رفتار و ذهنیت کودکان بر اثرِ مواجهه با محیط اطراف شکل می¬گیرد. چگونگی این مواجهه در پرورش یافتن استعداد و فطرت درونی کودک حائز اهمیت است. معماری کودکستان به عنوان جزیی از محیطی که کودک در آن به سر می¬برد بر چگونگی پرورش ذهنی کودک تاثیرگذار است. مسئله اصلی در این پژوهش، بازخوانی نگاه اسلام به آموزش و پرورش کودک و چگونگی تاثیر آن بر کالبد معماری است. در این پژوهش، به طور خاص، اصلِ "بینش سازیِ معنویِ کودک" که از آموزه¬های سنت اسلامی و تاریخی ایرانی در تعلیم و تربیت است، مورد بررسی قرار گرفته تا روش¬هایِ ارتقا آن در کودک، از طریق معماری مورد بررسی قرار گیرد. هدف این پژوهش ارائه اصولی طراحانه در جهت ارتقا بینش سازی معنوی کودک از طریق معماری؛ و همچنین ارائه این اصول در قالب یک طرح معماری است. در این راستا با استفاده از مطالعه¬یِ کتابخانه¬ای با تنظیم مبانی دینی و تاریخی این اصل به استخراج شاخص های معماری مربوط به آنها و اعتبار سنجی آنها به روش دلفی پرداخته و سپس از طریق آزمون فریدمَن میزان تاثیرگذاری و رتبه¬بندی هریک از آن¬ها بیان شده است. یافته¬های پژوهش حاکی از آن است که تحریکِ کنجکاویِ کودک و کمک به آموزش غیرمستقیم از طریقِ تجسس در محیط اطراف، منجر به "بینش¬سازی معنوی" به صورت غیر مستقیم، در دوران کودکی می¬گردد. براین اساس "طبیعت-گرایی در محیط کودکستان"، " پرورش فکریِ کودک به روش غیر مستقیم تجربی" و " توجه به پویایی، تحرک و بازی کودک" در طراحی کودکستان¬ها، که هر یک در راستای تحریکِ کنجکاوی و کمک به آموزش غیر مستقیم کودک می¬باشد؛ بر "بینش سازی معنوی کودک"، تاثیر مثبت دارد. در این راستا شاخصه¬های معماری مربوط به هریک از این اصول، به صورت مبسوط در متن پایان نامه و قسمت "نتایج پژوهش" آمده است. واژگان کلیدی: کودکستان، کودک ، بینش¬سازی معنوی، طبیعت¬گرایی، تجربه¬گرایی ، بازی کودک.