انسان با ابعاد گوناگون وجودی خویش، دارای خصلتی اجتماعی است. از مهم ترین نیازهای انسان به عنوان یک موجود اجتماعی، دستیابی به قواعد و راهکارهایی برای حلّ مسائل اجتماعی خویش است. از آنجا که زندگی اجتماعی انسان ها بسیار پیچیده می باشد، نظم اجتماعی برای این پیچیدگی یک عامل حیاتی است. در این پژوهش سعی بر آن است تا متناسب با مفاهیم رایج در جامعه شناسی به موضوع عوامل و زمینه های نظم اجتماعی از دیدگاه امام علی (ع) در نهج البلاغه پرداخته و ضمن دست-یابی به دیدگاه حضرت در زمینه نظم اجتماعی، الگوی عملی قابل کاربرد آن را که برای یک جامعه دینی حیاتی و ضروری می نماید، ارائه نماییم.این پژوهش براساس رویکرد کیفی و راهبرد نظریه زمینه ای انجام شده و گردآوری داده ها به شیوه اسنادی و با محوریّت متن کتاب نهج البلاغه صورت گرفته است. در این پژوهش به-تناسب راهبرد تحقیق از نمونه گیری نظری و هدفمند استفاده گردیده است.از تحلیل عبارات برگزیده متن نهج البلاغه مرتبط با نظم اجتماعی، ابعاد نظم اجتماعی از دیدگاه امام علی (ع) مشخّص گردید؛ در بعد مفهوم شناختی، مفهوم حاکمیّت اسلام و شاخص اصلی الهی بودن دریافت شد. در بعد زمینه ای مفهوم عملگرایی حق مدارانه، در بعد ایجادی مفهوم اعمال صحیح قوانین دین، در بعد تقویتی مفهوم تکریم ارزشی و در بعد کنترلی مفهوم نظارت چند سطحی دینی استخراج گردید. همچنین در بعد مناسباتی و تعاملی نظم اجتماعی به ترتیب مفاهیم مناسبات سازنده دینی و تعاملات کرامت محور به دست آمد. در بعد پیامدگرای نظم اجتماعی از دیدگاه امام علی (ع)، مفهوم پیشرفت همه جانبه در سطح کلان و مفهوم سعادت در سطح خرد دریافت گردید.آنچه جامعه اسلامی به دنبال آن است، تحقّق ارزش های الهی و فراهم نمودن شرایط مناسب برای کمال انسان هاست. در جامعه اسلامی باید نیازهای مادّی و معنوی انسان ها تامین شده و زمینه های کامیابی و سعادت آن ها هم در دنیا و هم در آخرت فراهم شود.