فقهی در اندیشه امام راحل را تا آنجا که امکان دارد بررسی و به این سولات پاسخ دهد که نگرش فقهی در ساخت اجتماعی تاریخی قبل از حضور امام(ره) چگونه بوده؟ مبانی و منابع فقه شیعه چیست و این منابع و مبانی چه جایگاهی در نحوه نگرش و تفسیر فقه در تاریخ عصر غیبت داشته اند؟ و نهایتاً با روش توضیحی تحلیلی و در موادری با رویکرد تطبیقی به این نتیجه نائل شود که امام راحل با شناخت از وضعیت تاریخی موجود جامعه ایران و ساخت مذهبی روحانیت و متغییرهای دینی توجه خود را معطوف به تغییر نگرش و تفسیر فقه شیعه –که عملاً به تحول و تطوّر فقه سیاسی منجر شد- در راستایی عملگرایی سیاسی-اجتماعی آن، نمود و با تکامل فقه به حوزه عمل سیاسی و رهبری یک نهضت اعتراضی توسط مرجعیت دینی، انقلاب اسلامی به عنوان پدیده سیاسی-دینی نمود یافت....

موضوع بیداری اسلامی از نگاه اسلام و رهبران دینی مورد نظر یعنی امام خمینی (ره) وسید قطب مورد بررسی قرار گرفته و همچنین تبیین ابعاد بیداری در اسلام بویژه زمینه ها – ریشه های بیداری مورد بررسی قرار گرفته است و ماحصل این کارو واکاوی ها چنین است که بیداری اسلامی چیزی جز بازگشت صادقانه انسان به اسلام و همچنین بازگشت فاعلانه اسلام به جامعه انسانی نیست. بیداری اسلامی حاصل نمی شود مگر به همه ابعاد اسلام برای پیاده شدن و اجرا کردن رجوع شود و این خمیرمایه اصلی بیداری در اندیشه سیاسی امام خمینی وسید قطب است. آشنایی با ابعاد آراء این دو رهبر دینی وفکری درک تازه ای را در انسان نسبت به قدرت و رسالت اسلام در تامین حیات دنیوی در کنار حیات اخروی ایجاد میکند و همچنین فهم جدیدی را از آزادی و مسوولیت پذیری انسان می دهد که هردوی این ها در پدیداری بیداری اسلامی نقش تعیین کننده دارد.در این پژوهش به عنوان هدف اصلی تلاش شد که یک پاسخ علمی و اقناعی به آراء و مکاتبی که مصرف اندیشه های دینی را پایان یافته و دین را افیون توده ها دانسته ،داده شود در این جستار روش ما مطالعه کتابخانه ای بوده که حاصل اش این است که بدلیل منابع مشترک ارزش آفرین یعنی اسلام-قرآن – سنت نبوی بین آراء امام خمینی وسیدقطب اشتراکات بسیاری همانند 1-درک جامع هردوازاسلام2-پیونددین باسیاست3-توجه به امت واحد واتحاد مسلمین4-مبارزه با اسلام آمریکایی 5-مبارزه عمیق با صهیونیزم6-سیاست نه شرقی و نه غربی7-مبارزه با استبداد داخلی8-نقد جدی بر ناسیونالیسم 9-پیشنهاد تشکیل حکومت اسلامی داشته است وحتی آن نظام معیار مشترک یعنی اسلام-قرآن-سنت نبوی بر روی شیوه های مبارزه با ظلم و استبداد داخلی و مبارزه با وابستگی و انقیاد خارجی اثرگذاشته اگرچه بدلیل پایگا مذهبی متفاوت یعنی تشیع در امام و تسنن در سیدقطب تفاوت هایی در حیطه عرصه هایی از تفکر و تجربه داشته است که مهمترین آن ها این است که امام خمینی(ره) موفق می شود که یک نظام سیاسی را پدید آورد ولی سید قطب در حد آراء سیاسی باقی می ماند.

بسمه تعالی دانشکده علوم سیاسی این چکیده به منظور چاپ در پژوهش نامه دانشکده تهیه شده است کد شناسایی پایان نامه: 10120812901027 نام واحد دانشگاهی : تهران مرکزی کد واحد : 101 عنوان پایان نامه : نقش آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) در مدیریت بحران پر از انتخابات دهم ریاست جمهوری تاریخ شروع پایان نامه :نیم سال اول 90-89 تاریخ اتمام پایان نامه : 15/5/91 نام ونام خانوادگی دانشجو : علی اصغر اصغرزاده شماره دانشجویی : 88065031900 رشته تحصیلی : اندیشه سیاسی در اسلام استاد راهنما : جناب آقای دکتر اکبر اشرفی استاد مشاور : جناب آقای دکتر عباسعلی رهبر آدرس و شماره تلفن : خیابان شهید رجایی – کوچه شهید کوکبی – میدان انصاری – پلاک 102 5259954-0912 چکیده پایان نامه(شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): انتخابات دهم ریاست جمهوری، فرصتی تاریخی برای نظام جمهوری اسلامی بود که یکباره به بزرگترین تهدید پس از انقلاب اسلامی بدل شد و رخدادهای پس از آن، بروز بحرانی را موجب گردید که نمادی شفاف از سرمایه گذاری فرهنگی استکبار جهانی برای به زانو درآوردن نظام اسلامی بود. این بحران که زمینه های وقوع آن توسط دشمنان خارجی و فریب خوردگان داخلی فراهم شد به لحاظ ماهیت و جهت گیری ها، طراحی یک حرکت نرم پیچیده و هدفمند سیاسی برای براندازی و یا حداقل ایجاد تغییرات ساختاری در جمهوری اسلامی و در راس آن رهبری نظام بود که با رهبری و مدیریت راهبردی و هوشمندانه مقام معظم رهبری و نیز نقش و حضور آگاهانه، دلسوزانه و به موقع مردم به شکست انجامید. در این پژوهش، کوشش گردید با رصد و گردآوری برخی جلوه های مدیریتی رهبر معظم انقلاب در مهار و کنترل بحران، نقش بی بدیل و برجسته ولی فقیه در حکومت مبتنی بر دین مبین اسلام مورد توجه قرار گیرد تا بهانه ای باشد برای ایجاد بستری فکری بمنظور ارائه نظریه ای جدید در حوزه بسیط مدیریت بحران که به عنوان مدلی در جهت مهار بحران های مشابه در آینده نظام های رو به گسترش اسلامی عصر حاضر، به کار آید. برای نیل به این مهم، با بهره گیری از شیوه توصیفی و تحلیلی، نیم نگاهی به تاریخچه اینگونه بحران ها در گذشته جمهوری اسلامی داشته و همچنین شاخصه های مهم بحران سال 88 باز خوانی گردید. در تبیین فرضیه و پاسخ به سئوال اصلی، علاوه بر استفاده از شیوه یاد شده، روش تحلیل گفتمان انتقادی نیز به کار گرفته شد و چنین هویدا نمود که رویکردهای سیاستگذاری و هدایت راهبردی، ایجاد بصیرت و روشنگری، و اقدامات اجرایی سه گانه ای بودند از بی شمار تدابیر پیدا و پنهان ولی فقیه برای حفظ موجودیت نظام اسلامی از گزند کینه دشمنان و حوادث روزگار به عنوان واجب ترین فریضه. بر پایه همان اصلی که پیر جماران مکرر فرمودند: " حفظ نظام اسلامی، واجب ترین فریضه است. " نظر استاد راهنما برای چاپ در پژوهشنامه دانشکده مناسب است _ مناسب نیست تاریخ و امضاء

از میان دانشمندان شیعه و سنی فارابی و غزالی را می توان از سر شناس ترین آنها نام برد که از لحاظ مقبولیت و آثار و اندیشه از اهمیت ویژه ای بر خوردار هستند،در اندیشه فارابی به عنوان متفکر شیعه سعادت حقیقی انسانها مورد توجه است و رهبری برای رسیدن به این سعادت در اجتماع الزامی می باشد،در نزد وی داشتن مشروعیت از پایه های اساسی حکومت عادل است و می بایست از حکومتی که مشروعیت دارد اطاعت نمود وی معتقد است مشروعیت از جانب خداوند است و مردم در این زمینه نقشی ندارند. غزالی به عنوان یکی از شاخص ترین دانشمندان اهل سنت و از تاثیر گذارترین در مذهب شافعی می باشد در خصوص حاکم و مشروعیت کاملاً بر مبنای تفکرات اهل سنت سخن گفته است او بر این اعتقاد می باشد سعادت مهمترین چیزی است که انسان می تواند به آن برسد وی در خصوص حاکم و مشروعیت اعتقاد دارد جامعه می بایست حاکم داشته و دارای مشروعیت باشد خواه این مشروعیت به حق باشد و یا نه از طریق زور و شمشیر هم می تواند مشروعیت کسب نماید در هر صورت مردم می بایست از حاکم اطاعت کنند زیرا سعادتشان در گرو اطاعت از حاکم استت

بین اعتماد عمومی و انتخابات رابطه مستقیمی وجود دارد. بدین نحو که هر چه مشارکت مردم در انتخابات بالاتر باشد حاکی از اعتماد مردم نسبت به نظام و سیاستهای آن خواهد بود. افزایش اعتماد موجب تعامل بیشتر مردم و دولت و مشارکت سیاسی آنها می شود. در جامعه ایران اصل بر مشارکت سیاسی است و همواره مردم سیاستهای نظام را با برپایی تظاهرات، راهپیمایی ها و مشارکت در انتخابات مورد تایید قرار می دهند. این پایان نامه به بررسی انتخابات دهم ریاست جمهوری و رابطه اش با اعتماد عمومی می پردازد. پژوهش از شش فصل تشکیل یافته است. هدف از پرداختن به این موضوع شناخت میزان اعتماد عمومی در دوره های مختلف انتخابات ریاست جمهوری و دستیابی به راهکارهایی جهت عبور از بحران پس از انتخابات دهم بوده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی بوده و پس از توصیف حوادث رخ داده پس از انتخابات دهم تحلیل آثار آن بر اعتماد عمومی پرداخته شده است. نتایج بدست آمده از پژوهش نشان داد بخشی از جامعه که به اعتماد آنان خدشه وارد شده بود در طی مدت هشت ماه پس از انتخابات و روشن شدن ماهیت و اقدامات ساختار شکنانه گروه بازنده انتخابات با مدیریت بحران توسط رهبری که با شفاف سازی و پافشاری بر قانون به تدریج فضا را شفاف نموده و باعث شد که به میزان زیادی اعتماد عمومی مجدداً احیاء گردد.

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که مبین نهادهای فرهنگی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه ایران براساس اصول و ضوابط اسلامی است در تبیین نظام سیاسی جمهوری اسلامی، حاکمیت مردم را در طول حاکمیت خدا به رسمیت شناخته و بدین ترتیب به نوعی تلفیق بین نظریه حاکمیت الهی و نظریه حاکمیت مردم که طی قرنهای متمادی هر کدام به تنهایی توجیه گر مشروعیت نظام های سیاسی مختلف بوده اند، دست یازیده است. جمع بین این دو نظریه در قانون اساسی جمهوری اسلامی تحت تاثیر عوامل و شرایطی همچون نوع نظامی که این قانون درصدد تبیین ساختارهای آن بوده است، میراث دمکراتیک برجا مانده از انقلاب مشروطیت ایران و گفتمانهای جمهوریخواهی و اسلامخواهی انقلاب اسلامی صورت گرفته است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران محورهای دمکراتیک خود را که روح حاکمیت مردم در آن ساری و جاری است بر مبنای آموزه های اسلامی و عقلی بنا کرده است. این قانون ظهور و تجلی حاکمیت مردم را در شیوه انتخابات از جمله انتخاب رهبر در یک انتخابات دو درجه ای توسط خبرگان منتخب مردم، انتخاب رئیس جمهور، انتخاب نمایندگان مجلس شورای اسلامی و انتخاب اعضای شوراها مورد پذیرش قرار داده است. برای این که انتخابات مفهوم واقعی خود را داشته باشد، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عواملی چون برابری حقوقی شهروندان و آزادیهای مختلف از جمله آزادی احزاب سیاسی و آزادی مطبوعات و نیز نظارت همگانی را به عنوان عوامل زمینه ساز تحقق حاکمیت مردم مورد توجه جدی قرار داده است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حقوق و آزادیهای فردی را در فصل سوم، تحت عنوان ((حقوق ملت)) مورد حمایت قرار داده است، آزادی عقیده و بیان نیز از زمره همین حقوق و آزادیها است که در اصول 23 و 24 قانون اساسی تضمین شده اند.

ارزش و اعتبار نظم شاید والاترین ارزش اجتماعی نباشد اما بی گمان در زمره ی نخستین ارزشهاست تا آنجا که مولای متقیان امام علی (ع) فرمود: اوصیکم به تقوی الله و نظم امرکم .و نظم در امور را در کنار تقوی الهی مطرح نمود. و نظم در جـامعه و اجتماع بوجود نمی آید مگر به واسطه ی حکومت، قــانون و حاکمیت قانون. مبدا و سرمنشأ حـاکمیت قانون، دغدغه حکیمان و سیــاستمداران و صاحب نظران در زمینه متوقف نمــودن استبداد ، خــودکامگی و خود رأیی حاکمــان در اعمال قدرت و اقتدار نسبت به شهروندان و مردم بوده است. می توان ادعـــا نمود فلسفه نظریه حاکمیت قانون، در واقع ضرورت مقید نمودن قدرت حاکمان و همچنین جلوگیری از اعمــال قدرت خودسرانه و دلبخواهانه ایشان بـوده است. اگر چه در تفصیل نظریه حاکمیت قـانون در میان نویسندگان و پژوهشگران اجماع مشخصی به چشم نمی آید ، اما با تفحص و دقت در ابعاد مختلف دیدگاه های عموم صاحبنظران مشخص می گردد که نظریه حاکمیت قـانون دارای مفهومی حداقلی و مشترک در میان تمامی قائلین به این اندیشه از جمله داعیه داران لیبرال دموکراسی و منادیـان مردم سالاری دینی، می باشد و آن مفهوم مشترک، ضابطه مند عمل نمودنِ حاکمان، و نهادینه شدن مجاری اعمــال قدرت حکومت در اجتماع می باشد و مفهوم ادعــا شده فقط به واسطه ی وجود نظم و اعمال محدودیت قانونی بر اراده ی حاکمان و شهروندان در جـــــامعه به منصه ظهور خواهد رسید. و اصلی ترین تفاوت و افتراق این دو نظام مورد بحث به بررسی مقایسه ای بین حاکمیت قـــانون الهی در مــردم سالاری دینی و قانونی که اعتبار آن از رأی مردم گرفته شده (لیبرال دموکراسی) و حـاکمیتی که از آن نشات گرفته است، می بـاشد که در این تحقیق به تفصیل درباره آن و دیگر افتراقات و اشتراکات بحث می گردد.

آنچه بیش از پی ریزی تمدن ها ضروری است، پایداری و پیش گیری از فروپاشی آنهاست. دین اسلام با توجه به این واقعیت، از آغاز پیروانش را با عوامل نابودی تمدن های پیشین آشنا ساخته و در منابع مختلف اعم از قرآن، و احادیث و روایاتراهکارهایی را برای جلوگیری از سقوط تمدن ها ارائه داده است. در این نوشتار سعی شد که با بررسی نهج البلاغه به عنوان یکی از مهمترین منابع اسلامی-شیعی که عهده دار تحلیل های عقلانی - اجتماعی و از جمله توجه به آفات و آسیب های زندگی اجتماعی می باشد به علل اضمحلال و سقوط تمدنها و جوامع بپردازیم که در پاسخ به سوالاتی که پیرامون موضوع فوق مطرح شد به عواملی همانند ظلم و ستم حکام و از بین رفتن عدالت، عدم وحدت اجتماعی و همچنین عدم اجرای امربه معروف و نهی از منکر اشاره شد. که البته در کنار نهج البلاغه برای استناد بیشتربه آیات قرآن مجید نیز اشاره شده است.که می توان گفتآن چه که از نهج البلاغه و قرآن مجید برمی آید، این است که علاوه بر عوامل فوق الذکر، عامل اساسی آغاز و پایان منحنی تمدن ها و فرهنگ ها خود انسان است.که با اعمال خویشآن را رقم می زند.همانگونه که با نگاهی به تاریخ بشری به خوبی روشن می سازد که تمدن ها مانند انسان ها زاده می شوند به بالندگی و رشد می رسند و به عوامل و علل بیشتر درونی از هم می پاشند و می میرند.سقوط تمدن ها امری است که تاریخ از آن بسیار سخن گفته است و از آن به تمدن های فراموش شده یاد شده.اما کمتر منبعی همانند نهج البلاغه توانسته است عوامل انسانی و فرهنگی را در آن به مورد تبیین بگذارد.در طول این پایان نامه و در تبیین علل فروپاشی تمدن ها از دیدگاه امام علی (ع)بیشتر به سه عامل اشاره شد که عبارت بودند از: 1- تفرقه و اختلاف که در فصل سوم آن را مورد بررسی قرار دادیم.لذا یکی از عوامل سقوط جوامع تفرقه و اختلاف است. در این اختلاف و درگیری داخلی، عامل به تحلیل رفتن قدرت و اقتدار داخلی دانسته شده است. چون زمانی که وحدت اجتماعی وجود نداشته باشد جامعه از هم گسیخته شده و استحکام و انسجام ملیضعیف شده از بین میرود، تا جایی که خودی هایکدیگر را دشمن می پندارند و به جای توجه به دشمن، یکدیگر را نشانه و هدف می گیرند.و در صورت مواجه با دشمن کارایی خویش را دست داده و دشمن به راحتی میتواند به فتح آن جامعه موفق شود. لذا تمدنی که در آن وحدت اجتماعی وجود نداشته باشد، با دست خود زمینه ی نابودی خود را فراهم می کنند. بنابراین همکاری و همیارییک ملت و یک جامعه و یک «امت» موجب سربلندی و عامل قدرت و وحشت آن خواهد بود و در مقابل تفرقه و جدایییک جامعه سقوط آن را در پی خواهد داشت.حضرت علی (ع) در متوجه ساختن مردم به سرگذشت پیشینیان می فرماید: «پس بنگرید که آنان چگونه بودند به هنگامی که جمعیت ها متحد و اندیشه ها متفق و دلها متعدل و دستها با هم یار و شمشیرهایاری کننده یکدیگر و بینش ها نافذ و عمیق و تصمیم ها همه یک شده، آیادر سراسر زمین فرمانروا و او بر همه جهان حاکم نشدند؟ و همچنین به پایان کارشان بنگرید که میانشان جدایی افتاد و الفت ها به تشتت گرایید و به گروههای متعدد تقسیم شدند و دسته دسته با هم به ستیز برخاستند...»پس در نهج البلاغه و از حضرت امیر (ع): هنگامی که جمعیت ها با هم مجتمع می شوند و خواست ها و گرایش ها با هم ائتلاف می کنند جامعه به اوج حیات و سرسبزی می رسد و هنگامی که فرقه، فرقه می شوند تعدد کلمه و تعدد مقاصد و اهداف پدید می آید و جامعه کرامت اش را از دست می دهد و مرگ و سقوط آن سرانجام ظاهر می شود. بنابراین همبستگی اقوام، نژادها و ملیت های مختلف یک جامعه، بستر گسترش اخلاق اجتماعی است، ولی قبیله گرای و تشتت اجتماعی باعث پراکندگی و سرچشمه اختلافات بسیار است و باعث می شود که شهروندان به جای پیمودن راه های سعادت و کمال، به نزاع و کشمکش بپردازند.گزیده ای از کلام مولا علی (ع) در نهج البلاغه (خطبه 26) و پیش گیری از تفرقه در جامعه اسلامی «پس از وفات پیامبر (ص) و بی وفایییاران، به اطراف خود نگه کرده و یاوری جز اهل بیت خود ندیدم، پس به مرگ آنان رضایت ندادم چشم پرداز خار و خاشاک را فرو بستم، و با گلویی که استخوان شکسته در آن گیر کرده بود جام تلخ حوادث را نوشیدم و خشم خویش فرو خوردم و بر نوشیدن جام تلخ تر از گیاه حنظال، شکیبایی نمود...» حضرت علی(ع)در نهج البلاغه بزرگترین دستاورد نبوت خاتم انبیاء(ص) را ایجاد الفت و اتحاد در میان مردمی متفرق و پراکنده می داند، مردمی که در اثر تعصبات بیجا به جان هم افتاده بودند و بر لب پرتگاه سقوط و اضمحلال بودند و نبی اکرم (ص) در اثر تعالیم حیات بخش اسلام، همگان را به خدای واحد متوجه ساخت و آنان را در جماعات و مجالس در یک صف قرار داد، امتیازات موهومی را از میان برداشت و سیاه و سفید، عرب و عجم، فقیر و غنی، صاحب دولت و رعیت، همه را فرزندان یک پدر و مادر معرفی کرد و فضیلت و امتیاز را تنها به تقوی و علم و مجاهدت دانست که در اثر کوشش و ریاضت بدست آید، نه مال و ثروت و نژاد و رنگ و نسب که در اثر اتفاق و شانس و تصادف پیدا می شود. حضرت علی(ع) به اصحابش گوشزد می کند، تا قدر این نعمت بزرگ الهی را بدانند. و با تمسک به قرآن سنت رسول اکرم هرچه بیشتر به وحدت و یکدلی روی آورند که در غیر اینصورت در سراشیبی سقوط خاهند افتاد. بزرگترینعاملعزتوسرافرازیامتهایپیشینرااتحادواتفاقآنانمیداندوبالاترینعاملشکستوذلتوسقوطایشانراتفرقهوجداییواختلافمیانآنهامیشناسد. درخطبهیقاصعهکهخطبهیمشهورومفصلیاستبه تفصیل در این باره با اندرز دادن و توجه به سرگذشت فرزندان اسماعیل و بنی اسرائیل مردم را به اتحاد و جلوگیری از تفرقه فرا می خواند. 2- ظلم حکام: که در فصل چهارم به آن پرداختیم.لذا آنچه که به دست می آید این است که زمانی که عدالت از جامعه ای رخت بر می بندد، ظلم و ستم جای آن می نشیند. لذا این سخن حضرت علی(ع) بر همگان آشکار است که جوامع شاید با کفر ادامه یابند اما با ظلم هیچ چی جامعه و تمدنی نمی تواند دوام خویش را حفظ کند.حضرت علی(ع) همچنین عدل و جلوگیری از ظلم را برتر از جود و بخشش قرار می دهد: «العدل یضع الامورمواضعها، والجود یخرجها من جهتها و العدل سائس عام و الجود عارض خاص فالعدل اءشرففهما، و افضلهما» عدالت خودش کارها را در جایگاه خودش قرار می دهد و بخشش کارها را از مسیر و جهت خود خارج می کند؟ عدل، تدبیرگری عام و بخشش خاص است. به عبارت دیگر «عدل» برای همه، و «جود» برای مواردی خاص کاربرد دارد. بنابراین عدالت شریفتر و با فضیلت تر از بخشش است ظلم اگر به معنای کم کردن یا کاستن از حق هم باشد، همان است که بیرون از محدوده ی معین بکار رفته، چه نقصان و کاستن از حق باشد یا از مرز حق تجاوز کرده باشد. قرآن نیز ظالم را چنینتوصیه می کند «و من یتعد حدود الله فاولئک هم الظالمون» آنها که از حدود و قوانین خداوند متعال تعدییا تجاوز نمایند، ظالمند. عدل در امور اجتماعییعنی رعایت حقوق افراد و دادن حق به صاحب حق است و ظلم رعایت نکردن حقوق افراد می باشد. هیچ چیز چون ستمگری، نعمت خدا را دگرگون نمی کند و کیفر او نزدیک نمی سازد، که خداوند شنوای دعای ستمدیدگان است و در کمین ستمکاران. از نظر امام علی (ع) روابط ظالمانه در جامعه در حقیقت سبب ظهور زمینه های هلاک و نیستی آن است. زیرا که ظالم به تعبیر آن امام (الظلم بوار الرعیه) شالوده جامعه را سست می کند از نظر امام علی علیه السلام، عدالت اجتماعی عامل استواری و قوام افراد جامعه است. (العدل یصلح البریه) عدالت باعث صلاح مردم است. بنابراین ظلم و بی عدالتییکی از عوامل سقوط و انحطاط جوامع در نگاه امام علی علیه السلام مطرح شده است. 3- امر به معروف و نهی از منکر که در فصل پنجم مورد بحث قرار گرفت. و مشاهده شد که این فرضیه الهی که در فروع دین قرار می گیرد از چه جایگاه اهمیتی برخوردار است.حضرت علی علی(ع) امر به معروف و نهی از منکر را «افضل اعمال لق»، «غایت دین»، «قوام شریعت»، «صفت خداوند» و «بالاتر از همه ی اعمال نیک و جهاد در راه خداوند» معرفی می نماید که همگی دلالت بر فضیلت این فرضیه دارد.امام علی(ع) می فرمایند: «تمام کارهای خیر و حتی جهاد در راه خدا، در برابر امر به معروف، مثل رطوبت دهان است در برابر آب دریا».چون این فریضه نه تنها آثار و برکات فردی بلکه آثار و برکات آن در سطح جامعه نیز از جایگاه و تاثیر شایانی برخوردار است.بگونه ای که حفظ حقیقت اسلام به اجرای آن در زندگی فردی و اجتماعی مومنان است و امر و نهی دینی، وسیله ای مقدس و موثر برای اجرای احکام دین به شمار می آید. حضرت علی(ع) با توصیه به اجرای امربه معروف ونهی از منکر به تبعات کلان سیاسی و اجتماعی ترک این وظیفه مهم می پردازند و جبران ناپذیری آن را گوشزد می نمایند. علاوه بر نظارت های رسمی که در حیطه نظام قضایی و سیاسی جا می گیرد و آن حضرت در دستوراتشان به والیان و نمایندگانشان به کرات مورد توجه و تاکید قرار می دهند بر نظارت اجتماعی عمومی و غیر دولتی نیز تاکید می کنند به طوری که آن را از عوامل رشد و تعالی و یا انحطاط و سقوط جامعه می دانند. نظارتی که از ناحیه عموم مردم مسلمان اعمال می شود در قالب « امر به معروف و نهی از منکر » مطرح می گردد. لذا اگر مردم نسبت به موقعیت اجتماعی خود و رفتار دیگران بی تفاوت بوده، احساس مسوولیت نداشته باشند، آنگاه که رفتارهای مزبور مسیر انحرافی بپیماید و هنجارشکنی و نقض قواعد اجتماعی رواج یابد، بر اثر فقدان واکنش های نظارتی مناسب عادی گردند و در نهایت، نقش ها و منزلت های اجتماعی دگرگون گردد و موقعیت های حساس به نااهلان سپرده شود، راه برای اصلاح مسدود خواهد شد و زمان برای ترسیم کاستی های جامعه از دست خواهد رفت. لذا، تلاش و تقاضای مردم بی اثر خواهد ماند.و در اینصورت است که جامعه در سراشیبی سقوط خواهد افتاد و راهی برای نجات آن وجود نخواهد داشت.

چکیده پایان نامه(شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): انقلاب اسلامی ایران پدیده ای بوده است که با تکیه بر مبانی اسلامی، یکی از انقلابات مهم جهان را بوجود آورده است و نوعی نظام سیاسی والهی را بنا کرده است که تا بیش از آن به جز در صدر اسلام در جهان سابقه نداشته است . از قابلیت های ویژه مکتب اسلام می توان به فراگیر شدن آن در مدت زمان کم اشاره کرد چنانکه در صدر اسلام تنها با گذشت ده سال به اکثر نقاط دنیا گسترش پیدا کرده است . اکنون که نظام غرب و تمدن غرب بشدت از همه جوانب رو به افول نهاده است جهان نیاز به یک الگوسازی منطقی و قابل اطمینان دارد تا انسان و جامعه را از ورطه سقوط نجات دهد و انقلاب اسلامی ایران این توانایی را دارد تا با تکیه بر مبانی اسلامی و ویژگی های فرهنگ ایرانی یک راهکار و الگوی کامل به جهانیان ارائه دهد. لذا در بررسی شاخصه های تمدن ساز بودن ملت اسلامی ایران ،به پیشینه و تاریخ هردو تمدن اسلام و ایران رجوع کنیم کارنامه درخشا نی را می بینیم که در طول تاریخ در مقاطع زمانی مختلف نقش خود را به خوبی ایفا کرده است . در این پژوهش ما به بررسی شاخصه های اصلی تمدن سازی اسلامی ایرانی با تکیه بر نظام اندیشگی رهبری جمهوری اسلامی ایران ( امام خمینی و مقام معظم رهبری ) می پردازیم. امام خمینی به عنوان بنیانگذار یک نطام سیاسی جدید در ایران و نیز یک فقیه برجسته شیعی، نگاه جدیدی به فرهنگ غرب دارد ، و بر لزوم حفظ استقلال هویت جامعه ی اسلامی و جلو گیری از خود باختگی در قبال فرهنگ تهاجمی غرب تاکید فراوان نموده اند . همچنین مقام معظم رهبری تاکید دارند که تمدن مادیِ غرب درعلم و تکنولوژی پیشرفت کردو در روشهای پیچیده مادی، توفیقات بزرگی به دست آورد؛ اما در کفه معنوی روز به روز بیشتر خسارت کرد. نتیجه این شد که علم و پیشرفت تمدن مادیِ غرب، به ضرر بشریت تمام شد. با بررسی اندیشه های ایشان با گسترش شاخص های عقلانیت ، معنویت و علم گرایی و گسترش آن در سطح جامعه می توان به الگو سازی در جامعه بین الملل پرداخت . روش کار در این تحقیق روش ترکیبی و توصیفی است که با بهره گیری از منابع و ماخذ موجود فراهم آمده است . متغیر مستقل در این پژوهش نظام اندیشگی رهبری جمهوری اسلامی ایران و متغیر وابسته تمدن سازی اسلامی ایرانی می باشد . کلمات کلیدی : تمدن ، اسلام ، ایران ، عقلانیت ، معنویت

شناخت الگوهای مصلحت و تبیین دقیق راهکارهای متناسب با آن برای اداره جامعه ای که براساس مصالح دینی و ملی بنا شده است، دارای اهمیت ویژه ای می باشد. این شناخت موجب می گردد تا مسئولان اجرایی، تصمیم سازان، تصمیم گیرندگان و افرادی که در عرصه قانونگذاری کشور قرار دارند، در چارچوب تعریف شده ومعینی عمل کرده و در قالب روش منطقی و سازمان یافته به امور مربوطه بپردازند و از حد وظایف خویش فراتر نرفته و یا عدول نکنند. بحث "تئوریک مصلحت" در دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی باعث ارائه الگوهای مصلحت و راهکارهایی می شود که می تواند نگرانی های موجود در مورد حدود اختیارات و سیاستگذاری های حوزه قانونگذاری مجلس و دیگر نهادهای دخیل در این عرصه را مرتفع سازد. روش پژوهش در این تحقیق کتابخانه ای می باشد ؛ لذا بر اساس گردآوری داده های لازم از منابع معتبر ی همچون کتب ، فصلنامه ها ، ماهنامه ها ، مقالات داخلی و یا خارجی ، اینترنت و تجزیه و تحلیل داده ها با ترکیب دو روش فقهی و تحلیلی می باشد .

چکیده هدف این پژوهش شناخت فرهنگ سیاسی شیعه و چگونگی استفاده از آن برای ارتقاء توسعه سیاسی ایران معاصر بوده و پاسخ به این پرسش اصلی است که فرهنگ سیاسی شیعه چگونه می تواند باعث ارتقاء توسعه سیاسی ایران شود. ضمن آنکه پاسخ به سئوالات فرعی مبنی بر شناخت فرهنگ سیاسی شیعه و رابطه آن با توسعه سیاسی و چگونگی تبیین آنها مد نظر پژوهشگر بوده و تنظیم و تدوین روشهای عملی ممکن برای ارتقاء توسعه سیاسی با توجه به شرایط کنونی و محیط اجتماعی جامعه بوده است. فرض این پژوهش براین مبناست که فرهنگ شیعه با تاکید بر عناصر عقلانیت، مصلحت ، مردم گرایی، مشورت در کنار اصول اساسی دین می تواند زمینه های توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی را فراهم نماید. متغیر مستقل بررسی شده در این پژوهش فرهنگ سیاسی شیعه و متغیر وابسته آن توسعه سیاسی است. هدف از این پژوهش تنظیم و تدوین روشهای عملی ممکن برای ارتقاء توسعه سیاسی و اثر بخشی فرهنگ سیاسی شیعه با توجه به شرایط کنونی جامعه است. روش تحقیق در این پایان نامه عمدتا روش کتابخانه ای است که با بررسی نظریات مختلف و بررسی عوامل شکل گیری فرهنگ سیاسی شیعه تنظیم گردیده است . نتیجه نهایی که از این پژوهش فراهم آمده نشان می دهد که شناخت صحیح از فرهنگ شیعه و استفاده از اصول اساسی دین همراه با عقلانیت مصلحت و مردم گرایی و مشورت که از اصول اساسی جامعه ما و مورد اتفاق اکثریت و مقبولیت عامه مردم جامعه ماست و برگشت به اعتقادات واقعی شیعه بدون تغییر و تبدیل آنها بر اساس منافع و نفسانیات شخصی همچنین تجهیز و سازماندهی اقبال عمومی به مسائل مورد نیاز و خواسته های قلبی و واقعی مردم به ارتقاء توسعه سیاسی منجر خواهد شد.

مرجعیت به عنوان بالاترین مقام دینی در مذهب تشیع در طول تاریخ روابطی گاه تعاملی و گاه تقابلی با نهاد سیاست برقرار کرده است. حتی در برخی مواقع مراجع تقلید علاقه ای به ایجاد رابطه تعاملی یا دلیلی برای رابطه تقابلی نمی دیده اند و نسبت به نهاد سیاست بی تفاوت بوده اند. پژوهش حاضر در نظر دارد با اشاره به رابطه تعاملی مرجعیت و سیاست در عراق و لبنان طی دوران مرجعیت آیت الله سیستانی و علامه فضل الله (2000 تا 2010 میلادی) تأثیر این رابطه را بر نفوذ و قدرت سیاسی جامعه شیعیان بررسی کند. از نظر نگارنده نقش آفرینی فعال مراجع در این کشورها موجب افزایش نفوذ و قدرت شیعیان در ساختار سیاسی عراق و لبنان شده است. این پژوهش با ذکر شاخصه های افزایش نفوذ و قدرت شیعیان به شباهت ها و تفاوت های نقش آفرینی مرجعیت در عراق و لبنان نیز می پردازد.

در این پژوهش از اهمیت خاورمیانه و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای غرب به خصوص آمریکا سخن به میان آمده است. ایالات متحده در این حوزه منافع حیاتی غیر قابل اغماضی دارد و از دیرباز تا کنون هدف این کشور تسلط و کنترل بر این منطقه می باشد به طوری که اگر هر حرکت اعتراض آمیزی در کشورهای این منطقه صورت بگیرد و منافع آمریکا را تهدید کند، این کشور تمام توان خود را جهت خنثی سازی و سرکوب این نوع حرکات به کار می گیرد درباره بیداری اسلامی در بحرین به لحاظ این جنبش منافع حیاتی آمریکا را در بحرین مورد تهدید قرار می دهد، هدف ایالات متحده عدم گسترش و در نهایت سرکوب این جنبش می باشد.در این پژوهش عملکرد ایالات متحده نسبت به جنبش مردمی بحرین مورد بررسی قرار گرفته است . این که چرا ایالات متحده آمریکا علی رغم اینکه دم از دموکراسی و حقوق بشر می زند، اما در عمل عملکردی متناقض از خود بروز می دهد. علت آن را می توان در اهمیت فراوانی که بحرین برای آمریکا دارد جستجو نمود. بحرین در زمینه های اقتصادی، امنیتی و نظامی همکاری های زیادی با ایالات متحده داشته و دارد که در این پژوهش به آن ها پرداخته شده است . منافع ایالات متحده در بحرین به حدی حیاتی است که آمریکا به هیچ عنوانی حاضر نمی شود تا با به ثمر نشستن جنبش مردمی که چندی است در بحرین به راه افتاده است، از منافع خود در این کشور چشم پوشی کند در نتیجه تمام توان خود و به علاوه با کمک متحد عربی اصلی خود یعنی عربستان سعودی، به کار گرفته است تا اجازه ندهد این جنبش به ثمر بنشیند و در این راه هم از کشتن مردم بی گناه بحرین هیچ اکراهی ندارد.

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه, اهداف, روش های اجرا و نتایج به دست امده): پژوهش درباره زندگی امامان معصوم علیهم السلام به خصوص رویه های سیاسی انان امری ضروری است , زیرا اقیانوس فضایل,معارف و عقلانیت سیاسی با مصلحت اندیشی انان بهترین الگو برای همگان به ویزه حقیقت طلبان و رهبران دینی و سیاسی می باشد. یکی ازموضوعات شایان پژوهش در این زمینه بررسی صلح قهرمانه امام حسن (ع) با معاویه و قیام پیروزمندانه امام حسین (ع) با یزید است. فلسفه سیاسی اسلام و مکتب شیعی برای مدیریت عقلانی جامعه به ضرورت امامت است و امامت و رهبری از مهمترین اصل اسلام و یک مسولیت به شمار می اید و عامل بقای دین محسوب می شود. در اتخاذ رویه سیاسی امام حسن (ع) و امام حسین(ع) مقتضیا ت زمان و مکان نقش به سزایی داشته و دین,سیاست,عقل,مصلحت و تکلیف از عوامل ترسیم کننده رویه سیاسی انان می باشد. امام حسن (ع) به دلیل اوضاع نا مساعد داخلی و خیانت اطرافیان خود جنگ با معاویه را بر خلاف مصالح جامعه و امت اسلامی و حفظ موجودیت اسلام تشخیص دادند و مغایر با عقلانیت و مصلحت دانستند لذا با معا ویه صلح نامه ایی را با پنج ماده توافق نمودند. رویه سیاسی امام حسین (ع) نیز قبل از شهادت امام حسن (ع) همانند رویه ایشان بود .مهمترین بخش دوران سیاسی امام حسین (ع) جانشینی یزید بعد از معاویه می باشد که از این طریق قیامش را بر علیه حکومت بنی امیه از روی عقلانیت و مصلحت برای حفظ دین اغاز نمودند. مقایسه رویه های سیاسی انها مربوط به وضع شرایط دوستان و دشمنان و مسایل بیعت، دعوت و امر به معروف و نهی از منکر می باشد .در نتیجه رویه های سیاسی امام حسن (ع)و امام حسین (ع) بر اساس مقتضیات زمان و مکان با عقلانیت سیاسی و در نظر گرفتن مصلحت با هدف حفظ دین بوده که در اصل دو رویه با یک رسالت است.

گسترش سریع و روزافزون سخن گفتن درباره حقوق بشر و آزادی های اساسی و گسترش مطالبه های عمومی و حمایت از حقوق اساسی انسان ها، نشانه اهتمام ورزی و حضور قضیه و موضوع کرامت انسانی با همه نمودها و مصادیق خارجی آن است. هیچ پیشرفتی در اوضاع ملتها از لحاظ اجتماعی، سیاسی و حقوقی صورت نمی گیرد مگر از طریق پاسداشت "کرامت انسانی"چه به صورت فردی و چه به شکل گروهی، و نیز حکومت داری بدون اعاده اعتبار به وجود انسان و نظر و حقوق او به پیش رانده نمی شوند و همچنین بنیان خانواده و اجتماع که تشکیل دهنده جامعه می باشد، بدون محافظت از کرامت همه مردم استقرار پیدا نمی کند و هیچ توسعه گسترده ای در جوامع بدون حفظ حقوق و کرامت انسانی شکل نمی گیرد. انقلاب اسلامی ایران با محوریت همین اصل یعنی کرامت انسان و آزادی و آزادگی، حفظ شرافت و عزت، رواج اخلاق و عدالت ظهور یافت. ظهور انقلاب اسلامی در ایران به عنوان یکی از آخرین انقلاب های جهان معاصر مسیری را طی کرده است که از نظر بسیاری از تحلیل گران بیش از حد شگرف بوده است. علت فوق العاده بودن آن هم در بطن همین ارج نهادن به مقام انسان است. تکریم انسان در جریان نهضت عظیم انقلاب اسلامی موجب گردید، حرکت های دگرگون ساز مردمی گذشته که در ایران به نحوی یا منحرف می شد و یا با شکست روبرو می شد و یا سرکوب می شد، این بار پیروز گردد. از نگاه دیگر علت شرگرفی آن این است که هیچ انقلابی در دنیا رخ نداده بود که محوریت و اساس آن جهان بینی الهی با محوریت انسان والبته در تضاد با اومانیسم غربی و تکریم جایگاه انسان باشد. همچنین با رهبری مذهبی و متصل به دین باشد، همین امر هم باعث گردید. میشل فوکو با نسبت دادن این انقلاب به ایران آن را "قلب تپنده ی جهان بی روح" تفسیر کند. در عین حال بر همگان واضح و مبرهن است که انقلاب اسلامی ایران که نشأت گرفته از اندیشه های ناب اسلامی امام خمینی (ره ) می باشد، به دلیل استمرار بر محوریت کرامت انسان، کماکان در مسیر معین اهداف آرمانی خویش باقی مانده و حتی با سرعتی بیش از پیش در راه تأثیرگذاری در سطح بین المللی به حرکت خود ادامه می دهد و این امر میسّر نبوده است مگر به دو دلیل: اول؛ تداوم رهبری جامع و کامل متأثر از اندیشه های امام خمینی (ره) در دوره ی پس از حیات ایشان و نیز توفیق ثبات قدم رهبران انقلاب و مردم در حرکت بر مسیر اندیشه ها و رفتار عملی، سیاسی و اسلامی امام راحل که خود نشأت گرفته از اسلام ناب محمدی و ویژگی های منحصر به فرد مذهب تشیع است. دوم؛ توجه ویژه به جایگاه انسان و کرامت انسانی از نگاه رهبران جمهوری اسلامی و نیز درک اهمیت این کرامت از سوی مردم بوده است، چرا که همین مردم برای احیای کرامت تضعیف شده شان پیش از انقلاب اسلامی، در مسیرهای پرتلاطم و پر فراز و نشیب چالش ها و تهدیدات خارجی و بعضاً داخلی در عرصه های مختلف ایدئولوژیکی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی استقامت ویژه نمودند و کرامت و عزت و شرافت دینی خود را حتی به قیمت از دست دادن عزیزان، جان و مال خود از دست ندادند. دو عامل فوق نشان از جایگاه مهم کرامت انسانی و وظیفه سنگین حاکم و حکومت اسلامی در حفظ و تعالی آن دارد. لذا با توجه به موارد بیان شده، در این پژوهش، سعی بر آن است که ابتدا به بررسی جایگاه کرامت انسان در اندیشه اسلامی به عنوان مبنای اندیشه ی، اندیشمندان اسلامی در پرداختن به انسان توجه شود و سپس اندیشه های سیاسی امام خامنه ای را بررسی نموده و جایگاه انسان و کرامت و رابطه میان مردم سالاری دینی با این کرامت انسانی در اندیشه ایشان را تحلیل نموده و از این خلال ضرورت حکومت دینی به جهت ضمانت مولفه های کرامت انسانی را بیان کنیم و در نهایت نشان دهیم که دیدگاه ایشان نسبت به حکومت الهی در تکریم انسان به تمدن نوین اسلامی منتهی می گردد.

انتخابات دوره ی دهم ریاست جمهوری ایران در خرداد ماه 1388 از وجوه بسیاری تجربه ی جدیدی در تاریخ سیاسی جمهوری اسلامی محسوب می شود. عدم رعایت اخلاق سیاسی در مناسبات مربوط به امر انتخابات در این دوره، نظام را در عرصه ی داخلی و خارجی با دشواری-هایی رو به رو ساخت. اشتباهات طرفین درگیر در امر انتخابات، از نامزدها و طرفداران ایشان گرفته تا نهاد های نظارتی مربوط و رسانه ی ملی، منجر به اتفاقات ناگواری شد که نتیجه ای جز شقاق ملی و تضعیف مشروعیت نظام در داخل کشور در پی نداشت. بازخورد خارجی این اتفاقات را نیز می توان به خوبی در تشدید تحریم های کشور های غربی در برابر ایران از سال 2012 مشاهده کرد. اکنون، پس از مشارکت پرشور مردمی در انتخابات دوره ی یازدهم، مشخصاً با رعایت اصول اخلاقی در حوزه ی انتخابات، و تدابیر مقام معظم رهبری، شاهد بازگشت همدلی مردمی و بازسازی پایه های مشروعیت نظام می باشیم.

منطقه استراتژیک شمال آفریقا با شروع جرقه جدید نهضت های بیداری اسلامی در این منطقه اهمیت دوچندانی یافته است. از سوی دیگرتغییروتحولات صورت گرفته در ساختارهای حکومتی و سیاسی این کشورها درسالهای اخیرموجب تغییر و تحولات عمیقی درحوزه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی ومذهبی در این کشورها شده است. بگونه ای که تغییرات در این کشورها روند یکسان و مشابهی راتجربه نکرده ودر کشوری مثل تونس بصورت نسبتا مسالمت آمیز اتفاق افتاده و درکشوری چون مصر شاهد پیروزی اسلام گرایان درمرحله اول وبه دست گیری ساختار قدرت دراین کشور ودرادامه کودتای ارتش وکنارگذاشتن اسلام گرایان بویژه اخوان المسلمین دراین کشور بودیم. درکشور لیبی نیزکه شروع تحولات از ابتدا بعد نظامی ودرگیری مسلحانه به خود گرفت و تا امروز نیز پس از گذشت چندین ماه ازسرنگونی نظام قذافی، هنوز این کشور به ثبات سیاسی نرسیده و این کشور شاهد قدرت نمایی قبائل درمناطق مختلف این کشور می باشد که باعث افزایش رادیکالیسم سیاسی بویژه در دو کشور مصر و لیبی به درجات مختلف می باشیم. از سوی دیگر مجموعه تحولات صورت گرفته در کشورهای شمال آفریقا و نفرت به وجود آمده ازناحیه جابجایی قدرت و در نتیجه تضعیف حاکمیت دراین کشورها، موجب رشد گروه های رادیکال مذهبی وافراطی در شمال آفریقا شده است که بصورت عینی می توان به گروه های منتسب به القاعده وگروه های سنی افراطی همچون حزب سلفی «النور» اشاره کرد که در پژوهش حاضر به بررسی آن پرداخته می شود.

وهابیت یک جریان فکری سیاسی – فرقه ای در جهان اسلام است که استعمارگران همواره از آن به عنوان حربه ای سیاسی برای دست ی افتن به مهمترین و حساس ترین مراکزمسلمانان استفاده کرده اند. این فرقه منسوب به محمد بن عبدا لوهاب نجد ی است که وی پس از فراگرفتن فقه براساس مذهب احمد بن حنبل به شهرهای مختلفی سفرکرده و اعتقادات مسلمین را به دیده ی انکارو انتقاد نگریست که در این پایان نامه به بررسی مبانی فکری و ریشه های تاریخی وهابیت پرداخته خواهد شد . ار آنجایی که وارث مقتدر و مسلط آئین وهابیت ، اندکی پس ازپیدایش آن ، خاندان آل سعود شد ، این خاندان که از دیر باز بر جزیره العرب دست داشته و توانست با تکیه بر این آئین و حمایت و گسترش و احیاء آن تنها وارث بی چون و چرای وهابیت گردد . وهابیان به انجام عقائد و شعائر خویش پرداختند و برای محو به اصطلاح آلودگیها از ساحت اسلام ، به تهاجم و عل ی الخصوص تخری ب اماکن مورد احترام و اعتقاد شیعه روی آوردند . این طرز تفکر به کشورهای همسایه ی عربستان و کشورهای افغانستان و پاکستان نیزسرایت کرده و اغلب این کشورها با ای ن طرز تفکر همسو گردیدند .

روابط ایران و عربستان به دلیل نقش و جایگاه ویژه دو کشور در سطح منطقهخاورمیانه همواره دارای اهمیت زیادی بوده است. این نوشتار باتوجه به نقش اساسی و مهم دو کشور در منطقه بر آن است تا روابط سیاسی دو کشور را بعد از انقلاب و با مروری به قبل از انقلاب با تکیه بر حج مورد بررسی قرار دهد. هدف از این تحقیق که در پنج فصل سامان یافته است، یافتن پاسخی برای این سوال بود که نقش حج در روابط سیاسی دو کشور چگونه بوده است؟ آنچه از این پژوهش حاصل شد اینست که روابط دو کشور مشحون از رقابت و همکاری با تضاد و وفاق،و همواره از فراز و نشیب هایی برخوردار بوده است که در دهه ی اول بعد از انقلاب این موضوع در جهت واگرایی به اوج خود می رسد که عوامل متعددی از جمله تعارض ایدئولوژیکی و ماهیت متفاوت دو نظام سیاسی، اثرپذیری عربستان سعودی از آمریکاو نگاه متفاوت دو کشور به حج و... در شکل گیری آن دخیل بوده اند. عوامل یادشده، حج را به صحنه بروز تنش های سیاسی در روابط دو کشور در برهه مذکور تبدیل نمود.ولی از دهه هفتاد به بعد به جهت تغییر در جهت گیری ها و مواضع دو طرف در نحوه برگزاری مراسم حج، روابط دو کشور به حالت عادی بازگشت و دیگر حج منشاء بروز تنش در روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی نبود.

با تامل در دیدگاه پیشوایان معصوم و اندیشمندان مسلمان و با توجه به نگرش معنوی و متعالی آنان ، سیاست و تربیت سیاسی هدایت انسانها ، حفظ مصالح، و تامین صلاح و سعادت حقیقی انسان ها ست . بنابراین، با توجه به دیدگاه معصومین که برگرفته از اسلام است، موضوع سیاست را تربیت و تربیت سیاسی را روی آوردن آزادانه و آگاهانه به سمت ارزشهای الهی بیان می نماییم . در این پژوهش سعی بر این است که اهداف و روشهای تربیت سیاسی از منظرامام علی علیه السلام بررسی شود. براین اساس، میتوان عمده ترین اهداف تربیت سیاسی از منظر امام(علیه السلام را خدامحوری، جامعه پذیری، استقلال سیاسی، توسعه سیاسی، آگاهی سیاسی، انسان دوستی، ایجاد، ترویج و حفظ فرهنگ استقلالی نام برده و همچنین روشهای تربیت سیاسی از منظر ایشان تفکر ونگرش انتقادی، تذکر و تکرار آگاهانه، عبرت آموزی، آگاهی و انگیزه الهی و تلاش و کوشش را ذکرکرد. از آنجا که تربیت از منظر دین ناظر به غایتهای متعالی است، موضوع تربیت، شخصیت و ضمیر باطنیِ انسان است نه صرف رفتار و اعمال ظاهری او. بدین‏لحاظ روشهای تربیتی بیش از اینکه دارای وجهه‏ای ظاهری بر اساس تنبیه و پاداش باشند از ویژگیها و کارکردهای درونی برخوردارند. این امر به طور طبیعی روشها را در محدوده‏ای برتر، یعنی اصول تربیت که چارچوب ارزشی تربیت را از دیدگاه مکتب و دین خاصی بیان می‏کند، قرار می‏دهد. بنابراین، کارایی اصول تربیت در زمینه تربیت دینی و ارزشی از اولویت و ترجیح بیشتری نسبت به روشها برخوردار است. از این جهت می‏توان گفت تربیت دینی یک نوع تربیت اصول مدار است تا روش مدار. در حقیقت تربیت (برانگیتخن تدریجی استعدادهای انسانها از مرحله ایجاد تا کمال) و سیاست (تدبیر و اداره امور جامعه در مسیر تحقق ولایت الهی) رابطه ی دوسویه باهم دارند و در بینش علوی هرکدام متأثر از دیگری بوده و مفهوم «تربیت سیاسی» را بوجود می آوردند، این مفهوم نحوه تحصیل قدرت سیاسی و اعمال کارویژه های آن بر اساس آموزه های تربیتی خاصّی را توضیح می دهد ، که بر اصول مهم بصیرت افزایی ،عقل گرایی و مصلحت جامعه در راستای خدامحوری می پردازد . در نگرش حضرت امیرتکیه بر مسند قدرت ، تنها برای حکمرانی نیست، بلکه دارای وظیفه مهم حفظ هویت بشر و احیای فطرت انسانی است. در این راستا قدرت سیاسی وظیفه دارد تا ضمن پرداختن به اصلاح و تربیت مردم، به احیای امر به معروف و نهی از منکر نیز بپردازد. هم چنین برپائی عدالت و تلاش برای اتحاد و همبستگی اجتماعی از دیگر وظایف عمده حکومت هاست که در فرمایشات امام علی(ع)، به آن توجه شده است.

کیده پایان نامه: (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): اساس روابط بین الملل در اسلام در راستای تحقق جامعه عاری از ظلم و ستم و ارج نهادن به کرامت انسان ها در جهت نیل به هدف نهایی از خلقت می باشد. خاستگاه تنظیم روابط بین المللی در اسلام، همزیستی مسالمت آمیز عادلانه تمام ملل جهان می باشد. جهان شمولی، تغییر ناپذیری و فطرتمداری از مبانی اصلی روابط بین الملل اسلامی وخدا محوری، تکلیف محوری، عدالت، وفاداری به عهد و پیمان ها و حفظ استقلال و صیانت از کشور های اسلامی از اهداف روابط بین المللی در اسلام می باشد. سرفصل های مصوب از سوی وزارت آموزش علوم و پزشکی وقت در سال 1375(وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری)در دوره کارشناسی ارشد روابط بین المللی در ایران،بر اساس تئوریهای حاکم بر علم سیاست و روابط بین الملل تنظیم شده است و لزوما" مبتنی بر اصول روابط بین الملل اسلامی تنظیم نگردیده است که دراین پایان نامه موارد اختلاف و اشتراک این دو بررسی شده است.

هدف از نگارش این پایان نامه، نشان دادن نقش گروه های تروریستی سازمان یافته در ایجاد و تشدید نا امنی های جنوب شرق ایران است. بدین منظور، در این پژوهش به حوادث تلخ به وقوع پیوسته در بازه ی زمانی بین سال های 89-80 در این منطقه پرداخته شده و با بررسی دقیق جزئیات عملیات و رخدادهای انجام گرفته توسط گروهک ریگی در استان سیستان و بلوچستان، علل و عوامل چنین حوادثی مورد کنکاش قرار گرفته است.نتایج به دست آمده در این پژوهش به خوبی نشان می دهد که دشمنان این سرزمین برای راه اندازی ناامنی در منطقه جنوب شرق ایران و ایجاد تفرقه و واگرایی مذهبی در سیستان و بلوچستان لحظه ای آرام ندارند. از طرفی یکی از مشکلات بزرگ ایران در مرزهای شرقی اش وجود مرزهای طولانی با دو کشور افغانستان و پاکستان است که به دلیل عدم توانایی این کشورها نسبت به برقراری امنیت در مرزهایشان، بیشترین هزینه ها را به ایران برای تأمین امنیت مرزی اش وارد می نماید. در این تحقیق، با بررسی شرایط و وضعیت منطقه ی جنوب شرق و حضور گروه های تروریستی در اطراف مرزهای ایران به تحلیل تأثیر این گروه های تروریستی بر وقوع حوادث تلخ در این منطقه می پردازیم. داده های گوناگون نشان می دهد که از سال 1380 به بعد، ناامنی های جنوب شرق ایران به طور چشم گیری رو به افزایش گذاشته به گونه ای که در طول یک دهه به شدیدترین و هولناک ترین وقایع منجر شده، به بیان دیگر در این دوره ی حدوداً ده ساله، گروهی از اشرار منطقه سیستان و بلوچستان تحت لوای توجیهات مذهبی و با استفاده از کمک های پنهان مالی برخی کشورهای منطقه و آمریکا دست به جنایات کوری در منطقه جنوب شرق ایران زده اند تا شاید بتوانند به اهداف شوم خود که همان ایجاد تفرقه و آشوب در قومیت ها و مذاهب منطقه است دست یابند. البته باید اذعان کرد که ریشه ی اولیه و بنیادین بروز و گسترش تروریستم در منطقه خاور میانه را در مشکلات اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی تحمیلی بر دولت ها و ملت های منطقه خاور میانه از سوی کشورهای استعماری باید جستجو کرد.

چکیده پایان¬نامه: پژوهش حاضر با هدف «بررسی اندیشه های سیاسی نوپدید در جهان اسلام پس از فروپاشی عثمانی» انجام پذیرفت. دولت عثمانی به عنوان بزرگترین و پهناورترین دولت اسلامی پس از فروپاشی خلافت عباسی شناخته می شود نتایج تحقیق نشان می دهد که با فروپاشی عثمانی بسیاری از کشورها استقلال یافتند، سکولاریسم در کشورها نفوذ کرد، ناسیونالیسم با ملی گرایی و وحدت ملی آغاز شد و نتیجه اش این بود که هر کشور و دولتی مستقلاً سعی در کسب استقلال و پیشرفت داشت، ناسیونالیسم ترک، عرب و ... رواج یافت و . عثمانی با جدایی دین از سیاست همراه بود ر قرن هفده و هجده میلادی با یک واقعیت انکارناپذیر رو به رو شد و آن دوری از دوره عظمت و شکوه خود و ورود به حالت ضعف و ناتوانی در مقابل بحران‏های داخلی و رویارویی‏های بیرونی بود نتیجه این بود که در مرحله جدید اتکا به نفس مسلمانان، توجه به معیار ملیت بر مفهوم میهن پرستی، بویژه در اذهان نویسندگان عرب غلبه یافت. و این نشانگر سرآغاز مناقشه ای ایدئولوژیک در میان روشنفکران مسلمان شد که هنوز هم ادامه دارد

نظام جمهوری اسلامی ایران از ابتدای پیدایش خود تا کنون همواره میان دو وزنه اسلامی و ملی در نوسان بوده است به طوریکه هم می توان خواست ها، اهداف و اصول ملی آن را شناسایی کرد و هم می توان اهداف و آرمان های فراملی، فراسرزمینی، عقیدتی و ایدئولوژیکی آن را نشان داد. بخش فراملی و فراسرزمینی اهداف جمهوری اسلامی پیوندی ناگسستنی با ایدئولوژی موجود در نظام سیاسی و ساختار فرهنگی و اجتماعی آن دارد. پژوهش حاضر به بررسی رابطه منافع ملی و ایدئولوژی در نظام جمهوری اسلامی ایران می پردازد و بر آن است که بن مایه های ایدئولوژیک نظام سیاسی ایران پیوند ناگسستنی با ایدئولوژی و باورهای عقیدتی دارد به طوریکه می توان این نظام را نظامی ایدئولوژیک نامید. آبشخور های عقیدتی/ایدئولوژیک نظام جمهوری اسلامی ایران را می توان در ساختار قانون اساسی و اندیشه بنیان گذار آن، حضرت امام خمینی پیرامون ولایت فقیه و وظایف دولت اسلامی دید. پژوهش حاضر بر آن است که بر این مبنا دولت جمهوری اسلامی به عنوان دولتی اسلامی وظایفی فراتر از سرزمین های جغرافیایی اش برای حفظ و برپایی باورهای اسلامی دارد که این دیدگاه به مشخص ترین شکل ممکن خود را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی نشان داده است. پژوهش حاضر بر آن است تا نشان دهد که نسبت میان ایدئولوژی و منافع ملی تقابلی نیست و در بسیاری موارد ایدئولوژی توانسته است به تامین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران، یاری رساند.

هدف اصلی پایان نامه بررسی تطبیقی سیاست خارجی ایران و عربستان درخصوص مسئله فلسطین می باشد. انقلاب اسلامی ایران موجب شد تا جمهوری اسلامی، بر اساس مبانی و آموزه های مذهبی و ایدئولوژیکی خود، به ایجاد ساخت نوینی از قدرت بپردازد که نوع نگرش و تلقی خاصی به جهان پیرامون خود و مسائل آن داشت. با مطرح شدن آموزه های ایدئولوژیک انقلاب ایران، که بر اساس اندیشه ی امام خمینی بنا گذاشته شده بود، تقابل با کشورهای محافظه کار منطقه از جمله عربستان بالا گرفت. در واقع عربستان، که حافظ وضع موجود در منطقه بود، نمی توانست ایران انقلابی را هضم کند. جمهوری اسلامی نیز به دلیل اهداف خود مبنی بر استکبارستیزی، عدم سلطه پذیری، حمایت از نهضت های آزادی بخش و ملت های مظلومی چون ملت فلسطین، نظم و ثبات مبتنی بر استیلای غرب را نمی پذیرفت و عربستان را به دلیل مواضع خنثی و غرب گرایانه و سازش کارانه اش محکوم می کرد. در مقطع 16 ساله ی 1368 ـ 1384، که روابط دو کشور رو به بهبودی رفت، نقش ایدئولوژی و مبانی انقلابی در تعیین سیاست خارجی و ترسیم روابط کشور به نفع عوامل محیطی کاهش داشت. در کنار این عوامل، رابطه ی معکوسی میان اتحاد آمریکا با عربستان با نوع رابطه ی ایران و عربستان وجود دارد؛ به گونه ای که هر گاه اتحاد آمریکا با عربستان تضعیف شده، که بیشتر در مقاطع کوتاهی صورت گرفته است، رابطه ی ایران و عربستان رو به بهبودی رفته است. این امر نشان می دهد هر گاه جمهوری اسلامی بر اساس آرمان ها و آموزه های انقلابی و اندیشه ی امام خمینی حرکت نماید رویارویی با عربستان بدیهی است، چرا که آرمان های انقلاب ایران با عربستان محافظه کار همخوانی ندارد و از سویی نیز چگونگی رابطه ی آمریکا با عربستان عامل اثرگذاری بر بهبودی و یا تیرگی روابط عربستان با ایران بوده است

بر اساس اسناد قرآنی ، اسلام دارای حکومت است و برای اجرای قوانین اسلامی وجود حکومت ضروری است . این حکومت اسلامی هم در زمان ظهور ائمه و هم در زمان غیبت ایشان دارای ضرورت یکسان است . بدون حضور مردم حکومت اسلامی تشکیل نخواهد شد . حضور مردم نیز برای شکل گیری حکومت در زمان ظهور و غیبت پیامبر و امام ضرورت همانند دارد . جمهوری اسلامی نیز هم در پیدایش هم در بقا نیازمند ایفا نقش و حضور مردم است . عده ای شبه ای بدین شکل مطرح می کنند که چون رهبر ، شورای نگهبان را انتخاب می کند و شورای نگهبان انتخابات مجلس خبرگان را نظارت کرده و تایید صلاحیت کاندیداهای خبرگان رهبری با شورای نگهبان است ، لذا این یک دور است . در صورتیکه در تقریر این شبه نقش مردم به کلی حذف شده است . اگر متغیر مردم به سه متغیر دیگراضافه شود مشخص می گردد که دوری در کار نیست و دور باطل است . زیرا این مردم هستند که با رای خود به شکل گیری مجلس خبرگان اقدام می کنند و اگر مردم نخواهند مجلس خبرگان شکل نخواهد گرفت . از طرفی مسئولیت تائید صلاحیت کاندیداهای مجلس خبرگان توسط خود مجلس خبرگان بر عهده شورای نگهبان گذاشته شده است .

اشتراک دو حزب کارگزاران سازندگی و جبهه مشارکت ایران اسلامی در کارکرد این دو حزب در زمان قدرت بوده و نقطه افتراق اصلی این دو حزب درساختار تشکیلاتی می تواند باشد.» با روش توصیفی تحلیلی به منظور دست یابی به پاسخی مناسب برای این پرسش ، به تبیین، بررسی و تجزیه و تحلیل مباحث در این زمینه پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که این دو حزب تاثیر گذار در حیات سیاسی جمهوری اسلامی از لحاظ ساختاری و کارکردی دارای تشابهات و افتراقاتی می باشند از جمله این تشابهات می توان به دولت ساخت بودن دو حزب ، تنش زدایی در سیاست خارجی وافتراقات دوحزب در سیاست خارجی و ساختار موسسان ان اشاره کرد که با توجه به بررسی های صورت گرفته و تحلیل مباحث در پایان نامه فرضیه تحقیق اثبات می گردد. از آنجا که حزب در مفهوم کلی در هر زمینه از ایدئولوژی که باشد، هدف نهایی اش رسیدن به قدرت است،رسیدن به قدرت نیز مفهومش اجرای اصول افکار و عقاید اجتماعی از راه قانون گذاری و تغییر روابط اقتصادی و اجتماعی جامعه بر حسب ایدئولوژی می باشد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمن ماه 1357 به رهبری حضرت امام خمینی (ره) احزاب و جریان های سیاسی وارد مرحله جدیدی از فعالیت های خود در زمینه های گوناگون شدند که از جمله این احزاب حزب کارگزاران سازندگی و جبهه مشارکت ایران اسلامی هستند.در این تحقیق پرسش مورد نظر این می باشد که :« دو حزب کارگزاران سازندگی و جبهه مشارکت ایران اسلامی در چه زمینه هایی با یکدیگر اشتراک و در چه زمینه هایی با یکدیگر افتراق دارند؟» در پاسخ به این سوال فرضیه تحقیق عبارت است از : «نقطه

عدالت یکی ازمهمترین مفاهیم علوم انسانی است که همواره مورد تاکید اندیشمندان درطول تاریخ بوده است.امام خمینی یکی ازعلمای بزرگ اسلامی است که مفهوم عدالت نقش اساسی دراندیشه ایشان داشته، ما در این پژوهش با بررسی آراء و نظرات برخی از دانشمندان غربی و اسلامی پیرامون عدالت و با بررسی مبانی اندیشه حضرت امام (ره) به بررسی تاثیر عدالت در اندیشه سیاسی امام (ره) پرداخته ایم و از روش کتابخانه ای و تحلیلی- توصیفی مدد جسته ایم و به این نتایج رسیده ایم که تحقق و اجرای عدالت از دیدگاه حضرت امام هدف بعثت انبیاء بوده و مقدمه ی هدف غایی یعنی اجرای احکام الهی و معرفت الله بوده است.امام خمینی نظریه ی ولایت فقیه خود را تحت تاثیر درک ویژه ای که در عدالت داشته ارائه کرده و باید گفت اندیشه سیاسی امام خمینی عدالت محور است.

امام خمینی(ره) اولین فقیهی است که نظامی جدید بر پایه نظریه سیاسی خود بنیان نهاد و حکومت اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه را جایگزین نظام سلطنتی نمود. محقق کرکی نیز یکی از علمای برجسته شیعی در دوره صفویه است که در تبیین و ارائه نظریه ولایت فقیه سهم مهمی دارد. این پژوهش در پی بررسی وجوه اشتراک و اختلاف دیدگاههای این دو فقیه مبرز شیعه درباره نظریه ولایت فقیه و اختیارات ولی فقیه است. با این که امام خمینی(ره) و محقق کرکی هر دو به ولایت فقیه معتقد بوده اند، لیکن در نحوه اعمال اختیارات ولایت فقیه در حاکمیت، دارای تفاوت دیدگاه می باشند.در این پایان نامه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، نتایج ذیل، به دست آمده است: امام خمینی و محقق کرکی در خصوص نظریه ولایت فقیه، اعتقاد به نیابت عام ولی فقیه در عصر غیبت امام معصوم (ع) با مشروعیت الهی دارند و هر یک به نوعی، این نظریه را جامه عمل پوشاندند. از سوی دیگر تفاوت عمده رویکرد آنان، در گستره اختیارات ولی فقیه می باشد. محقق کرکی، حکومت مشروع را فقط در حکومت ائمه معصومین (ع) و یا نایبان عام آنها (فقها) خلاصه کرده و حکومت صفویان را نامشروع تلقی می کند. وی با اینکه مناصبی چون قضاوت، امر به معروف و نهی از منکر، دریافت و تقسیم خمس، زکات و خراج، افتا، اقامه نمازجمعه و غیره را از اختیارات فقیه می داند، به ولایت مطلقه فقیه معتقد نیست علی رغم اینکه بر نصب عام فقیه از جانب امام معصوم (ع)، تأکید می کند. ولی امام خمینی (ره) اختیارات ولی فقیه را مطلقه می داند و تمام اختیارات امام معصوم (ع) را برای فقیه نیز اثبات می کند مگر اختیاری که مربوط به عصمت باشد.

پژوهش حاضر براساس ماهیت و روش، در زمره ی تحقیقات و پژوهش های توصیفی و تحلیلی است که با نگاهی از منظر اندیشه های اسلامی، به بررسی مقایسه ی اندیشه سیاسی سید جمال الدین اسدآبادی واندیشه های محمد عبده با تاکید بر منطق فکری آنان جمع آوری شده است. توجه جدی به اهمیت رشد جریان اسلام خواهی در دو قرن اخیر در رابطه با علل و عوامل ظهور اندیشه های بنیادگرایی بخصوص در کشورهای عربی همچون کشور مصر نشان داده شده است. جوامع روشنفکری اسلام گرایان در جهان عرب توانسته است تحولات جدیدی در مسیر اندیشه های اسلامی، رویکرد تجدد خواهی و اندیشه های نوخواهی از مبانی و تفاسیر منابع دین اسلام استخراج و در جامعه عرب به مرحله ظهور برساند. سوال اصلی آنست که تفاوت ها و اشتراکات مهم اندیشه های سید جمال الدین با محمد عبده در چه زمینه هایی بوده است؟ برای یافتن پاسخ این سوال پژوهشگر با در نظر گرفتن تعاریف مفهومی و کلامی، متغیرهای مرتبط با موضوع، یعنی متغیر مستقل (سید جمال الدین و محمد عبده) و متغیر تابع (اندیشه های سیاسی آنان) سعی و تلاش در اثبات فرضیه اینکه (سید جمال الدین و محمد عبده در تجدید حیات اسلام و نفی استعمار و استبداد با یکدیگر مشترک بوده اما در روشهای بیداری اسلامی با یکدیگر اختلاف نظر داشته اند) دارد. بطور خاص می توان گفت تحقیق حاضر با عنایت به مدلهای نظریه پردازی در حوزه اندیشه های سیاسی اسلام و با نگاهی به طول حیات سیاسی و مبارزاتی و اجتماعی سید جمال الدین و محمد عبده و اوضاع فکری و اندیشه های مراکز علوم دینی و آموزشی کشورهای عربی و مسلمان و پیامدهای آنها در جهان اسلام پرداخته است. در خاتمه به این نتیجه رسیده است که ریشه های اصلی فکری، سیاسی و اجتماعی سید جمال الدین برگرفته از قرآن، حدیث و عقل بوده و تحولات فکری و اندیشه های سیاسی اسلام خواهانه محمد عبده متأثر از روشنفکران غربی بوده است.

پژوهش حاضر با نگاهی قرآنی، علل سقوط و انحطاط تمدنها را با توجه به قوانین و سنّت های اجتماعی و طبیعی الهی جاری در دنیا، مورد بررسی قرار داده و عوامل فروپاشی تمدنها از دیدگاه قرآن را با تأکید بر سرگذشت اقوام پیشین شرح می دهد. پژوهشگر می کوشد راز تیره بختی تمدن ها و جوامع مختلف بشری را از منظر آموزه های قرآن با نگاه عبرت آموزی تبیین نماید. بر اساس آیات قرآن کریم، تمدنها همواره در معرض آفات و تهدیداتی هستند که عموماً بر اثر عملکرد ناعادلانه زمامداران، دوری از اصول و ارزشهای دینی، عدم همراهی مردم با زمامداران، تفرقه و اختلاف و توطئه مخالفان و دشمنان بوجود می آید. و این جزء سنن الهی است که هرگاه علت محقق شد معلول جامه عمل به تن کند بدون اینکه جبری در کار باشد. در نگاه قرآن کریم عدالت به معنای رعایت حدود الهی محوری ترین عامل در بقاء تمدن ها و بی عدالتی به معنای خروج از حدود الهی عامل اصلی فروپاشی جوامع و تمدن هاست. لذا ظلم و بی عدالتی زمامداران یکی از عوامل مهم سقوط تمدن ها از منظر قرآن شمرده شده است. هم چنین خصلت های ضد ارزشی تکبّر، تجملگرایی، اسراف و تبذیر، رشوه، فساد اخلاقی، ناسپاسی، عدم عدالت در معاملات و ترک امر به معروف و نهی از منکر در کنار تفرقه، اختلاف و عدم همراهی مردم با زمامداران از عوامل دیگر سقوط تمدن ها از منظر قرآن است. و در نهایت تأثیر توطئه دشمنان اعم از داخلی و خارجی در فروپاشی تمدن ها بررسی شده است.

نهضت آزادی از گروه هایی است که پس از کودتای 28 مرداد1332 ایجاد شد و به عنوان یک سازمان سیاسی در مبارزه پارلمانتاریستی با رژیم شاه ظاهر شد. موسس این سازمان که مهندس مهدی بازرگان بود بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی امام خمینی به ریاست دولت موقت برگزیده شد اما به دلیل ناتوانی در اداره کشور انقلابی، تساهل در برابر غرب و عوامل رژیم سابق و نداشتن نگاه انقلابی از صحنه سیاست ایران کناره گیری نمود. روش تحقیق در در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است.روش جمع آوری اطلاعات نیز به شیوه کتابخانه ای و بهره گیری از اسناد موجود در خصوص نهضت آزادی ایران می باشد. این پژوهش به بررس چگونگی شکل گیری نهضت آزادی، علل مشارکت آن در قدرت سیاسی ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و همچنین علت عدم تداوم مشارکت سیاسی آنان، تشریح عملکرد و سیاست های این نهضت تا استعفای بازرگان از نخست وزیری می پردازد. کلیدواژه ها: نهضت آزادی ایران، دولت موقت، نظام جمهوری اسلامی، ولایت فقیه، لیبرالیسم.

آیت الله خویی با اهتمام ورزیدن به حفظ نظام اجتماعی،مدیریت اجتماعی،طرح مسئله ولایت فقیه،ولو با نگاهی متفاوت، مسئله قضا و حدود و بسیاری موضوعات سیاسی دیگر توانسته است اندیشه سیاسی خود را پرورش دهد.اما این اندیشه با توجه به واقیت های تاریخ معاصر و شرایط سیاسی موجود،مجال رشد لازم را نیافته است.ایشان برخلاف برخی از فقها،ولایت را نه یک منصب بلکه یک حکم تکلیفی و وظیفه عملی می داند و با ورود احتیاط آمیز به بررسی مسئله ولایت فقیه و وارد نمودن نقدهای متعدد برای اثبات روایی آن،خروجی مناسب را در پرتو ادله عقلی فراروی فقه پژوهان در بسط جایگاه رهبری فقیه قرار می دهد.در واقع روش معرفت شناختی آیت الله خویی در مسئله پژوهی ولایت فقیه او را به نتایجی کاملا متفاوت از برخی فقهای معروف معاصر وی رسانده است.در نظریه سیاسی امام خمینی(ره) سرپرستی و ولایت جامعه اسلامی در عصر غیبت بر عهده فقهای جامع الشرایط است.از دیدگاه ایشان مشروعیت ولایت فقیه بر مبنای نصب الهی است.بر مبنای نظریه سیاسی ایشان حدود و اختیارات ولایت فقیه فراتر از احکام فرعیه الهی است و تمام اختیاراتی که برای پیامبر (ص) و ائمه (ع) در امور حکومتی مطرح بود،فقیه نیز دارا می باشد.به عبارت دیگر ولایت فقیه مطلقه است.وجوه افتراق نظریات سیاسی این دو فقیه عبارت است از 1-آیت الله خویی تمام دلایل روایی و نقلی را به نقد کشیده و آنها را با مسئله ولایت مرتبط ندانسته است،در حالی که از نظر امام خمینی عقل و نقل با هم متحدند. 2-آیت الله خویی از حیث ماهیت تصدی فقیه،میان ولایت و جواز تصرف قائل به تفکیک است و معتقد است ماهیت تصرف و تصدی فقیه بر امور از نوع ولایت نیست بلکه از نوع جواز تصرف است.در صورتی که امام معتقد است فقیه جامع الشرایط در تمامی شئون مربوط به حکومت،دارای ولایت است و همه اختیاراتی که پیامبر و ائمه در زعامت جامعه داشتند،فقیه جامع الشرایط نیز داراست. وجوه اشتراکی نظرات سیاسی این دو فقیه عبارت است از: آیت الله خویی وامام براصل ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت و رهبری فقیه جامع الشرایط اتفاق نظر دارند . آیت الله خویی به این صورت تعبیر کرده اند که قدر متیقن از میان افرادی که می توانند تصدی حکومت را بعهده گیرند ، فقیه جامع الشرایط است .

در ژانویه سال 2011 خیزش عمومی مردم مصر به بار نشست و حکومت دیکتاتوری سی ساله حسنی مبارک سرنگون گشت. متعاقبا طی روندی دموکراتیک, پارلمان مصر با اکثریت اسلام گرایان تشکیل شد و در سال 2012 نیز محمد مرسی به نمایندگی از حزب اسلام گرای آزادی و عدالت "شاخه سیاسی اخوان المسلمین" به عنوان رئیس جمهور قانونی مصر آغاز به کار نمود. اما عدم کفایت وی در عرصه¬های گوناگون از قبیل: پایبندی به اهداف انقلاب, مواجهه صحیح با بحران اقتصادی و عقب ماندگی, نهادینه سازی مردم سالاری اسلامی, نبود آزادی و استمرار بی عدالتی و فساد در داخل کشور, عدم تصفیه ساختار حاکمیت از عناصر رژیم سابق و اعتماد به آن¬ها در سیاست داخلی و عمل¬کرد نسنجیده وی در عرصه سیاست خارجی در شناخت دوست و دشمن در این عرصه: اخراج سفیر سوریه و طرد مقاومت از سویی و در مقابل, اعزام سفیر به اسرائیل وتقابل آشکار با آرمان اخوان المسلمین و اهداف انقلابی مردم مصر, که منجر به انزوای روز افزون مرسی گردید. همچنین جانبداری وی از احزاب سلفی در برابر سایر گروه¬های مصری و نادیده انگاشتن تنوع مذهبی درمصر طی فرآیند تصمیم سازی, منجر به تشدید ناآرامی ها و اعتراضات گردید؛ تا این که نهایتا در ژوئن 2013 موج جدیدی از اعتراضات در این کشور علیه دولت وی شکل گرفت. مخالفان که در رأس آن ها محمد البرادعی قرار داشت، خواهان کناره گیری محمد مرسی از قدرت و برگزاری انتخابات زودهنگام در مصر بودند؛ در عین حال که مخالفان محمد مرسی در میدان التحریر قاهره تجمع نمودند، حامیان وی نیز در حوالی مسجد رابعه العدویه به شعار دادن در حمایت از رئیس جمهور پرداختند. ارتش مصر نیز برای طرفین ضرب الاجل تعیین کرد که اگر به اختلافات پایان ندهند وارد عمل خواهد شد. نهایتاً شدت اعتراضات موجب شد تا در شبانگاه 3 ژوئیه 2013 ارتش مصر با کودتایی محمد مرسی را از قدرت برکنار کرده عبدالفتاح السیسی وزیر دفاع مصر در نطقی ضمن برکناری وی، عدلی منصور، رئیس دادگاه قانون اساسی مصر را به عنوان رئیس جمهور موقت معرفی کرد.

در حال حاضر، توجه به عوامل فرهنگی و اعتقادی در ژئوپلیتیک، جنبه های دیگری از همنشینی جغرافیایی را مطرح ساخته که از نمونه-های آن می توان به تفکر شیعی اشاره کرد. تا پیش از انقلاب اسلامی، دین اسلام دینی فاقد کارکردهای سیاسی محسوب می شد، اما انقلاب اسلامی ایران جنبه های بالقوه سیاسی آن را بالفعل ساخت و تفکر شیعی با انسجام ساختاری در ایران نشان داد که توانایی به ظهور رساندن یکی از بزرگ ترین انقلاب های تاریخ را دارد. همچنین تحولات اخیر در خاورمیانه و دولت – ملت سازی در عراق که به افزایش نقش شیعیان در ساختار هرم سیاسی در این کشور و بازیابی هویت شیعیان در منطقه منجر شده است، سبب ظهور نگرش های جدیدی در قبال چشم انداز سیاسی- امنیتی منطقه خاورمیانه شده است. در این میان ژئوپلیتیک تشیع یکی از مهمترین نگرش های سیاسی است که از سوی دولت های منطقه ای و فرامنطقه ای بارها مورد توجه قرار گرفته است. نقش حساس این عنصر در صحنه سیاست بین المللی باعث شد تا ژئوپلیتیک کشورهایی که تمام یا اکثریت جمعیت آنها مسلمان و بالاخص شیعه بودند، در نگرشی مجدد ارزیابی شود. این امر در حیطه ای که پیوستگی جغرافیایی و جایگاه خاص این حیطه از جهان به لحاظ دسترسی به عظیم ترین منابع نفتی خودنمایی می کرد، پدیده ای به نام جهان تشیع را مطرح کرد. با توجه به ایدئولوژی خاص جنبش های اسلامی و شیعی، دست یابی آنها به منابع انرژی و قدرت سیاسی آنها در مناطق حساس جغرافیایی، اهمیت ژئوپلیتیک آنها چندین برابر شده و به همین دلیل قدرت های غربی تلاش می کنند تا مانع چنین رویدادی شوند چرا که از منظر آنها تهدیدی جدی به شمار می آید. در این میان نقش سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال موضوع ژئوپلیتیک شیعه اهمیت مضاعف پیدا کرده چرا که با توجه به تحولات دهه اخیر، این موضوع می تواند برای جمهوی اسلامی ایران هم فرصت باشد و هم تهدید.

پژوهش حاضر بر اساس ماهیت و روش در زمره تحقیقات و پژوهش های توصیغی – تفسیری است که با نگاهی بر عنصر عقلانیت از منظر قرآن کریم به بررسی حوزه نسبت دین و سیاست در ارتباط با اندیشه های نوظهوری که در جهان غرب و اسلام باصطلاح نو گرا و متجدد وجود دارد پرداخته است. در ایام های گذشته و دور بصورت تدریجی در میان برخی از روشنفکران متجدد اسلام خواه و جوامع مسلمانان بر طبل جدایی دین از سیاست کوبیده شده است . این اندیشه های نوین در عصر امروزی ، دین را که خورشید اندیشه و سرچشمه تفکرات است از یکدیگر جدا می بینند. فتنه جریان واقعی اندیشه های جدایی دین از سیاست و دنیا هیزم تفرقه و جنگ را بر می افروزند تا شاهد سوختن هم دین و هم دنیا باشند. براین اساس سئوال اصلی این پژوهش عبارت است از منظر قرآن رابطه دین و سیاست با تاکید بر عقلانیت چه می باشد؟ برای یافتن پاسخ این سئوال تحقیق با در نظر گرفتن تعاریف مفهومی و کلامی ، متغیر های مرتبط با موضوع ، یعنی متغیر مستقل " قرآن کریم " و متغیر تابع " نسبت دین و سیاست ، سعی و تلاش در اثبات فرضیه اینکه " از منظر قرآن کریم ، دین و سیاست دارای تعامل با یکدیگر هستند که اهداف ، مبانی و روش ها را به صورت کلی و کلان دین مطرح نموده است و سیاست علاوه بر برنامه ریزی اصول مطروحه ، آنها را اجرا می نماید." درخاتمه می توان گفت این جریان و فرآیند جدایی دین از سیاست در قرن اخیر نمی تواند آرامش و امنیت روانی اجتماعی و فرهنگی و ساختار زندگی بشریت را تضمین نماید بلکه سلامت زندگی آدمیان در گرو تصمیمات و اداره و اجرای دین قرار دارد . قرآن کریم که پرتوی از درخشندگی و نور هدایت در باب دین و سیاست است چراغ هدایتی برای جوامع بشری بویژه مسلمانان است .

بعد از سالها سیطره طولانی گفتمان مدرنیته، انقلاب اسلامی گفتمان جدیدی را برای بشریت مطرح نمود و بشارت تازه ای را برای انسان خسته از توسعه و تمدن مادی به ارمغان آورد. این انقلاب ادعا می کند که به تمامی نیازهای مادی و معنوی بشریت اعم از رفاه،آسایش و آرامش ،آزادی، امنیت وکرامت انسانی پاسخ می دهد اما این بار نه با شعار بی نیازی و استغنای از وی، بلکه از گذرگاه اخلاق و معنویت و عدالت. گفتمان های "جهاد و شهادت"،"سازندگی و توسعه"،"آزادی و اصلاحات"و "عدالت و دولت اسلامی" از جمله گفتمان هایی بودند که در طول سه دهه از عمر پربرکت انقلاب، در درون گفتمانهای انقلاب اسلامی مطرح گردیدند که می توان با نسبت سنجی این گفتمانها با مبانی و اصول انقلاب اسلامی ونیز بررسی امکان تحقق اهداف و آرمانهای انقلاب در سایه این گفتمان ها نسبت به صحت و سقم و کارآمدی آنان ارزیابی و قضاوت نمود. در آستانه ورود به دهه چهارم انقلاب ، رهبر معظم انقلاب اسلامی گفتمان این دهه را گفتمان "عدالت وپیشرفت" نامیده اند. به نظر می رسد که با توجه به ناکارآمدی الگوها و مدلهای برنامه توسعه غربی برای تحقق پیشرفت توام با عدالت ومعنویت، می توان با تلاش برای تولید دینی ودستیابی به الگو و مدل خاص برنامه ریزی و مدیریت دینی ومطالبه عدالت و پیشرفت توامان از سوی آحاد جامعه و نخبگان اجتماعی ونیز فراهم کردن شرایط وبسترهای اجتماعی،گفتمان عدالت و پیشرفت را نهادینه و محقق نمود.

موضوع عدالت یکی از مهم ترین موضوعات هم در داخل کشورها وهم درسطح بین المللی است وانتخاب یک سیستمی مبتنی بر عدالت همواره مورد توجه افراد بوده است این پژوهش هدف خود را توضیح و بررسی عدالت در دو اندیشه جان رالز و نهج البلاغه، وارزیابی این دو اندیشه از لحاظ اصول مورد نظر آنها درباره عدالت قرار داده است. این تحقیق به صورت توصیفی، تحلیلی مفهوم عدالت در هر دو دیدگاه را توصیف کرده وبه تحلیل آن می پردازد . یافته های تحقیق نشان می دهد که تعاریفی که از مفاهیم عدالت در اندیشه جان رالز شده است دارای نقاط اشتراکی چون ، توزیع مساوی امکانات اولیه ، توجه به طبقه ضعیف و فقیر جامعه، ارتباط حق و عدالت و توزیع به میزان استحقاق و تلاش افراد و افتراقاتی از قبیل دینی و فرادینی بودن ذات عدالت ، فاصله بین نظر و عمل ، نقش باز توزیع اقتصادی ، منشا مشروعیت عدالت و تقدم آزادی یا عدالت با اندیشه امام علی (ع) در نهج البلاغه می باشد. کلید واژه ها : عدالت، آزادی، جان رالز و نهج البلاغه.

گاه ممکن است برای رسیدن به یک هدف با توجه به شرایط، اتفاقات و موانع پیش رو، نیاز به یک حرکت تند و یا حرکت آرام باشد و یا اینکه، اصلاً از آن هدف عقب نشست، با این دید رسالت انبیا و رفتار سیاسی ائمه علیهم السلام بر همین اساس می باشد، با هدفی مشترک و جهت گیری متفاوت. و همچنین رفتار علمای شیعه در عصر غیبت. در این میان تلاش امام خمینی «قدس سره» در پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز از این امر مستثناء نیست. ایشان با وجود شناخت همه آفت ها و منکرات رژیم پهلوی،به جهت آگاهی دقیقی که از اوضاع جامعه آن روز داشتند، برای رسیدن به هدف مطلوب، در گام های آغازین نهضت، در مواجهه با رژیم، «نصیحت» و «دعوت» به اصلاح روش ها و منش ها را در پیش گرفتند، اما سیر حوادث و سیاست های ضد دینی رژیم و ماهیت اصلاح ناپذیر آن و همچنین پیوند مستحکم آن با منافع غرب و اسرائیل که می رفت هویت دینی کشور را بی اثر سازد، امام را واداشت آرام آرام، وضع موجود و حکومت مستقر را از اساس نفی و بنیادهای آن را متزلزل نماید. در نتیجه با فراهم آمدن تدریجی شرایط که مهمترین آن همان بیداری مردم بود، با رعایت اصل امر به معروف و نهی از منکر، وقت را تلف نکردند، و بر مبنای عمل به وظیفه شرعی و تکلیف الهی همه آحاد جامعه را به قیام دعوت نمودند، و تا سرنگونی سلطنت و برپایی حکومت اسلامی به رهبری فقیه پیش رفتند.

در بررسی تطبیقی مبانی قانون گذاری در جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه به عنوان دو کشور همسایه ، آنچه مسلم است هر دو کشور به دلایل مختلفی همچون مسلمان بودن اکثریت مردم ، در قانون گذاری های خود تحت تاثیر موازین اسلامی می باشند اما میزان تاثیر پذیری هریک از دو کشور از احکام وموازین اسلامی به خاطر تفاوت ونقش نظام سیاسی حاکم بر این کشورها تا حدود زیادی متفاوت می باشد . بر این اساس قانونگذاری در ایران بر دوپایه جمهوریت و اسلامیت بنا نهاده شده و نظام سیاسی آن در چارچوب شریعت اسلامی است . در ترکیه مبنای قانونگذاری بر پایه جمهوری لائیک و رژیم پارلمانی چند حزبی بنا نهاده شده ونظام سیاسی آن سکولاریسم و صرفا بر اساس رای اکثریت می باشد . اهداف تحقیق شامل بررسی دو الگوی قانونگذاری در مجالس کشورهای ایران و ترکیه به همراه بررسی وجوه اشتراک و افتراق در سیستم قانون گذاری ایران و ترکیه می باشد. روش اجرای تحقیق مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی می باشد . نتایج پنجگانه تحقیق عبارت است از اشتراک در اسلام گرایی هر دو کشور، نقش موثر موازین اسلامی در بحث قانون گذاری هر دو کشور، یکسان نبودن منابع حقوقی ایران و ترکیه ، یکسان نبودن نظام سیاسی دو کشور و اختلاف در مباحث قومیت ، حقوق شهروندی ، آموزش زبان مادری می باشد واژگان کلیدی : قانون گذاری ، مردم سالاری دینی ، دموکراسی ، لیبرال دموکراسی ، اسلام

این پژوهش سعی بر آن دارد تا ضمن واکاوی اندیشه های احمد فردید و مبانی نظری آن که متاسفانه بسیاری از زوایای آن ناشناخته و مبهم مانده است، و نیز بررسی جریانات سیاسی ایران معاصر، با توجه به قرابت فکری فردید و اندیشمندان اصوال گرا، به تبیین مفهوم اصول گرایی و مبانی این طیف فکری در جامعه ایران بعد از انقلاب اسلامی، تاثیرات اندیشه احمد فردید بر اصول گرایان معاصر را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد.

سابقه معرفت شناسی از نظر تاریخی به قدمت عمر بشر می باشد . معرفت شناسی اگر بر حس گرایی مبتنی باشد طبیعتا انسان شناسی ، هستی شناسی وارزش شناسی متاثر از آن خواهد بود و نگاهی پوزیتویستی حاکم می شود و اگر معرفت شناسی تکیه بر عقل خود بنیاد داشته باشد قطعا همین نگاه بر حوزه های هستی شناسی ، انسان شناسی و ارزش شناسی تاثیر خواهد داشت.آنچه مسلم است معرفت شناسی اسلامی تکیه بر عقل دارد که پشتوانه آن وحی می باشد . عقل با پشتوانه وحی می تواند تولید" معادلات "نماید البته معادلاتی که در راستای رفع نیازهای واقعی باشد. معرفت شناسی اسلامی سلول بنیادین و اساسی اندیشه سیاسی اسلام را تشکیل می دهد و با توجه به مولفه "زمان" به نیاز های بشر پاسخ می دهد . این پاسخ گویی مصداقی در ایده "جمهوری اسلامی "تجلی پیدا کرده است این با پشتوانه "ما هیتی" معرفت شناسی اسلامی و قالب "جمهوریت "توانسته در قرن بیست و یکم بخش قابل توجهی از مشکلات واقعی بشر را پاسخگو باشد . هر چند تجربه جمهوری اسلامی روند تکاملی را طی می کند و درقسمتی از بخش ها با آزمون و خطا پیش می رود تفکری که با" مشروعیت الهی" و "مقبولیت مردمی" به رقابت با ایدئولوژیهای مادی بر خاسته است توانسته بعنوان رقیبی جدی مطرح شود. در این پژوهش به بحث اندیشه ی "جمهوری اسلامی مبتنی بر ولایت مطلقه فقیه" بعنوان نسخه اسلام و بخصوص شیعه برای عصر غیبت مطرح است.

بحث درباره رابطه دین و سیاست از دیر باز مطرح بوده است ، ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، این بحث جان تازه ای گرفته است . به خصوص اینکه در این انقلاب قرائت خاصی از (دین) و (سیاست) ابراز شده است ، که از مکتب تشیع و تببین آن ضروری به نظر می رسد. و این پایان نامه در راستای این هدف نوشته است . فرضیه اصلی این است که از دیدگاه امام صادق (ع) سیاست در داخل دایره دین قرار می گیرد و بخشی از سامان دهی امور زندگی انسان را در این دنیا بر عهد دارد، در حالی که دین برای سامان دهی امور دنیوی و اخروی تشریع شده است . بنابراین، دیدگاه ایشان - به عنوان رئیس مکتب تشیع - دیدگاهی حکومتی است و ایشان با نامشروع خواندن حکام طاغوتی به دنبال برپایی حکومتی عادلانه براساس مکتب تشیع بوده است . برای تبیین دیدگاه ایشان ابتدا کلیاتی شامل سه فصل: دین و سیاست ، اسلام و سیاست ، و تشیع و سیاست ، به رشته تحریر درآمده است . و در بخش دوم تئوری دولت تئوری دولت از دیدگاه ایشان تبیین شده است ، که دارای چهار فصل: ایدئولوژی، امت ، شرایط و صفات امامت ، و دولت - امامت می باشد. ایدئولوژی، با تعریف خاص خود، مهمترین عنصر در تشکیل دولت - امامت است که با پذیرش آن از سوی امت ، تحقق دولت امامت امکان می یابد و سایر عناصر دولت از قبیل سرزمین و حکومت و حاکمیت از عنصرهای ایدئولوژی و امت نتیجه گیری می شوند. بخش سوم، نحوه مشارکت سیاسی امت در دولت - امامت را بیان می کند و دارای چهار فصل: شوروی، النصیحه لائمه المسلمین، امر به معروف و نهی از منکر، و رضی العامه، است . بخش چهارم، سیره سیاسی امام صادق (ع) را بررسی می کند و شامل سه فصل است : تقیه و مسائل آن، موضع گیری امام صادق (ع) در قبال حکام طاغوتی، و موضع گیری امام صادق (ع) نسبت به قیافهای ضد حکام طاغوتی. در همه مراحل فوق روش تحقیق، بر اساس روش (تحلیل و برداشت خود را از متون احادیث منسوب به امام صادق (ع) ابراز کرده است . پیشنهاد این پایان نامه بررسی (رابطه امت و دولت - امامت در عصر غیبت) است و اینکه این دولت بر چه اساسی شکل گرفته، نحوه مشارکت مردم درآن چگونه است ؟