افعال پیچیده یکی از ساختهای بحثبرانگیز در بسیاری از زبانها است چرا که از بعضی جهات یک واژه تلقی میشوند حال آن که از لحاظ ساختواژی از دو یا چند تکواژ ساخته میشوند. این افعال درهمتنیدگی سطوح مختلف زبانشناختی از جمله نحو، صرف و معناشناسی را نشان میدهند. تبیینهای متفاوتی برای این پدیده در زبانهای مختلف پیشنهاد شده است. اشتقاق، ترکیب و انضمام فرایندهای غالب برای تبیین این ساختها هستند. در تحقیق حاضر افعال پیچیده از جنبههای مختلف ساختواژی، معنایی و نحوی مورد مطالعه قرار گرفتهاند. این مطالعات نشان میدهد که هیچ یک از فرایندهای ساختِ واژههای مرکب که برای تبیین ساختارهای مشابه در زبانهای دیگر پیشنهاد شدهاند نمیتوانند این پدیده را در کردی کرمانجی به طور کامل تبیین کنند. نظام حالت و ساخت ارگتیو همراه با ویژگیهای دیگر کرمانجی در مقابل انضمام مفعول مستقیم مقاومت میکنند. ترتیب واژهها و نظام حروف اضافه در کرمانجی فرایند دیگری از ساخت افعال پیچیده را پیش میکشد. قابلیت جداشدن همهی افعال پیچیده در کرمانجی و دیگر ویژگیهای آن، فرایند ترکیب و انضمام را برای افعال پیچیده کرمانجی ناکارآمد و غیرمحتمل میسازد. از آنجایی که ویژگیهای ساختواژی و معنایی افعال پیچیده در کردی کرمانجی شواهد کافی به دست میدهد که میتوان این افعال را در مجموعههای مختلفی دستهبندی نمود که هر یک میزان متفاوتی از واژگانی شدگی را نشان میدهند، لذا پیشنهاد می شود که این افعال را با قراردادن آنها بر یک پیوستار میزان ادغام و آمیختگی، در طی فرایند واژگانی شدن، تبیین کرد. این تبیین می تواند ساخت های غیر معمولی که در آن جزء غیر فعلی نه به صورت آزاد در واژگان وجود دارد و نه همراه با جزء فعلی یک واژه بسیط محسوب می شوند را نیز توضیح دهد و معنای مبهم افعال پیچیده و ساختار افعال سبک را نیز توضیح دهد.