نام پژوهشگر: لیلا تقی زاد
لیلا تقی زاد رضا تیموری مفرد
در بدن انسان انتقال دهنده¬های عصبی مهمی از جمله استیل کولین وجود دارد که به عنوان پیام رسان بین سلول های عصبی عمل می¬کنند. درحالت طبیعی آنزیم استیل کولین استراز عمل هیدرولیز این ناقل عصبی را برعهده دارد. اما هرگاه در کار این آنزیم اختلال ایجاد شود باعث بروز بیماری های زوال عقل همچون بیماری آلزایمر می¬شود. بنابراین داروهایی جهت درمان این گونه بیماری تولید شد. طی سالیان اخیر تحقیقات بسیاری برای درمان بیماری آلزایمر صورت گرفته و چندین دارو از جمله دونپزیل تولید شد. از آنجا که دونپزیل و دیگر داروهای در دسترسی که برای درمان بیماری آلزایمر تجویز می¬شوند دارای عوارض جانبی شدیدی در بیماران مبتلا می¬باشند و همچنین به دلیل مشکلات فراوان درانجام مسیرهای سنتزی این داروها و هزینه های اقتصادی بالا، دانشمندان به دنبال مشتقات دونپزیل با قدرت مهارکنندگی بالای آنزیم استیل کولین استراز و عوارض جانبی کمتر از دونپزیل هستند. از این رو تلاش¬ها در راستای سنتز مشتقات دونپزیل افزایش یافته است. با توجه به منابع گذشته¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬، به خصوص مشتقات 6،5-دی متوکسی ایندانون می¬توانند نقش حیاتی را در کشف کاندیداها¬ی جدید برای فعالیت مهارکنندگی آنزیم استیل¬کولین-استراز داشته باشند. در این کار پژوهشی تلاش شده است تا از طریق بررسی روش های قدیمی، روش¬های سنتزی نوینی ارائه گردد. در روش نوین اول و دوم، ترکیب 6،5-دی متوکسی ایندانونی طی سه مرحله از تراکم آلدولی 4،3-دی متوکسی بنزآلدهید با مشتق نیتریلی و متیل استری دی اتیل آمینوپروپان و سپس احیا پیوند دوگانه و در ادامه هیدرولیز گروه نیتریل و استری و حلقه زایی، مشتق 6،5-دی متوکسی ایندانونی سنتز گردید. در روش نوین سوم این مشتق از واکنش مایکل بین ترکیب ?و? –غیر اشباع و آمین موردنظر سنتز شد. همچنین نمک این ترکیب توسط واکنش مانیخ سنتز گردید.