نام پژوهشگر: نیره صفائی
نیره صفائی سعید محسنی
خانواده مهم ترین بنیان اجتماعی است که دین مبین اسلام آن را به لحاظ نقش کلیدی که درروابط و مناسبات اجتماعی بازی می کند مورد توجه بسیارقرار داده است .از این رو شارع شرایط وآثارخاصی رابرای این قراردادمهم قائل شده است که دراغلب موارد اراده افراد نمی تواند آن را تغییر دهد .شارع مقدس برعقد نکاح صحیح آثاروحقوقی برای زوجین وضع نموده ودستوراتی صادرفرموده و در هرموردی که حقی برای دیگری قائل شده ،ناچارتکلیفی برای دیگری یا دیگران ایجاد کرده است.ازاین روی حقوقی خاص زوج ،حقوقی مخصوص زوجه وحقوقی هم مشترک بین هردو قرار داده که به تبع تکالیف ووظایفی را متوجه هریک می نماید.نص صریح قرآن کریم است :«لهن مثل الذی علیهن بالمعروف»(بقره/228)حقوقی برای زنان بر مردان است مثل آنچه برای مردان برعهده زنان ازتکالیف می باشد.یکی ازحقوق ووظایف مشترک زوجین طبق ماده 1103ق.م حسن معاشرت آنها با یکدیگراست که یکی ازدستورات اخلاقی مورد تاکید درقرآن و روایات درزندگی زناشویی می باشد. هرچنداین تکلیف جنبه اخلاقی دارد ،اما،با توجه اهمیت آن ازنظرحقوقی فاقدضمانت اجرا نمانده وعدم اجرای این تکلیف را می توان «سوءمعاشرت»تلقی نموده وبه حسب موردبرای متخلف ازاین تکلیف ضمانت اجرایی چون؛عدم استحقاق نفقه یا حق طلاق درنظرگرفت.امادرباره تکلیف«معاضدت زوجین درتشیید مبانی خانواده» با توجه به اینکه در ماده 1104 ق.م زوجین را مکلف به انجام آن نموده است ولیکن ضمانت اجرای کافی و لازم در مورد آن پیش بینی نشده است .