«نفاق» به معنای ورود به دین اسلام از یک در و خروج از آن از در دیگر می باشد. نفاق فعل منافق است، «منافق» کسی است که کفر خود را در دل پنهان می دارد ولی به زبان اظهار ایمان می نماید و همواره به دنبال فرصتی جهت ضربه زدن به مسلمانان و حکومت اسلامی است. پیچیده بودن جریان نفاق و پنهان بودن چهره واقعی منافقان از ویژگی های مهم این پدیده خطرناک به شمار می آید. قرآن کریم به طور دقیق و کامل به مسأله نفاق پرداخته تا آنجا که سوره ای با این نام در قرآن کریم آمده است، و ضمن تشریح افکار و اندیشه ها و فعالیت های منافقان، و روش های مقابله با آنان ، شاخصه ها و ملاک هایی جهت شناسایی منافقان از جنبه های گوناگون معرفی می کند و مسلمانان می توانند با بهره گیری از رهنمودهای قرآن و احادیث پدیده نفاق و مصادیق آن را در هر زمان به ویژه درعصر حاضر، به درستی و به موقع شناسایی کنند و چه بسا «عدم بصیرت» در شناخت به موقع جریان نفاق و برخورد به موقع با عاملان آن، وقایع تلخی را در جامعه اسلامی به وجود می آورد. درک صحیح مفهوم نفاق در قرآن و پیشینه پیدایش آن در اسلام، تبیین مهم ترین شاخصه ها و ملاک های منافقان و تبیین نفاق و منافق در حکومت حضرت علی (علیه السلام) اقسام دشمنی و معرفی منافقین و علل دشمنی منافقین در حکومت علی (علیه السلام) و آشنایی با روش برخورد حضرت امیربا دشمن و بیان راه نجات از شیوه های اغفالگرانه دشمن و ضرورت دشمن شناسی و اهمیت اطلاعات در دشمن شناسی، از موضوعات مهم در این رساله می باشد. کلیدواژه: نفاق، شاخصه های منافقان، نفاق در حکومت حضرت علی (علیه السلام)