هیدروژئومورفولوژی رودخانه ای با نگرش سیستمی، حوضه و کانال رود و واحدهای ژئومورفیک آن را مورد بررسی وتجزیه وتحلیل قرار می دهد. در این سیستم اجزاء مختلفی وجود دارند که از جمله آنها می¬توان به لیتولوژی، تکتونیک، اقلیم، پوشش گیاهی و خاک،شیب دامنه ها و کانال رود، مورفومتری حوضه و شبکه آبراهه اشاره نمود. در این پژوهش با استفاده از روش شاخص¬های تکتونیکی و شاخص های ارزیابی شکل حوضه، حوضه رودخانه آجرلوچای از نظر تکتونیک و مورفومتری و شکل شناسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به نتایج این پژوهش، منحنی هیپسومتری و انتگرال هیپسومتری نشانگر جوان بودن حوضه از لحاظ سیکل فرسایشی هستند. تغییرات شاخص vf (که به طور متوسط برابر 68/0 است) انعکاس دهنده فعالیت تکتونیکی فعال می باشد. علاوه برآن ، شاخص sl برای حوضه محاسبه شده است که مقدار متوسط آن برابر با 477 و نشانگر وضعیت نیمه فعال تکتونیکی حوضه است. ایجاد گسل ها در سنگ های مقاوم سبب اختلاف ارتفاع قابل توجهی در نیمرخ طولی آجرلوچای و تغییرات قابل توجه شاخص sl شده است مقدار این شاخص برای حوضه برابر با 46/1 است که وضعیت فعال تکتونیکی را برای حوضه نشان می¬دهد. حوضه دارای مقدار زیاد شاخص سینوسی (smf) در ناحیه مورد بررسی و برابر 87/1 می باشد و نسبت عرض کف بستر به ارتفاع دره اختلاف بسیار زیادی دارد. شاخص عدم تقارن حوضه زهکشی (af) برابر 9/70 است. این شاخص به همراه شاخص تقارن توپوگرافی معکوس (با مقدار 62/0) نیز بیانگرعدم تقارن حوضه و فعالیت تکتونیکی فعال در منطقه می باشند. ارزیابی شاخص¬های مورفومتری در حوضه¬های آجرلوچای وجود فعالیت¬های نئوتکتونیکی در منطقه را اثبات می¬کنند. شواهد ژئومورفولوژی حوضه¬ زهکشی آجرلوچای حکایت از فرآیندهای نیمه فعال و فعال تکتونیکی دارند. بطوری¬که در حوضه¬های آجرلوچای در اثر حرکات عمودی گسل¬ها، انواع هورست¬ها و گرابن¬ها، پرتگاه¬های گسلی، پادگانه¬های رودخانه¬ای و غیره به وجود آمده اند.