علل موّفّقیّت و ظهور قدرتمندانه‏ی یک دولت و یا افول و عدم توفیق آن رابطه‏ای مستقیم با نحوه‏ی کشورداری و اجرای سیاست خارجی آن حکومت دارد. فلذا آشنایی با اسلوب‏های مختلف کشورداری و رعایت اصول این فنّ مهمّ و حیاتی توسّط حکومت‏های مختلف در گذشته و حال می‏تواند راهگشای خوبی برای تحقّق اهداف ملّی و منافع یک سرزمین یا دولت باشد، به ویژه اتّخاذ سیاست خارجی مناسب و منسجم که یکی از عوامل اصلی ثبات و دوام کشورها در صحنه‏ی بین‏المللی به شمار می‏رود. یکی از نمونه‏های بارز این حکومت‏ها که بررسی چگونگی به قدرت رسیدن، اوج‏گیری و در نهایت افول آن نشانگر تأثیر انکارنشدنی نحوه‎‏ی کشورداری و اجرای سیاست خارجی آن است، امپراتوری بزرگ هخامنشی است. هخامنشیان دوّمین سلسله‏ی پادشاهی ایران است که پس از زوال حکومت مادها، به وسیله‏ی کوروش هخامنشی به سال 550 ق.م بنیان‏گذاری شد و به مدّت 220 سال به حیات خویش ادامه داد. هخامنشیان در دوران اوّلیّه‏ی سلطنت خود و به دست پادشاهان موفّق و کارآمدی چون کوروش و داریوش اوّل به دستاوردهای گران‏بهایی در ابعاد گوناگون دست یافتند و به ویژه اصول کشورداری و سیاست خارجی موفّق آن قابل تأمّل است. آن‏ها با پایه‏گذاری اصل تسامح و مدارا با ملل مغلوب و همزیستی مسالمت‏آمیز و احترام متقابل به ملل مختلف و ادیان و مذاهب گوناگون در عرصه‏ی بین‏المللی انقلابی بزرگ در سیاست به وجود آوردند و با طرز تفکّر منطقی و تشکیلات منظّم کشوری و لشکری خود یکی از شکوفاترین تمدّن‏های بشری را به جهان عرضه کردند. لذا در این نوشتار به اصول کشورداری و سیاست خارجی هخامنشیان در دوره‏ی حکمرانی کوروش، کمبوجیه و داریوش اوّل پرداخته شده است.