شکل گیری رابطه مرکز- پیرامون در داخل کشور،شرایط جدیدی را رقم می زند که این شرایط جدید مرکز را وادار به تجدید در روابط خود به پیرامون می سازد.این رابطه نوین بین مرکز و پیرامون کاملاً با شرایط قبل متفاوت است و منجر به ایجاد همگرایی بین آن ها می شود که در صورت توفیق، نگاه جمعیت مرزنشین به سمت درون و همگرایی معطوف می شود که خود باعث توسعه ی فضایی مناطق مرزی خواهد شد(عندلیب،35:1380).این رغبت و علاقه وافر به مناطقی که در امتداد مرزهای همگرایی کشورها قرار گرفته اند به طور مشخصی از این تصور نشات گرفته که این مناطق جغرافیایی ویژه ممکن است موجب ایجاد سازگاری اقتصادی در همگرایی بین کشورها گردند.(niebuhr,2004,vi) بدین معنی که در مرزهای اکثر کشورهای در حال توسعه سطح قابل توجهی از نیاز مردم مرزنشین از طریق مبادلات مرزی تامین می شود.این گونه مبادلات علی رغم غیررسمی و محلی بودن آن دارای نقش پراهمیتی در مبادلات میان کشورهای همسایه بوده و باعث بهبود زندگی ساکنان نقاط مرزی می شود.از این رو برنامه ای کردن چنین مبادلات و جریان هایی در نوع خود به توسعه همکاری های متقابل اقتصادی ،گسترش بازارهای مرزی محلی ،ایجاد صلح و ثبات در مناطق مرزنشین و بهبود امنیت در این مناطق و بالاخره بهبود زیرساخت ها و خدمات مورد نیاز منطقه را به همراه می آورد.در مجموع ،اقتصاد مناطق مرزی می تواند نقش اساسی در ترقی پیشرفت توسعه اقتصادی نواحی مرزی ،بهبود استانداردهای زندگی مردم،کاهش فقر،توزیع مناسب درآمد،ایجاد روابط دوستی و آشنایی بیشتر،تسریع همکاری های بیشتر بین نواحی مرزی داشته است.(145chandoewit,2004,) در این پایان نامه به بحث و بررسی در ارتباط با نقش شهرهای مرزی ماکو و بازرگان در توسعه منطقه ای پرداخته ایم.شهر ماکو در شمال غربی استان آذربایجان غربی در 15 کیلومتری مرز بازرگان قرار دارد. این شهر با مرکز استان 280کیلومتر و با پایتخت 850 کیلومتر فاصله دارد. شهر بازرگان نیز به همراه پایانه مرزی آن ، که در شهرستان ماکو قرار دارد به عنوان یکی از معابر ورودی و خروجی مهم در شمال غرب کشور با قابلیت های بالا در حال فعالیت بوده و به عنوان مهم ترین و کوتاه ترین راه موجود برای مبادله کالا و مسافر از طریق ایران به اروپا محسوب می گردد. موقعیت مناسب منطقه باعث شده تا عملکرد بازرگانی و تجاری به عنوان عمده ترین عملکرد حوزه فراگیر منطقه به حساب آید.که گواه این مطلب وجود گمرکات و بازارچه ی مرزی است. بنابراین هدف از این پژوهش این است که به روش هایی دست یافت که بتوان به ارتقاء توسعه ی منطقه ای شهرهای ماکو و بازرگان در راستای جهانی شدن پرداخته شود. این دستیابی امکان پذیر نخواهد بود جز از طریق بررسی توصیفی- تحلیلی قوت ها- ضعف ها و فرصت ها - تهدیدات براساس چهار دسته شاخص اقتصادی ،اجتماعی – فرهنگی- گردشگری، فن آوری و نوآوری- همکاری های بین المللی ،زیرساخت ها در قالب شش فصل در این پژوهش است. در فصل اول به ارائه کلیات پژوهش ،در فصل دوم به بررسی چارچوب نظری پژوهش که در راستای مبانی نظری و ویژگی های شهرهای مرزی و بررسی طرح ها و برنامه های انجام شده در سال های گذشته در شهرهای ماکو و بازرگان و همچنین مطالعات تجربیات موفق دیگر کشورها در این زمینه پرداخته شده ،در فصل سوم به تفسیر متدولوژی پژوهش و مدل swot ،فصل چهارم شناخت وضع موجود شهرهای ماکو و بازرگان براساس شاخص های بدست آمده در فصل دوم پرداخته،فصل پنجم به بررسی نقاط قوت وضعف، فرصت و تهدید شهرهای مرزی ماکو و بازرگان و در ادامه ی این فصل با ایجاد ماتریس درونی و بیرونی و ایجاد ماتریس qspm به اولویت بندی راهبردها پرداخته شده است. در نهایت این پایان نامه در فصل ششم با نتیجه گیری ، آزمون فرضیه ها و ارائه راهبردهای مناسب در هر یک از شاخص ها ، به پایان می رسد.