منطقه قفقاز شمالی قسمتی از فدراسیون روسیه است که دارای هفت جمهوری خود مختار و دو سرزمین می باشد. این منطقه به لحاظ حائل بودن میان اروپا و اوراسیا و موقعیت گذرگاهی بین آسیا و اروپا و همچنین قابلیت انرژیک و ترانزیت انرژی دارای اهمیت ژئوپلتیکی خاصی است. ضمن آنکه این منطقه نقطه برخورد دو قدرت حاکم جهان غرب یعنی شوروی و ایالات متحده و دوقطب اخیر یعنی ناتو و غرب به سرکردگی ایالات متحده و قطب در حال شکل گیری اوراسیا یعنی روسیه، چین و ایران می باشد. لذا ما شاهد آن هستیم که پس از فروپاشی شوروی این منطقه تحرکات جدیدی را شروع می کند و سعی بر آن دارد تا از فرصت پیش آمده در معادلات جهانی جایگاه جدیدی را پیدا نماید. در این تحقیق سعی بر آن شده است ضمن معرفی عناصر سابق و متغیر ژئوپلتیکی این منطقه با اشاره به ریشه مناقشات و بحرانهای داخلی منطقه و فرا منطقه ای و همچنین بیان استراتژیهای جدید قدرتهای بزرگ جهانی، جهت گیریهای روسیه و ناتو با حمایت ایالات متحده آینده ژئوپلتیکی قفقاز شمالی در معادلات بین المللی بررسی گردد و چشم انداز روند تحولات این منطقه در سیر سیاست خارجی بازیگران بین المللی بررسی گردد. همچنین در این تحقیق به سیاست خارجی ایران نسبت به این منطقه با توجه به گذشته تاریخی و تمدنی و اعتقادی اشاره گردیده است که فضای باز گفتمانی مناسبی را برای مانور ایران در این منطقه بازی می کند تا در صورت مشاهده ناهماهنگی روسیه در منطقه با ایران می تواند با حضور در حیات خلوت روسیه فرصتی را برای خود ایجاد نماید.