ورود ایرانبهعصرجدید،ایرانراوارد دورانیکردکهبهرویاروییبزرگمیان اندیشه مشروطه گری و اندیشه ی دینیانجامید. درحالیکه این دو اندیشه ی متفاوتازنظربنیادهایفلسفی،سیاسی،اقتصادی،اجتماعیوفرهنگیبایکدیگر دارایتعارضماهویاست،چنینتعارضیهمهجامعهرادراشکالمختلفذهنی وعینیدربرگرفت؛ازجملهیکیازعمده تریننهادهاییکهدرنقطهآغازینو اصلیاینتعارضبه چالش کشیدهشد،"دینوروحانیت"بودهاست. روحانیتکهتاقبلاز ورود افکار نو و مشروطه خواهانهتنهاازمنظردینیوتفاسیرمذهبیقابلدسته بندیبود،پسازآنبامسائل جدیدیمواجهگردیدکهنهدرون دینیبلکهبرون دینیبود .انقلاب مشروطهکهنقطهآغازینورودایرانبهعصرجدیدوتعارضجدیورسمیمیان این دو مشرب فکری متفاوتمحسوبمیگرددسببشدکهمیاننیروهایسیاسیوازجمله روحانیتبراساس اتخاذ موضع آنان در قبال اندیشه ی جدید شکافبزرگیشکلگیرد. در این باره، میانروحانیتشکافی حاصل شد که آن ها را در دوگروه اصلی "مشروعه خواه" و "مشروطه خواه" جای داد که نمایندگان بارز این دو طیف "نائینی" و "شیخ فضل ا...نوری" بودند.آنچهاین پژوهشدرپیبررسیآنخواهدبود،بررسی مفهوم "قانون" و خاستگاه قدیم و جدید آن به منظور بررسی تحولات عصر مشروطه و روحانیت مشروعه خواه و مشروطه خواه به بررسی آراء نائینی و شیخ فضل ا...نوری پیرامون مفهوم "قانون" اختصاص دارد. کلید واژه ها: قانون،مشروطه خواهی،اندیشه سیاسی نائینی و شیخ فضل ا...