نام پژوهشگر: فاطمه خورشیدی کرانی

ارزیابی تطبیقی روایات معصومین با اقوال لغویان در مفردات سوره های نمل و قصص
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  فاطمه خورشیدی کرانی   محمدهادی مفتح

آیات قرآن کریم مجموعه ای از عبارات و گزاره هایی به زبان عربی است که این عبارات و جملات قرآن خود از واحدهای کوچک تری به نام کلمات یا واژه ها شکل یافته اند که در یک اصطلاح از آنها به مفردات قرآن تعبیر می شود. روایات تفسیری معصومین (ع) که در ذیل کتب تفسیری به دست ما رسیده است که به آنها تفسیر روایی یا اثری می گویند از جمله تفسیر قمی و البرهان و تفسیر منسوب به امام عسکری و... به فهم معنای کلمات و در نتیجه آیات قرآن به ما کمک می کند، چون دانستن معانی مفردات قرآن کریم یکی از ابزارهای لازم برای دانستن معنای آیات وحی الهی است و آگاهی درست و دقیق از معانی الفاظ کلام حق، یکی از شروط لازم و ضروری برای مفسر قرآن کریم محسوب می شود که به کمک آن به مفهوم و مراد الهی دسترسی پیدا می شود. معصومین (علیهم السلام) به عنوان کسانی که مبین و مفسر اصلی قرآن کریم هستند به تفسیرآیات پرداخته اند. علمای اهل لغت و مفسرین نیز برای درک معنای صحیح الفاظ قرآن از ابتدا قرن دوم هجری حرکت گسترده ای را در ریشه یابی واژگان قرآن آغاز کردند، کتاب های مستقلی نیز در این موضوع نگاشته اند. و بر هر قرآن پژوهی لازم است که برای شناخت و فهم صحیح قرآن به ویژه در زمینه ی مفردات علاوه براستفاده از کتب لغوی، به روایات معصومین (علیهم السلام) نیز مراجعه نماید. در این رساله کوشش شده است، ارزیابی تطبیقی بین آنچه معصومین (علیهم السلام) در مورد مفردات سوره های نمل و قصص بیان کرده اند و معنایی که لغویون از این واژه ها ارائه داده اند صورت گیرد. بررسی ها در این تحقیق نشان می دهد، توضیحات معصومین (علیهم السلام) در تبیین مفردات قرآن کریم،در مواردی تنها ناظر به همان معنای لغوی و عرفی واژگان می باشد، مانند واژه لدن، آنست و... . اما در بیشتر موارد مانند واژگان حسنه و سیئه معصومین از این حد گذر کرده و به ذکر معنای تأویلی و باطنی واژگان، معرفی مصادیق عینی و خارجی آنها، وجه تسمیه ی آن مصادیق و ویژگیهای آنها پرداخته اند.