پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیرحذف مکمل فسفر در دوره آغازین بر پاسخ جوجه های گوشتی به جیره های با فسفر کاهش یافته در مراحل رشد و پایانی انجام شد .در این آزمایش تعداد 208 قطعه جوجه گوشتی نر نژاد کاب 500 بصورت آزمایش فاکتوریل 2*2 در قالب طرح کاملا" تصادفی با 4 تیمار و 4 تکرار (13 جوجه در هر تکرار) مورد استفاده قرار گرفتند .گروه های آزمایشی شامل 1) تیمار شاهد(براساس توصیه کاتالوگ)، 2) تیمار با 5 روز (اول) جیره کاتالوگ و بعد با دو سوم فسفر مورد نیاز تا پایان دوره پرورش 3) تیمار با 5 روز عادت دهی با فسفر کم در دوره آغازین و سپس با جیره دارای فسفر استاندارد و 4) تیمار با 5 روز عادت دهی با فسفر کم در دوره آغازین و سپس با جیره حاوی دو سوم فسفر. جیره¬ها در دوره های آغازین (14-0 روزگی)، رشد (28-15 روزگی) و پایانی (42-29 روزگی) در اختیار جوجه ها قرار گرفتند. صفات عملکرد (مصرف خوراک، وزن بدن، افزایش وزن هفتگی، ضریب تبدیل خوراک)، صفات مربوط به لاشه(وزن نسبی اندام های حفره بطنی، وزن نسبی اجزاء دستگاه گوارش)، متابولیت های سرم، فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز و غلظت مواد معدنی سرم در طول دوره آزمایش اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که عادت دهی (آداپتاسیون) به فسفر کم سبب افزایش مصرف خوراک در دوره آغازین (01/0>p) ، رشد (05/0>p)، افزایش وزن دوره آغازین (05/0>p)، افزایش درصد کلسیم و فسفر استخوان ساق پا و پنجه ها (05/0>p) و افزایش ابقای فسفر (01/0>p) در مقایسه با شاهد شد. نتایج کاهش فسفر نشان داد که موجب افزایش خوراک مصرفی در دوره آغازین(01/0>p)، رشد(05/0>p)، کاهش مصرف خوراک در دوره پایانی(05/0>p)، کاهش وزن در دوره آغازین (01/0>p)، پایانی (05/0>p) و کل دوره (01/0>p) و موجب افزایش ضریب تبدیل خوراک در دوره آغازین (01/0>p)، رشد (05/0>p) و کل دوره (01/0>p) در مقایسه با شاهد شد. همچنین کاهش فسفر موجب افزایش کلسیم والکالین فسفاتاز سرم خون (01/0>p) و کاهش فسفر خون (01/0>p) در 28 و 42 روزگی ، افزایش درصد قلب (01/0>p)، افزایش درصد کل دستگاه گوارش (05/0>p)، کاهش طول استخوان ساق پا(01/0>p)، کاهش درصد خاکستر استخوان ساق پا (01/0>p) و کاهش درصد کلسیم پنجه ها (01/0>p) شد. بطور کلی نتایج نشان داد که عادت دهی به فسفر کم باعث افزایش ابقاء فسفر بیشتر در بدن و کاهش فسفر باعث کاهش عملکرد می شود .