نام پژوهشگر: مهرداد مرادی قهدریجانی
مهرداد مرادی قهدریجانی علی محمد مدرس ثانوی
به منظور ارزیابی اثر تنش¬کم¬آبی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات گیاه زراعی آفتابگردان (helianthus annuus l.)، آزمایش مزرعه¬ای در سال 1391 در دو مکان تهران (دانشکده¬ی کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس) و اصفهان به اجرا در آمد. طرح تحقیقاتی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار در دو منطقه به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش کم¬آبی در سه سطح 60، 120 و 180 میلی¬متر تبخیر از تشتک تبخیر، به¬عنوان فاکتور اصلی و تیمار مواد بهبود دهنده-ی خاک در سطوح شاهد (عدم کاربرد)، زئولیت (t h-1 5/4) و پلیمر سوپر جاذب (kg h-1100) به همراه مواد بهبود دهنده گیاه در سطوح شاهد (عدم کاربرد)، سیلیکات کلسیم ( mg l-1400 ) و هگزاکونازول (gr l-1 2) به صورت فاکتوریل در کرت¬های فرعی بود. بر اساس نتایج حاصل، تنش کم¬آبی به طور معنی¬داری موجب کاهش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و قطر طبق آفتابگردان شد. بیشترین عملکرد دانه در شرایط استفاده¬ی همزمان از زئولیت و هگزاکونازول در شرایط عدم تنش کم¬آبی به دست آمد. در نتایج حاصل تنش کم¬آبی بر عملکرد روغن تأثیر منفی داشت. به طوری-که تنش کم آبی در سطح 180 میلی¬متر تبخیر موجب کاهش عملکرد روغن دانه¬ی آفتابگردان به میزان 58% شد. درصورتی که کاربرد پلی سوپر جاذب و سیلیکات کلسیم این کاهش را به 19% تقلیل داد. کاربرد زئولیت در تمامی شرایط موجب افزایش درصد روغن دانه شد. همچنین کاربرد زئولیت و هگزاکونازول موجب افزایش بیشتری در کارایی مصرف آب آفتابگردان نسبت به شاهد شد. هریک از تیمارهای بهبود دهنده¬ نتوانستند به تنهایی از کاهش کارایی مصرف آب در شرایط تنش جلوگیری کنند ولی به مقدارهای متفاوتی خسارت را کم نمودند. بطورکلی در شرایط کاربرد عوامل بهبوددهنده¬ی خاک¬کاربرد و برگی مشاهده گردید که خسارت¬های ناشی از تنش کم¬آبی بهتر کنترل شده است.