نام پژوهشگر: ربابه فقه موسی پور

بررسی خصلت های منفی عرب جاهلی در قرآن و روش مقابله با آن و راه های برون رفت از جاهلیت مدرن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی تهران 1393
  ربابه فقه موسی پور   علی غضنفری

قرآن کتاب هدایت بشر و پیام آور برنامه سعادت انسان است. مخاطب آن ابتدا مردم عربستان بودند. مردمی که در نهایت غفلت و جهل زندگی می¬کردند. در قرآن به فرهنگ و آداب زندگی این مردم اشاره شده است و از آن به عنوان دوران جاهلیت نام برده است. آشنایی با چگونگی زندگی مردم در زمان جاهلیت باعث می¬شود تا تصویر واضحی از جامعه نشان داده شده و روش مقابله با آن نیز می¬تواند الگویی برای مقابله با جهل و غفلت در جوامع کنونی باشد. پژوهش حاضر به روش کتابخانه¬ای تدوین شده است. با بررسی و بیان ویژگی¬های منفی عرب جاهلی و روش¬مقابله قرآن با آن خصلت¬های منفی می¬توان گفت: بت¬پرستی از اعتقادات جاهلی اعراب ریشه می¬گرفت و به دنبال خود باعث افکار و اعمال جاهلی زیادی می¬شد. اعراب برای اینکه رضایت بت¬ها را جلب کنند، فرزندان خود را قربانی می¬کردند. تقلید از گذشتگان، بی¬اعتقادی به مبدأ و معاد دلیلی بود که عرب¬ها اصل جبر را بپذیرند. در اقتصاد جامعه عرب ربا باعث شده بود تا ثروت در دست عده¬ای اندک قرار گیرد و بقیه در فقر و در خدمت ثرووتمندان زندگی کنند. اوضاع فرهنگی مردم بسیار ضعیف بود. زنده به گور کردن دختران و قتل، نشان از انحطاط فکری مردم می¬داد. قرآن کریم بعد از بیان این نمود¬های جهل به درمان آن پرداخت. روش¬های مقابله با انحراف و غفلت در قرآن بسیار زیاد و متنوع است و با توجه به سن، جنس و زمان و مکان مخاطب متغییر است. روش¬هایی که برای تبلیغ دین اسلام در قران وجود دارد را می¬توان تحت عنوان کلی "روش قرآن برای دعوت به معارف و مبارزه با جهل" نام برد. این¬ها روش¬های کلی اسلام در دعوت، به نوعی روش برخورد با مظاهر جاهلی است. مانند بیان سرگذشت اقوام گذشته و دعوت به الگوگیری، استفاده از مثل و ایجاد سوال برای بیان غیر مستقیم احکام روشی برگزیده برای انتقال مطلب می-باشد. غفلت و جهل در جامعه¬ای که از نظر علم در مرتبه¬ بالاتری قرار گرفته اندکی متفاوت جاهلیت عرب می¬باشد. خودکشی، سقط جنین، اسراف و فحشا مصادیقی از جهل و غفلت از تعالیم دین است که بر انسان بعد از 14 قرن از طلوع اسلام سایه¬ افکنده و آن را شبیه دوره جاهلیت کرده است. راه درمان این جهل تنها در بازگشت به آغوش اسلام است تا با بهره¬گیری از سرچشمه زلال حقیقت موجبات سعادت در دنیا و آخرت فراهم شود.