در میان شروط مطرح شده برای پذیرش روایت راویان از سوی حدیث پژوهان متاخر، عنصر مذهب نقش محوری در تقسیم حدیث به انواع اربعه ایفا می کند و این خود سوالی را برای نگارنده پدید آورد که آیا واقعا مذهب راوی چنین نقش محوری را داراست که بر اساس آن بتوان درجات روایات را پی ریزی کرد. لذا برای پاسخ به این پرسش بر آن شدیم که دیدگاه صاحب نظران متقدم این فن، محمد بن حسن طوسی مشهور به شیخ طوسی(م464) و احمد بن علی نجاشی( م454) و احمد بن حسین بن عبیدالله غضائری معروف به ابن غضائری (درگذشته در نیمه نخست قرن پنجم)، را در این خصوص بررسی نمائیم. درفصل اول کلیات موضوع بررسی شده است. درفصل دوم وجود توثیق های ذومراتب در مورد راویان منتسب به فرقه های شیعه و اهل سنت و جرح شمار قلیلی از آنان و عدم تفکیک میان حال استقامت و انحرافشان ازسوی سه رجالی بزرگ متقدم شیعه بررسی شده است. در فصل سوم ملازمت جریان مذهب غلو با کذب، مراتب مختلف تضعیف درباره غُلات و تفکیک میان حال استقامت و انحراف غالیان، مورد مطالعه قرار گرفته است. در فصل چهارم راویان ضعیف امامی مذهب در جهت روشن تر شدن عدم مدخلیت مذهب راویان، حتی امامی بودن آنان، در جرح و تعدیل بررسی و برخی دلایل تضعیف آنان از جمله کذب و ضعف دستاورد حدیثی اشاره شده است. نتیجه نهایی این تحقیق آن است که وابستگی راوی به فرقه های شیعه یا عامی بودنش دلیلی بر ضعف او نزد رجال شناسان متقدم شیعه نبوده بلکه میزان تطابق راوی با دو قله بلند صدق و ضبط، ملاک داوری رجالی آنان پیرامون راویان بوده است. و به همین جهت است که به دلیل فقدان صداقت در میان غلات، تضعیف صددرصدی آنان را شاهد هستیم. بر پایه یافته های این پژوهش به نظر می رسد اختلاف مذهبی معیاری برای تقسیم و رتبه بندی حدیث نمی تواند باشد.