نام پژوهشگر: دیانا حیدری
دیانا حیدری زیور صالحی
با توجه به افزایش چشمگیر جمعیت جهانو نیاز مبرم به غذا در سالهای اخیر، پیشرفت های مهندسی ژنتیک در ایجاد موجودات تغییریافته ژنتیکی(gmos) باعث ورود گسترده محصولات این فناوری و به خصوص گیاهان تراریخته به بازارمصرف شده است. علیرغم نگرانی درباره ایمنی این محصولاتغذایی به طور مداوم بر سطح زیر کشت این گیاهان و همچنین تعداد کشاورزانی که به کشت این محصولات می پردازند، افزوده می شود. معمولاً محصولات وارداتی ازطریق گمرکات کنترل می شوند؛ اما در برخی موارد این محصولات از مبادی غیررسمی وارد کشور می شوند. بنابراین فرآورده های بیولوژیک موجود در بازارمصرف، مانند گیاهان و بذرهای وارداتی، باید از حیث gmo بودن یا نبودن مورد ارزیابی قرار گیرند.هدف از این پژوهش شناسایی ذرت های تراریخته بااستفاده از روش مولکولی حساس و اختصاصی واکنش زنجیره ای پلیمراز (pcr) است که قابلیت جداسازی مواد غذایی تراریخته از غیر تراریخته را دارا می باشد. این اولین مطالعهانجام شده در ایران با هدف تشخیص ذرت های تراریخته در سبد کالای مصرف کنندگان ایرانی بر پایه ی pcr، پروموتر p35s و پایان دهنده tnos می باشد. 3 نمونه تراریخته ذرت از گمرک شیراز تهیه وdna آنها به روشستیل تری متیل آمونیوم بروماید(ctab)استخراج شد. آزمون pcr جهت شناسایی ذرت با استفاده از ژن بومی اینورتاز(ivr) که در تمام ارقام ذرت وجود دارد صورت گرفت. جهتشناساییذرتهای تراریخته آزمونpcr بر اساس پروموتر p35s وپایان دهندهtnosبا آغازگرهای اختصاصیp35s1،p35s2 و ha-nos118f،ha-nos118rبهینه گردید. dna 37 نمونه ی ذرت جمع آوری شده از بازار مصرف 7 شهر بزرگ و 6 نمونه ذرت جهاد کشاورزی، به روش استاندارد ctab استخراج وآزمونpcr ژن اینورتاز و پروموتر p35s و پایان دهنده ی tnos بر روی تمامی نمونه ها انجام شد.ژنivr،tnosو p35sجهت تعیین توالی و تهیه کنترل مثبت کلون شد.آزمونpcr ژن هایivr،tnosو p35sبر روی نمونه ها بهینه و آمپلیکون 226 bp، 118 bpو 195bpبه ترتیب تکثیر گردید. هر سه محصول pcr به روش t/a cloning و با استفاده از پلاسمید ptz57r و میزبانjm107 e.coli کلون شد. از میان46 نمونه ذرت جمع آوری شده از بازار مصرف، گمرک و جهاد کشاورزی100% به لحاظ ژن بومی اینورتاز و (12عدد) 26% از نمونه ها به لحاظ اگزوژنtnos و 56% به لحاظ p35sمثبت شدند. نتایجاین مطالعه نشان می¬دهد که درصد بالایی از ذرت های مصرفی در بازار ایران بر اساس واکنش زنجیره ای پلیمراز و پایان دهنده tnos و پروموتر p35s که یک آزمون غربالگری برای گیاهان تراریخته محسوب می شود، تراریخته می باشند. نتایج را می-توان با انجام آزمون های غربالگری دیگر نظیر cry1abو nptii و ... تأیید نمود. با این وجود تا کنون هیچ اقدامی جهت برچسب گذاری و آگاهی مصرف کننده صورت نگرفته است.