از جمله علل ناباروری در مردان نقص در مراحل مختلف اسپرماتوژنز می باشد که می تواند منجر به عدم حضور اسپرم در حالت آزواسپرمی و یا کاهش میزان اسپرم در الیگواسپرمی شدید (کمتر از 5 میلیون در میلی لیتر) شود. امروزه با پیشرفت روش های کمک باروری (art) بسیاری از افراد نابارور قادر به داشتن فرزند می باشند. اما همواره خطر انتقال ناهنجاری های ژنتیکی مربوط به ناباروری از والدین به فرزندان وجود دارد. بنابراین، بررسی ریز حذف های کروموزوم y در بیماران نابارور با نقص اسپرم زایی از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از تحقیق حاضر بررسی فراوانی ریز حذف های نواحی از کروموزوم y در مردان نابارور مبتلا به آزواسپرمی غیر انسدادی یا الیگواسپرمی شدید مراجعه کننده به مرکز ناباروری دکتر رستمی در جنوب غرب ایران، شیراز می باشد.در این مطالعه 60 مرد نابارور با الیگواسپرمی شدید وآزواسپرمی غیرانسدادی مورد بررسی قرار گرفتند.کلیه بیماران جهت تعیین ریز حذف های کروموزوم y در سه ناحیه azfa، azfb و azfc با روش multiplex pcr مورد بررسی قرار گرفتند. پرایمر مارکرهای sy86 و sy84 برای ناحیه ی azfa، پرایمر مارکرهای sy134 و sy127 برای ناحیه ی azfb و پرایمر مارکرهای sy255 و sy254 برای ناحیه ی azfc استفاده گردید. میزان 3/8 درصد ریزحذف در مردان الیگواسپرم شدید و آزواسپرم مشاهده شدکه با تفکیک به گروه های آزواسپرم و الیگواسپرم شدید به ترتیب 3/3 و5 درصد به دست آمد. تمام ریزحذف ها در ناحیه ی azfc (sy254, sy255) بودند. این مطالعه تاکید می کند که آنالیز و بررسی ریز حذف ها برای کلیه بیماران الیگواسپرم شدید و آزواسپرم با علت ناشناخته که کاندید تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم هستند بایستی انجام گیرد. همچنین عوامل ناشناخته ای در ناباروری مردان وجود داردکه لزوم بررسی های بیشتر و دقیق تر در این زمینه را ایجاب می کند.