این پژوهش تلاش دارد به تحلیل و بررسی تقابل¬های دوگان? دیوان پروین اعتصامی از دیدگاه نشانه¬شناسی بپردازد. تقابل¬های دوگانه یکی از مفاهیم اساسی در نظریات نشانه¬شناسی است که در باورهای اساطیری و فرهنگی بشر ریشه دارد. به اعتقاد اکثر نظریه¬پردازان نشانه¬شناسی، زبان از مجموعه¬ نشانه¬هایی تشکیل شده است که وقتی نشانه¬ای در تقابل با نشانه¬ای دیگر قرار می¬گیرد معنا پیدا می¬کنند. در این پژوهش تقابل¬های دوگان? دیوان پروین از دو دیدگاه انواع تقابل¬ها و مرکز و نامرکز (حاشیه) بودن آن¬ها با روش تحلیلی-توصیفی مورد بررسی قرار گرفته¬اند. به این صورت که در ابتدا مقدمه¬ای در خصوص پروین اعتصامی، مناظره و سبک مناظرات او و پس از آن کلیاتی دربار? نشانه¬شناسی و تقابل¬های دوگانه مطرح شده است و سپس تقابل¬های مناظرات او از دیدگاه انواع تقابل و مرکز و حاشیه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است و در نهایت یک نتیج? کلی از این تحقیق ارائه شده است. در حقیقت اکثر مناظرات پروین بر پای? تقابل¬های دوگانه سروده شده است، بدین شکل که یا دو عنصر متقابل دو طرف مناظره هستند یا شاعر دو عنصر (نشانه) را با کمک معنای ضمنی آن¬ها مقابل هم قرار می¬دهد. هم¬چنین پروین براساس مرکز و حاشیه¬هایی که در اشعارش مطرح کرده است دنیایی را که در آن زندگی کرده و هم¬چنین دنیای آرمانی مدنظر خود را به تصویر کشیده است.