نام پژوهشگر: نگار پورزینلی
نگار پورزینلی طهماسب آسمانه
با پیشرفت علم و تکنولوژی، انسان و دیگر موجودات زنده همواره در معرض مخاطرات بیشتر قرار میگیرند. روز به روز بر آلودگی محیط زیست افزوده میشود. گرچه نیترات به عنوان یکی از شکلهای غالب عنصر ضروری بسیار مهم نیتروژن توسط ریشه گیاه جذب میشود، ولی مقادیر بالای آن به عنوان یکی از مهمترین منابع آلودگی آب و خاک، تهدیدی جدی برای اکوسیستم محسوب میشود. گیاهپالایی یک نوآوری و تکنیک ارزشمند موثر پاکسازی است که از گیاهان برای زدودن و یا کاهش آلودگیهای زیستمحیطی استفاده می کنند. در این پژوهش، به منظور ارزیابی پتانسیل گیاه¬پالایی و تجمع نیترات، اثرات سطوح مختلف نیترات بر برخی شاخص های رشد و نمو گیاهان پونه (mentha longifolia) و نعناع (mentha piperita) مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا جوانه زنی و سایر ویژگی های بذری این گیاهان، در اطاقک رشد بررسی گردید. پس از آن، در محیط کشت هیدروپونیک، تیمار غلظت¬های مختلف نیترات اعمال گردید و در این شرایط، پتانسیل گیاه پونه در کاهش آلایندگی نیترات و اثرات نیترات بر برخی از شاخص های فیزیولوژیک گیاهان پونه و نعناع بررسی شد. بررسی نتایج نشان داد که واکنش شاخصهای جوانهزنی و رشد اولیه گیاهچهها به کاربرد نیترات پتاسیم مثبت است که میتواند به استقرار اولیه آنها کمک نموده تا در مراحل بعدی رشد، نیترات را به طور موثرتری جذب، تثبیت، تجمع و یا پالایش دهند. همچنین، غلظتهای بالای نیترات، اثرات مثبتی بر جنبههای رویشی و فیزیولوژیکی این گیاهان داشت. به طورکلی، با افزایش غلظت نیترات محلول، شاخصهای: طول ساقه و ریشه، سطح برگ، وزن خشک و تر اندامهای گیاهی محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل برگ، مقدار نیترات، مقدار پروتئین و نیتروژن کل اندامهای گیاهی چهار جمعیت گیاهان پونه و نعناع افزایش، ولی مقدار کربوهیدرات و آنتوسیانین آنها کاهش یافت. بنابراین به نظر میرسد گیاه پونه، پتانسیل جذب، تثبیت و تجمع نیترات در اندامهای گیاهی را دارد و گزینه مناسبی برای گیاهپالایی و زدودن مقادیر مازاد نیترات محیط میباشد. همچنین بررسی اثر نیترات بر گیاه نعناع که به عنوان سبزی خوراکی مصرف میشود، نشان داد که با افزایش غلظت نیترات محلول، میزان مازاد آن را در خود ذخیره میکند و بنابراین برای سلامتی انسان زیانبار است. بنابراین ضروری است هنگام کشت، احتیاط لازم در زمینه کوددهی نیتروژنی بعمل آمده تا منجر به تجمع مقادیر مازاد نیترات نگردد.