روند توسعه کشاورزی وروستایی تابعی از عوامل اکولوژی، اقتصادی و اجتماعی درونی و بیرونی در جامعه روستایی است. از آنجا که نمود عینی ساختارهای بخش کشاورزی در هر جامعه روستایی مبتنی بر نظام های بهره برداری آن جامعه شکل می گیرد. لذا تغییرات آن در ساختار کشاورزی نیز تأثیرگذارخواهد بود. امروزه تولید محصولات کشاورزی برای تأمین نیازهای غذایی جمعیت هر کشور و تأمین امنیت غذایی از الزامات توسعه پایدار به شمار می آید و این رسالت اغلب برعهده جامعه روستایی است. از این رو شناخت نظام های بهره برداری می تواند نقش تعیین کننده ای در توسعه پایدار روستایی داشته باشد. بنابراین تأکید بر تحقیق و مطالعه تعاونی تولید روستایی که یکی از بارزترین نظام های بهره برداری کشاورزی پس از اجرای اصلاحات اراضی که در ایران تبلور و رشد یافته می تواند از ارکان اصلی مطالعه توسعه پایدار نواحی روستایی کشور به شمار آید. شرکت های تعاونی تولید روستایی به عنوان نهادهایی که از بطن جامعه روستایی سرچشمه می گیرند، نقش انکار ناپذیری در توسعه روستایی به عهده دارند. تعاونی های تولید به عنوان منبع مشارکت و تحرک بخش نیروهای انسانی در نیل به توسعه درون زا و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی اهمیت وافری دارند. بر این اساس پایان نامه حاضر با عنوان نقش شرکت های تعاونی تولید در توسعه پایدار روستایی به بررسی عملکرد و نقش یکی از شرکت های تعاونی تولید استان تهران با نام شرکت تعاونی تولید روستایی محمدیه شهرستان رباط کریم درمدیریت وتوزیع آب کشاورزی منطقه می پردازد. پایان نامه از نوع کاربردی بوده و روش تحقیق آن توصیفی- تحلیلی است جامعه آماری در این پژوهش کشاورزان و بهره برداران 850 عضو شرکت تعاونی تولید روستایی محمدیه ساکن در24 روستای تحت پوشش این تعاونی تولید است که بااستفاده از فرمول کوکران 218 خانوار ( حدود 25 درصد ) از اعضاء به عنوان نمونه انتخاب و براساس نسبت بهره برداران عضو تعاونی درهرروستا به کل اعضاء تعاونی تعیین گردیده است. برای ارزیابی نقش شرکت تعاونی تولید محمدیه در توسعه پایدار نظام سکونتگاهی روستایی منطقه، ابتدا با مقایسه شاخص های مربوط به نظام بهره برداری کشاورزی، توسعه پایدارکشاورزی و توسعه پایدارروستایی، شاخص های مشترک استخراج و ملاک عمل قرار گرفت. سپس علاوه بر داده های موجود در سرشماری های عمومی، اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعه میدانی و تکمیل پرسش نامه ، مشاهده مستقیم و مصاحبه تکمیل و با استفاده از روش های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند تا مشخص گردد که آیا شرکت تعاونی تولید محمدیه بامدیریت و توزیع مناسب آب کشاورزی در ناحیه توانسته است نقش موثری در توسعه پایدار روستایی منطقه تحت پوشش خود از نظر اعضاء خود داشته باشد؟ با انجام مطالعات بعمل آمده دراین پژوهش مشاهده گردیده ؛ شرکت تعاونی تولید روستایی تنها نظام بهره برداری کشاورزی محسوب نمی شوند ، بلکه از بسیاری جهات مانند یک الگوی توسعه پایدار روستایی به حساب می آیند . از این رو نتایج تحقیق نشان داد ؛ بین تعاونی های تولید و توسعه پایدار نظام سکونتگاهی روستایی ارتباطات تنگاتنگی وجود دارد که این ارتباط و وجوه مشترک از جمله مسائلی است که در این تحقیق به آن پرداخته شده؛ همانگونه که پیداست از برآیند ابعاد اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیک مولفه های گوناگونی بروز پیدا می نماید که در واقع هر کدام از آن ها در نقش تعاونی تولید در پایدارتوسعه روستایی قابل تأمل است ،که در بعد اقتصادی شاخص های گوناگونی از جمله تولید و درآمد و مانند آن را مطرح می سازد که خود بحث اقتصاد روستایی و کشاورزی با محوریت اقتصاد را شامل می گردد. در بعد اجتماعی نیز به شاخص ها و مولفه هایی همچون مشارکت مردم روستایی و نیز بحث کشاورزی اجتماعی مدنظر است که خود دارای مولفه های مختلفی می باشد؛ و در بخش اکولوژیکی (زیست محیطی) توجه به محیط زیست و به خصوص منابع آب و خاک از جمله مولفه هایی است که به آن ها در این پژوهش پرداخته شده است .